Qyzylordada inisiniń kýáligimen aǵasyn sottap jibergen
Bul istiń eń qyzyq tusy — Mahambetti polıtsııa ustaǵan kezde qaltasynda týǵan inisi Erjan Bolatovtyń kýáligi bolǵan. Aǵaıyndy eki jigittiń jas aıyrmasy bir-aq jas jáne túrleri de bir-birine qatty uqsaıdy.
Sonymen qylmystyq is Erjan Bolatovtyń atymen tirkelip, sotqa jetip, sot Erjannyń kýáligimen júrgen Mahambetke úkim shyǵarady.
Búginde Mahambet Bolatov Taraz qalasyndaǵy túzeý kolonııasynda jazasyn ótep jatyr.
Sottalýshy úkim shyqqanǵa deıin qalaı bóten adamnyń kýáligimen júrdi? Polıtsııa, tergeý qyzmeti, advokat, sot qyzmeti qalaısha jeke kýálik boıynsha basqa adamdy sottap jatqanyn qalaısha bilmeı qaldy?
Bul jaıynda Taraz qalasynda turatyn Erjan Bolatovtyń ózimen tildestik.
— Mahambet meniń aǵam. Menen bir jas úlken. Aǵam Qyzylordaǵa jumys isteýge barǵan. Bul máseleni jýrnalıster buǵan deıin de jazdy. Sol kezde prokýratýra qyzmetkerleri de, túrme basshyǵy da bul nársege qatty tań qalyp, jaqyn arada sheshemiz dep edi. Endi áli kúnge eshqandaı sheshim qabyldanbaı otyrǵanyna men de tań qalyp otyrmyn. Aǵamnyń otbasy joq, úılenbegen. Ákem, anam bar. Birge turamyz. Aǵam tańerteń Qyzylordaǵa ketip bara jatyp meniń syrtqy kıimimdi kıip ketken. Jeke kýáligim sonyń qaltasynda ketken. Al aǵamnyń jeke kýáligi mende júr. Osynyń saldarynan áli kúnge jumysqa tura almaı júrmin. Óıtkeni qujat boıynsha men sottalǵan, túrmede otyrǵan adammyn. Qazir ákem ekeýmiz kásip jasap júrmiz, — deıdi bul jóninde Erjan Bolatov.
Onyń aıtýyna qaraǵanda aǵasy qylmyspen ustalǵan kezde polıtsııaǵa da, sot qyzmetkerlerine de bul inisiniń jeke kýáligi ekenin, óziniń Mahambet Bolatov ekenin aıtqan. Biraq olar senbegen kórinedi. Alaıda buǵan prokýratýra qyzmetkerleri kúmán keltiredi.
— Mahambet Bolatov jasaǵan qylmysyn birden moıyndaǵan, — deıdi bizben áńgimesinde Jambyl oblysy prokýratýrasynyń basqarma prokýrory Asylbek Peshekov. — Ol jaǵynan shaǵymy joq. Tek anketalyq málimetteri durys emes. Negizi meniń oıymsha sottalýshynyń ózi de bul jaıtty jasyrýǵa tyrysqan. ıAǵnı, aıaǵyna deıin aıtpaǵan. Árıne, bul jerde anaý durys, mynaý durys emes dep naqty aıtý qıyn. Polıtsııa qyzmetkerleri Mahambetke daktıloskopııalyq saraptama jasamaı jibere salǵany úshin kináli ekeni ras. Jasyratyny joq, Mahambet Bolatov buryn da isti bolǵan. Sondyqtan buryn sottalǵan adamdy durystap tekserý kerek edi. Óıtkeni olar alǵash isti bolǵandarǵa qaraǵanda tájirıbelirek bolady. Mine, Mahambet tájirıbeli bolyp shyqty. Memlekettik organ qyzmetkerleri onyń qaltasyndaǵy qujatqa, aıtqanyna sene salǵan. Jáne aǵasy men inisiniń bet álpeti bir-birine keledi. Jastary da shamalas. Endi sot úkiminde kvalıfıkatsııa ózgermeıdi. Erjan, Mahambet degen esimderi jáne týǵan kúni, aıy, jyldary ǵana ózgeredi.
Prokýror bul jaıt qashan, qalaı anyqtalǵanyn da áńgimelep berdi.
