Kóksý qant zaýytyna kezek 1 shaqyrymnan asyp ketti: Sharýalar kólikte qonyp júr
Taldyqorǵannan Almatyǵa betalǵan jolaýshylardyń bári Baqtybaı aýylynan bastalǵan jol ústinde qyzylsha tıegen tehnıkalar tizbegin kórgen shyǵar.
Onyń bári Balpyq bı aýylyndaǵy Kóksý qant zaýytyna osy óńirden ónimderin tıep ákelip, kezek kútken sharýalar. Qıyny sol — qarashanyń qar aralas jaýyndy kúninde júrgizýshiler tehnıka ishinde tamaqtanyp, sonda qonýǵa májbúr. Saǵattap turyp, qarǵa adym ǵana jer júredi.
— Jatyrmyz mine, kezek kútip. Aldy júrmeıdi. Mysaly keshe 4 saǵatta 10 metrge jetpeıtin ǵana jer júrdik. Zaýyt durys jumys istemeı me? Zamanǵa laıyq tehnıka alsa bolady ǵoı. Tańerteń kóligimiz otalmaı qalady. Túnimen pesh qosqannan akkýmýlıatorymyz otyryp qalyp jatyr. Kún sýytty, jaǵdaı qıyn bolyp tur. Tamaqty úıden ákelip ishkenbiz. Endi ashanadan ishemiz. Ol da qaltany qaǵyp jatyr. Búgin endi úlgerem be, bilmeımin? — deıdi Qaratal aýdanynan kelgen júrgizýshi Qalı Qanapııa.
Al Jarlyózek aýylynyń turǵyny Baýyrjan Mamyqbaı munda keshe tańerteń kelgen. Zaýyt jumys istep tur ma, joq pa — bilmeıdi.
— Bir kúnnen asty, áli otyrmyz. Erteń zaýytqa kire alsaq jaqsy bolar edi. Saǵat túski 13:00 shamasynda Baqtybaı aýylynyń janarmaı beketine jettim. Sodan saǵat 18:00–ge deıin turdyq ta, Shubardyń baǵdarshamynan ótip toqtadyq. Traktorǵa qondym. Tamaqty aýyldan úıdegiler berip jiberedi. Aýyldaǵy sharýalar qıyn boldy. Qyzylshany 10 kún buryn qazdym. Bul endi keýip ketti. Erteń ótkizsem birinshiden salmaǵyn joǵaltady, ekinshiden osylaı jata berse shirip, buzyla bastaıdy, — deıdi fermer.
Qyrkúıek, qazan aılarynda 3 myń tonnaǵa deıin ónim qabyldaǵan Kóksý qant zaýyty qazir júktemeni 3 jarym myń tonnaǵa deıin arttyrǵan. Tańǵy saǵat 8:00–den keshki 20:00–ge deıin qyzylsha qabyldap jatyr. Kúnine 150-160 kólik kirip úlgeredi.
Uzyn-sonar kezektiń sozylyp jatqanyn zaýyt basshysy sharýalardyń ónimdi kúnbe-kún úzdiksiz jetkizip jatqandyǵymen baılanystyrdy.
— Kezekte 3-4 kún turdyq degen beker áńgime. Sebebi qazir kezekte jobamen 300 kólik tur dep esepteıik. Baqtybaı aýylyna deıin 280 tehnıka syıady. Ary kóshede turǵandary bar. Meıli 400 mashına bolsyn. Kúnine 150-160 kólik qabyldadyq degende olardyń 3-4 kún turýy múmkin emes qoı. Ekinshi kúni kirip ketedi. Olar 4-shi kún qaıda júr sonda? Aldynda aımaqtardyń kezegin quryp, keste jasadyq. Oǵan baǵynyp jatqan joq. Sebebi turǵan tehnıkalardyń 85% — jekemenshik jaldamaly kólikter. Sharýalar ónimdi tıep jiberedi, olar tasıdy, — deıdi Kóksý qant zaýytynyń dırektory Altynbek Abatov.
Zaýyt dırektory erte jınalyp, tehnıkaǵa artylǵan ónimderimiz salmaǵyn joǵaltady degen sharýalardyń shaǵymyna da jaýap berdi.
— Biz qabyldap alǵan ónimder 50-60 kúnnen keıin pyshaqqa túsedi. Biz de aılap saqtap otyrmyz ǵoı. Sol sııaqty ol kóliktiń ústinde turǵanǵa dymy da ketpeıdi. Al, qabyldap alǵanda tazalyǵyna ıaǵnı, batpaǵy, topyraǵy, japyraǵyna ǵana qaraımyz. Qaıta qyzylshanyń qazir qanttylyǵy artyp, aýyrlady, — deıdi Altynbek Abatov.
Onyń aıtýynsha, zaýytty keńeıtý jáne oǵan kerekti jańa qurylǵy aldyrtý jumystary bastalǵan. Qyrkúıekten beri Kóksý qant zaýyty 190 myń tonna tátti túbir qabyldaǵan. Jyldyq jospar — 250 myń tonna.
Eske salaıyq, jetisýlyq sharýalar qyzylshany zaýytqa ótkizý úshin táýliktep kezekte turǵanyn buǵan deıin de jazǵanbyz. Bul máseleniń ázirge sheshiletin túri kórinbeıdi.