Kókshetaýda «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynyń júzege asyrylý barysy talqylandy
Sharaǵa aımaq basshysy Məlim Myrzalın, «Týǵan jer» kishi baǵdarlamasy boıynsha jumys tobynyń teń jetekshisi, L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Erlan Sydyqov bastaǵan atalǵan joǵary oqý ornynyń profesorlyq-oqytýshylyq quramy, tanymal qoǵam qaıratkerleri, ǵalymdar, jazýshylar, jýrnalıster, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń músheleri jáne partııalardyń ókilderinen quralǵan ortalyq saraptama keńesiniń músheleri qatysyp, atqarylǵan jumystar týraly baıandady.
Májiliste aldymen «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn óńirde iske asyrý barysy týraly oblys ákiminiń orynbasary Aına Mysyrálimova jáne osy baǵdarlama boıynsha Aqmola oblysynda iske asyrylǵan jobalardy saraptamalyq baǵalaý týraly óńirlik saraptama keńesiniń tóraǵasy, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý memlekettik ýnıversıtetiniń rektory Əbdimútəlip Ábjapparovtyń baıandamalary tyńdaldy.
Oblys ákiminiń orynbasary óz sózinde «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy boıynsha oblysta 178 joba men kishi joba, 91 shara bektilgenin atap ótti. Onyń ishinde aǵymdaǵy jyly 76 kishi joba men 15 shara júzege asyryldy. Jalpy, osy maqsatqa 2017-2022 jyldarǵa 10,2 mıllıard teńge qarjy qarastyrylǵan. Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy sheńberinde «Tárbıe jáne bilim», «Rýhanı qazyna», «Atameken» jáne «Aqparat tolqyny» tárizdi 4 kishi baǵdarlama qolǵa alynǵan.
Al, Əbdimútəlip Ábjapparovtyń aıtýynsha, Elbasy maqalasy «Jańa turpatty jańǵyrýdyń eń basty sharty - ulttyq kodty saqtaı bilý», - dep sananyń jańǵyrýy jolynda atqarylar mindetterdi taıǵa tańba basqandaı aıqyndap bergen tarıhı qujat bolyp otyr. Osy strategııalyq mańyzdy qujat aıasyndaǵy «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý maqsatynda Aqmola oblysy ákiminiń ókimimen óńirlik saraptamalyq keńes qurylyp, jumys isteýde.
«Saraptamalyq keńestiń quramyna Kókshetaýdyń qurmetti azamattary, qoǵam qaıratkerleri, tanymal ǵalymdar men aqyn-jazýshylar endi. Saraptamalyq keńestiń talqylaýyna oblys boıynsha jalpy sany 50 joba usynyldy. Saraptamalyq keńestiń sheshimi boıynsha 25 joba eskertýsiz júzege asyrylýǵa maquldansa, 9 joba tolyqtyrylýǵa qaıtarylyp, 16 joba usynylmady», - dedi Əbdimútəlip Ábjapparov.
Sonymen qatar, ol «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy sheńberinde usynylǵan jobalardy sıpattaı keleı, saraptamalyq keńestiń tártibi, quzyrettiligi, sarapshylar mindeti jaıly ereje, normatıvtik qujattary daıyndalsa, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy boıynsha aýdandarda júzege asyrylyp jatqan jobalar barysyn saraptaý úshin saraptamalyq keńestiń májilisterin aýdandarda ótkizý degen sııaqty usynysyn bildirdi.
Jalpy, ortalyq saraptama keńesiniń kóshpeli májilisiniń kún tártibine saı 2017 jylǵy jumystaryn talqylaý, keńestiń jumysy týraly esep, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy boıynsha óńirlik saraptama keńesteriniń quramyna kelisý, óńirlik saraptama keńesteri týraly ereje jáne ortalyq saraptama keńesiniń 2018 jylǵa arnalǵan jumys josparyn bekitý tárizdi birqatar máseleler qaraldy.
Osy oraıda, «Týǵan jer» kishi baǵdarlamasy boıynsha jumys tobynyń teń jetekshisi, L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Erlan Sydyqov Kókshe óńirine jumys sapary aıasynda qazaq ádebıetiniń asa kórnekti ókili, kemeńger ǵalym, belgili pýblıtsıst, jazýshy Tursynbek Kákishulynyń týǵanyna 90 jyl tolýyna oraı ǵylymı-praktıkalyq konferentsııa uıymdastyrylǵanyn atap ótti. Oǵa qosa, jaqynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Táýelsizdik dáýiri» atty jańa kitabynyń tusaýkeseri ótkizilgenin aıtty.
