QMG-niń Atyraý oblysyndaǵy kásiporyndary kómirqyshqyl gazy shyǵaryndysyn 2031 jylǵa deıin 400 myń tonnaǵa tómendetedi
Bul týraly ulttyq kompanııa 6 maýsymda Atyraý qalasynda Dúnıejúzilik qorshaǵan ortany qorǵaý kúnine oraı ótken «Atyraý ekologııa dıalogy: Ekologııa jáne ónerkásip. Qoǵam ıgiligi jolyndaǵy seriktestik» taqyrybyndaǵy konferentsııa barysynda málimdedi.
Іs-sharada qoǵam ókilderi, eko-belsendiler men volonterler, ekolog ǵalymdar QMG jáne onyń óńirdegi enshiles uıymdarynyń basshylyǵyna (AMÓZ, KPI zaýyty, «Embimunaıgaz» AQ), oblys ákimi Serik Shápkenovke, Parlament Senaty men Májilisiniń depýtattaryna jáne kezdesýdiń basqa da qatysýshylaryna ózderin tolǵandyratyn suraqtardy qoıýǵa múmkindik aldy. Konferentsııaǵa QR Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar vıtse-mınıstri Nurlan Qurmalaev qatysty, ol óz sózinde osy sekildi forýmdardy ótkizýdiń mańyzyn jáne olardy jaýapty mınıstrliktiń qoldaýy týraly atap ótti.
«Qorshaǵan ortany qorǵaý máselesi – biz úshin asa mańyzdy basymdyqtardyń biri. Burynǵy ekologııa mınıstri retinde bul saladaǵy, onyń ishinde Atyraý óńirindegi qordalanǵan ózekti máselelerdi jaqsy bilemin. Biz ony joqqa shyǵaryp, jasyrýǵa nemese jabýly qazan kúıinde únsiz qaldyrýǵa tyryspaımyz. Biz máseleniń baryn ashyq moıyndaımyz jáne kópshilikpen talqylaýǵa daıynbyz. Al eń bastysy – olardy sheshý joldaryn taýyp, júzege asyrý. Buǵan bizdiń búgingi ashyq dıalog alańymyz dálel bola alady», - dep atap ótti «QazMunaıGaz» UK AQ Basqarma Tóraǵasy M. Myrzaǵalıev óz sózinde.
Konferentsııa barysynda Atyraý oblysyndaǵy QMG aktıvterinde qorshaǵan ortaǵa bólinetin zattardy azaıtý sharalary keńinen talqylandy. Atap aıtqanda, qatysýshylarǵa Atyraý munaı óńdeý zaýytynda otyn-energetıkalyq resýrstardy tutynýdy qysqartý jospary usynyldy. Máselen, kásiporyn shyǵaryndylary sharalar kesheniniń, sonyń ishinde peshterdi tehnıkalyq qaıta jaraqtandyrý men qondyrǵylardaǵy tehnıkalyq eskirgen ottyqtardy aýystyrý arqasynda 2023-2027 jyldary 327,8 myń tonna SO2-ge azaıatyn bolady.
Sondaı-aq, zaýytta 2025 jylǵa deıin rezervýarlardan kómirsýtek býlarynyń atmosferada býlanýyn azaıtý úshin pontondar ornatý jobasy júzege asyrylyp jatyr. Joba kómirsýtekterdiń býlanýyn ár rezervýardan 80%-ǵa deıin azaıtýǵa múmkindik beredi.
AMÓZ basshylyǵy sondaı-aq tórt tehnologııalyq qondyrǵyda (zaýyttaǵy lastaýshy zattar shyǵaryndylarynyń negizgi kózderi) avtomattandyrylǵan monıtorıng júıesin engizý týraly aıtyp ótti. Monıtorıng júıesi peshter men qazandyqtardan tútin gazdarynyń quramyndaǵy kúkirt angıdrıdi, kúıe, metan, azot oksıdteri, kómirtegi oksıdi boıynsha taldaý nátıjelerin avtomatty rejımde baqylaýshy organdarǵa jiberip otyratyn bolady. Bul kásiporynnyń ekologııa salasynda ashyqtyǵyn arttyrýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar, zaýyt sý resýrstaryn uqypty paıdalaný boıynsha jaýapkershilik alady. Ol úshin 2028 jyldyń sońyna deıin aǵyndy sýlardy tazartý qondyrǵysyn salý josparda. Bul joba Jaıyq ózeninen sý tutyný kólemin 57%-ǵa azaıtýǵa, sondaı-aq tazartylǵan aǵyndy sýdy óndiriste qaıta qoldaný arqyly zaýyttyń sarqyndy sýdy aǵyzý kólemin 70%-ǵa deıin tómendetýge múmkindik beredi. Nátıjesinde, 2028 jylǵa qaraı ózennen alynatyn sý kólemi jylyna 7 mln tonnadan (2022 j.) 3,9 mln tonnaǵa deıin tómendeıdi.
Sondaı-aq, QMG «Embimunaıgaz» AQ jabdyqtary úshin qazandyq-pesh otynyn qoldaný kólemin tómendetý arqyly onyń tıimdiligin arttyrý joldaryn qarastyryp jatyr. Búginde daıyndyq kezeńi aıaqtaldy. Budan bólek, «Embimunaıgaz» 2027 jyly metannyń aǵyp ketýin anyqtaý jáne joıý tehnologııasyn (LDAR) engizýdi josparlap otyr.
Konferentsııada kompanııa Atyraý oblysynyń ákimdigimen memorandýmǵa qol qoıdy. Qujat boıynsha úsh jyl ishinde Atyraý aýmaǵynda 10 myńǵa deıin aǵash otyrǵyzý josparda.
«QazMunaıGaz» atmosferaǵa bólinetin zattardy basqarý jónindegi sharalardan bólek shıki gazdy alaý etip jaǵýdy azaıtady, sý resýrstaryn qaıta paıdalanýdy, sondaı-aq rekýltıvatsııa jumystaryn qolǵa aldy.
Kompanııa 2030 jylǵa qaraı turaqty alaý jaǵý kólemin nólge deıin jetkizýge mindetteme aldy. Qazirdiń ózinde 2017 jylmen salystyrǵanda shıki gazdy alaý etip jaǵý kólemi 89%-ǵa tómendedi. Bul kórsetkishke negizinen Embimunaıgazda gaz óńdeý qondyrǵysyn paıdalanýǵa berý arqyly qol jetkizdi.
QazMunaıGaz óndirýshi kompanııalardyń ken oryndarynda burynnan jınalǵan munaımen lastanǵan jerlerdi tazartý boıynsha birshama jumys atqardy. Sońǵy 2 jyldyń ózinde kompanııalar toby boıynsha barlyǵy 1,2 mln tonnadan astam jyldar boıy jınalǵan munaı qaldyqtary ýtılızatsııalanyp, 192 gektar jer qalpyna keltirildi.