Qoqysty kofege aıyrbasta: Almatylyq kásipker erekshe aktsııa uıymdastyryp jatyr
Mahatdın Hadjıev Ońtústik Qazaqstan (qazirgi Túrkistan) oblysy Túlkibas aýdany Balyqty aýylynda dúnıege kelgen. 1992 jyly mektepti altyn medalmen bitirip, Almaty qalasyndaǵy joǵary oqý ornyna túsip, bank isi mamandyǵyn úzdik aıaqtady. Ol birneshe jyl bank salasynda jumys istedi. 2014 jyly júregi syr berip, jumysyn tastaýǵa májbúr boldy. Qazir ekinshi toptaǵy múgedek.
– Múgedektigime baılanysty meni kóp jer jumysqa alýdan bas tartty. Sondyqtan óz kásibimdi ashýǵa bel býdym, – dep esine alady ol.
2019 jyly Mahatdın kofe kóligin satyp alyp, Almatynyń turǵyndary serýendep, demalýdy unatatyn tanymal jerlerde jumys isteı bastady. 2021 jyly Іle Alataýy ulttyq saıabaǵynda ornalasqan Alma - Arasan shatqalynda bir oryndy jalǵa aldy.
– Atalǵan ásem jer Almatydan 16 shaqyrym jerde, teńiz deńgeıinen 1827 metr bıiktikte ornalasqan. Munda ystyq bulaqtar bar. Biraq demalýshylardyń keıbiri qoqystaryn jınamaı ketedi. Osy máseleni qalaı sheshýge bolady degen oı maza bermedi, – deıdi ol.
Bastapqyda qoqysty ózi tazalap, keıin kórshisi kómekke kelgen. Ekeýi kúni boıy 3-4 qap qoqys jınap shyǵarǵan. Biraq, bul da máseleni túbegeıli sheshe almady. Sodan keıin kásipker «qoqys ornyna tegin kofe» atty erekshe aqtsııa oılap tapty.
– «Taýda bir qap qoqys jınap, kez kelgen sýsyndy tegin alyńyz» degen jazýy bar banner jasadym. Adamdar kele bastady. Demalýshylar qaıtar jolda qoqys jınap keletin boldy. Bul meni osy aktsııany jalǵastyrýǵa shabyttandyrdy, – deıdi ol.
Mahatdın turǵyndar tabıǵattyń tazalyǵyna óz úlesin qosqanyn túsinip, qýanyshpen kele bastaǵanyn atap ótti. Osyndaı sátterde Mahatdın kómektesip, jyly lebizimen qoldap, ystyq sháı nemese kofe syılaǵan árbir adamǵa shyn júrekten alǵysyn bildiredi.
– Keıbireýler tipti: «Men kofe ishkim keldi, biraq qoqys taba almadym» dep ázildeıdi. Bul adamdar tabıǵatqa qamqor bola bastady degen sóz, – deıdi Mahatdın.
Onyń paıymdaýynsha, bir ret bolsa da qoqys jınaǵandardyń, qoqys tastaýy ekitalaı.
– Adamdar otbasymen, dostarymen tabıǵat aıasyna shyǵyp, dastarhan jaıyp, tamaq iship, qoqystaryn jınamaı ketedi. Osyndaı jandar tabıǵatqa janashyrlyq tanytsa eken, – deıdi ol.
«Qoqysty kofege aıyrbasta» aktsııasy týraly qalyń jurtshylyq áleýmettik jeliler men BAQ arqyly bildi. Bul bastama tipti Qazaqstannan tys jerlerinde de baıqaldy.
– Qorshaǵan ortanyń lastaný problemasy tek bizdiń elge ǵana qatysty emes eken. Dýbaıdan, Germanııadan, Qytaıdan, Latvııadan, Estonııadan jáne basqa da elderden kásipkerler, tabıǵat qorǵaý belsendileri men týrıster keldi. Olar menen óz elderinde osyndaı nárseni iske qosý múmkin be dep surady. Bul meni osy aktsııany ári qaraı jalǵastyrýǵa ıtermeledi, óıtkeni bizdiń planetamyzdyń tazalyǵy barlyǵyna qatysty. Bul ıdeıanyń Qazaqstanda jalǵasyn tappaǵany ókinishti, bir rettik birneshe is-shara ǵana ótti, - deıdi ol.
Osy ýaqytqa deıin Mahaddın Hadjıev aktsııasynyń aıasynda taýdan bir kúnde eń kóbi 19 qapshyq qoqys jınalǵan. Al bir-birimen jarysyp júrgen azamattar bir aıda 300 keli qoqysqa deıin jınap úlgeripti. Bastama qarjyny talap etedi – Mahatdın sháı, kofe, shokolad jáne sútke ketetin barlyq shyǵyndy óz qaltasynan óteıdi. Naýqan 4 jyldan beri júrip jatyr, Mahatdın toqtamaq emes.
- Qazaqta «Jaqsylyqtyń erte-keshi joq» degen sóz bar. Árbir ıgi istiń saýaby bar dep esepteımin. Sondyqtan men aktsııany toqtatpaımyn dep sheshtim, - deıdi ol.
Aıta keteıik, Mahatdın Hadjıev 12 jeltoqsan kúni Astanadaǵy Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda «Jaqsy adam-2024» arnaıy syılyǵymen marapataldy.