— Prokýratýranyń arnaıy qyzmetkerleri tártip boıynsha jańadan kelgen sottalýshylardy jeke qabyldaıdy. Jeke áńgimelesemiz. «Endi tártip buzba, zańǵa baǵyn» degen sııaqty túsindirme jumystary júrgiziledi. Sol kezde ol «Suraq bola ma?» dep qolyn kóterdi. «Surańyz» dedim. Mine, sol kezde «Men negizi Erjan emespin, Mahambetpin» dep aıtty. Basynda túsinbedim. Sodan ekeýmiz eki saǵattaı sóılestik. Shynymdy aıtsam, basynda aldap otyrǵan sııaqty bop kórindi. Osy júıede jumys istep kele jatqanyma 4 jyldan asty. «Mundaı jaǵdaıdyń bolýy múmkin emes qoı» dep oıladym. Mysaly, siz eger sot protsesine qatyssańyz, árbir sot otyrysynda sýdıa isti asha salysymen amandasyp, sosyn ózin, sotqa qatysyp otyrǵan prokýror, advokatty, isti bolyp jatqan kúdiktini de tanystyryp shyǵady. Úkim shyqqansha qanshama sot otyrysy bolady. Ár sot otyrysy saıyn osylaı tanystyryp otyrady. Mine, sol kezde «Men Erjan emespin» dep bir aýyz aıtýy kerek edi ǵoı. Buǵan sot birden kóńil aýdarar edi. Meıli, ýchaskelik polıtsııa ustady, tergeýshiler tergedi. Biraq eshqaısysy bilmedi. Qyzylordada tergeý ızolıatorynda otyrdy. Eń bolmaǵanda advokatyna aıtýǵa bolar edi ǵoı. Ol osy jaıtty aıtqan kezde birden sarapshyny shaqyryp, daktıloskopııalyq tekserýden ótkizdim. Qorytyndysy úsh kúnnen keıin daıyn bolyp, «bul shynynda Erjan emes» degen qorytyndy berdi. Osydan keıin saraptama qorytyndysyn Qyzylorda oblystyq prokýratýrasyna hat arqyly joldadyq. Prokýratýra sotqa hat joldady da qosymsha tergeý júrgizildi. Endigi qalǵan másele sol jaqta sheshiledi, — deıdi prokýror.
Osylaısha sot, qylmystyq atqarý júıesinde adam senbeıtin jaǵdaı boldy. Qyrkúıek aıynyń sońynda bul másele BAQ betterinde kóterilgeni ras. Biraq prokýratýra «bul jaıtty oǵan deıin anyqtap qoıǵanbyz» deıdi.
— Qyzylorda oblysynyń prokýratýrasy 25 qyrkúıekte bizge aqparat berip, 24 qyrkúıekte osy qylmystyq is boıynsha qabyldanǵan úkimniń kúshi joıylyp, tergeýge keri qaıtarylǵanyn habarlady. Sóıtip tergeýshi óz óndirisine aldy. Endi anketalyq málimetterin durystap jazyp, qaıtadan sotqa joldaıdy. Árıne, sot protsesi birazǵa sozylýy múmkin. Muraǵattaǵy qujattardy kóterý kerek, jan-jaqqa suraý salý kerek degen sııaqty ister ýaqyt alady, — deıdi Jambyl oblysy prokýratýrasynyń basqarma prokýrory Asylbek Peshekov.
Jambyl oblystyq qylmystyq-atqarý júıesi departamentiniń ókili Sáýle Úsipálıeva da Qyzylorda qalalyq N2 sotynyń bul isti qaıtadan tergeýge jibergeni týraly qaýlysy shyqqanyn, sot qaıtadan qaraıtynyn aıtty.
Sottyń bergen málimetterine qaraǵanda Mahambet Bolatov Qyzylorda qalasyna jumys isteý úshin jaqyn týysynyń «KamAZ» kóligine mingesip kelgen. Qyzylordanyń «Eski bazar» aýdanynda terezesi ashyq qalǵan jeńil kólikten qol sómke urlaǵan. Alaıda onyń bul áreketi sol mańdaǵy beınekameraǵa túsip qalypty.
Sómkeni urlaǵannan keıin de sol jerde jumys istep júre bergen. Polıtsııa qyzmetkerleri sol mańdaǵy turǵyndardan beınekameradaǵy kúdiktiniń túrin kórsetkende olar osy jerde jumys isteıtinin aıtqan. Sodan ustalyp, qylmysyn birden moıyndaǵan.
Búkil eldi shatastyrǵan aǵaıyndy eki jigittiń ákesimen de tildestik.
— Balam úıden shyǵa almaıdy. Janymnan tastamaımyn. Óıtkeni jeke kýáligi joq. Kishi balamnyń kýáligimen úlken balamdy ustaǵan. Keıin sottalyp ketkennen keıin kýálikti ber desek sol kúıi bermedi. «Bes myń teńge bere salyńyz, kýálik istep bere salamyz» deıdi polıtsııa qyzmetkerleri. Men ne úshin bes myń teńge berýim kerek? Menińshe úlken balamnyń aty-jóni anyqtalǵannan keıin ol kýálikti laqtyra saldy ǵoı deımin. Túrmede otyrǵan Mahambetpen eshqandaı baılanysymyz joq, — deıdi Rýda Musylmanbekov.
Al prokýratýra qyzmetkerleri jaǵdaıdy túsinip, bul máselege de kómekteskisi kelgenin aıtady.
— Ata-anasynan «Balańyzdy naqty qandaı jumysqa turǵyzaıyn dep jatyrsyzdar?» dep suraǵanmyn. Qolymnan kelse kómekteseıin, jumysqa turyp jatqan mekemesine habarlasyp, mán-jaıdy túsindireıin dep oıladym. Bálkim, tanystarym bolyp shyǵar degen de oı boldy. Alaıda olar jumys ornyn naqtylap aıta almady, — deıdi prokýror Asylbek Peshekov.