Qyzylordalyq baǵban banan ósiredi

<p>QYZYLORDA. KAZINFORM - Qyzylorda oblysy Qarmaqshy aýdanyna qarasty Aqaı aýylynda turatyn Erlan Jappasbaev jylyjaıda ekzotıkalyq jemis túri sanalatyn banan ósirýdi qolǵa aldy. Bul jemisti maldyń qıynan alynǵan bıogaz kómegimen júzege asyryp otyr.&nbsp;</p>

Jergilikti kásipker biraz jyldan beri jylyjaı sharýashylyǵyn damytyp keledi. Búginde jylyjaıdan qııar, qyzanaq, salat japyraqtarynyń jaıqalyp turǵanyn kórýge bolady. Olardyń arasynda banannyń da bary kelýshilerdi tańǵaldyrady. Qazir atalǵan jemis aǵashynyń bıiktigi eki jarym metr bolǵan. Ol 6-7 aıda kisi boıyndaı ósedi. Ázirge bul jemis aǵashynan kóshetin satý arqyly paıda taýyp otyr.

«Banandy Ózbekstannan ákeldim. Endi 2 jylda ónim beredi degen úmitim bar. Jalpy, banannyń jemisin satqannan, kóshetin satqan áldeqaıda tıimdi sekildi. Bir banan jyl saıyn 15-20 kóshet beredi. Onyń ár túbin 10-15 myńnan satamyz. Tropıkalyq ósimdik Syr óńiriniń ystyq aýa raıynda ádemi ósedi. Kórshiles Túrkistan oblysynda bizdegi sekildi oǵan kútim jasala bermeıtin sekildi. Qyzyǵy, kún qanshalyqty ystyq bolsa, ol soǵurlym jaqsy ósedi. Bizde banan jylýǵa toıyp, bıik boı kóterdi. Qazir 5 túp banan aǵashym bar. Alǵashqy jemisin bıyl beredi. Ár túpten 20 keliden ónim alýǵa bolady. Negizi, banannyń otany – Ońtústik-Shyǵys Azııa. Desek te, banan qazir eldegi tutynylatyn jemisterdiń arasynda 5-orynda tur. Kópshilik banandy jemister qataryna jatqyzady. Alaıda, ol – jıdek. Álemdegi eń úlken banan aǵashynyń bıiktigi, ortasha eseppen 10 metr, al dıametri 50 santımetrge jetedi. Onyń bir sabaǵynda 300 bananǵa deıin bolady. Bul, shamamen, 500 kelige deıin tartady», - dedi ol.

Baǵbannyń aıtýynsha, banannyń eń birinshi densaýlyqqa paıdasy mol kórinedi. Kóńil-kúıdi retteıtin V6 dárýmeni basqa jemisterge qaraǵanda bananda kóp bolady. 

«Qyzyǵy, banan dıetasy da bar. Alaıda onyń nárliligi kartopqa qaraǵanda bir jarym esege kóp. Eger banandy keptirse, kalorııasy 5 esege deıin ósedi. Sondaı-aq onyń quramynda kalıı bolady. Ol adamnyń qalypty qysymda júrýi úshin óte qajet. Sonymen qatar kalıı júrek bulshyq etin qataıtady. Banan sózin latyn tilinen aýdarǵanda «musa sapientum», ıaǵnı, «aqyldy adamnyń jemisi» degen maǵynany bildiredi, - deıdi baǵban. 

Eske salsaq, budan buryn qyzylordalyq kásipker bódene baǵyp, aıyna 1 mln teńge tabady.