«Tarıhı pýblıtsıstıka janrynda jazylǵan, qazaq jáne orys tilderinde basylǵan Elbasynyń bul eńbegi elimizdiń jańa tarıhy men onyń erteńine degen avtordyń kózqarasyn tanytady.
Kitap elimizdiń jańa tarıhyn tutas qamtyǵan, mazmuny asa baı 4 bólimnen turady. Atap aıtqanda, «Memleketimizdiń dúnıege kelýi. Qazaqstannyń birinshi jańǵyrýy (1991-1995 jyldar)», «Uly betburys. Qazaqstannyń ekinshi jańǵyrýynyń bastalýy (1996-1999 jyldar)», «Qııaǵa qulash sermeý. Qazaqstannyń ekinshi jańǵyrýy (2000-2010 jyldar)», «Qalyptasqan memleket. Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrýy (2010-shy jyldar)».
Jańa týyndy da egemen memlekettiń negizi qalanǵan kúnnen bastap, onyń qalyptasý kezeńderiniń erekshelikteri jáne shırek ǵasyrdan asqan táýelsizdik dáýirindegi ishki jáne syrtqy jaǵdaılar, olarǵa baılanysty qabyldanǵan sheshimderdiń mán-mazmuny egjeı-tegjeıli baıandalǵan», dedi rektor.
Budan keıin L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń fılosofııa kafedrasynyń meńgerýshisi, QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi Ǵarıfolla Esim, arheologııa jáne etnologııa kafedrasynyń professory, tarıh ǵylymdarynyń doktory Jambyl Artyqbaev, qazaq ádebıeti kafedrasynyń professory, fılologııa ǵylymdarynyń doktory Serik Negımov, halyqaralyq qatynastar kafedrasynyń professory, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Ámirjan Álpeıisov, «Rýhanı jańǵyrý» ınstıtýtynyń dırektory, saıasattaný ǵylymdarynyń doktory, professor Erlan Aryn sııaqty birqatar ǵalym mamandar sóz alyp, Aqmola óńirinde sapaly jobalardy irikteý boıynsha usynystaryn aıtyp, pikirlerimen bólisti. Osy oraıda, Erlan Aryn «Rýhanı jańǵyrý» baǵdaralamasyn júzege asyrýda eń bastysy sol jerde týǵan tarıhı tulǵalardyń esimderin jańǵyrtýǵa basty nazar aýdar kerektigine toqtaldy.
«Aqmola oblysy sal serilerdiń jeri. Sondyqtan, óńirde sal seriler esimin jańǵyrtý qolǵa alynsa durys bolar edi. Sal seriler týraly entsıklopedııa shyǵarý, murajaı, Birjan sal atyndaǵy kitaphana ashý, memorıaldy keshen ornatý sııaqty jumystaryn qolǵa alý kerek», dedi Erlan Aryn.
Sonymen qatar, ol «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy sheńberinde júzege asyrylyp jatqan sharalardy buqaralyq aqparat quraldary betterinde keńinen nasıhattaý týraly usynys aıtty.
Jıyn sońynda ortalyq saraptama keńesiniń keler 2018 jylǵa arnalǵan jumys jospary bekitildi. Keńes hatshylyǵynyń quramy jáne óńirlik sarapshylar quramy taǵaıyndaldy. Sonymen qatar, keńestiń kelesi otyrysy aldaǵy jyldyń qańtar aıynda Astana qalasynda ótip, onda kıeli Qazaqstan geografııasynyń respýblıkalyq jáne óńirlik kartasy boıynsha jobalar talqynbaqshy.
Eske sala keteıik, keshe aımaq basshysy Málik Myrzalınniń tóraǵalyǵymen ótkizilgen kezekti ákimdik májilisinde «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynyń óńirde júzege asyrylý barysy talqylanǵan bolatyn. Osy oraıda, osynaý tarıhı mańyzy bar oqıǵany elemeı, nazardan tys qaldyrǵany úshin aımaq basshysy Eńbekshilder aýdanynyń ákimi Asqar Qıyqovtyń tártiptik jaýapkershilikke tartylatynyn aıtqan bolatyn.