Qytaı ókili ShTIQ jetekshisiniń Sırııada laýazymdy qyzmetke taǵaıyndalǵanyna alańdaýshylyq bildirdi

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Qytaıdyń Birikken Ulttar Uıymyndaǵy turaqty ókili Fý Tsýn BUU Qaýipsizdik Keńesiniń Sırııa máselesine arnalǵan ashyq otyrysynda Sırııadaǵy jaǵdaıdyń mańyzdy kezeńde turǵanyn atap ótti jáne &laquo;Shyǵys Túrkistan ıslam qozǵalysy&raquo; (Qazaqstanda tyıym salynǵan - <em>red.</em>) jetekshisiniń atalǵan elde laýazymdy qyzmetke taǵaıyndalýyna alańdaýshylyq bildirdi, dep habarlaıdy&nbsp;<a href="http://www.news.cn/20250109/8475feac4bd4422390b84a5b53ffeca9/c.html" target="_blank" rel="noopener">Sınhýa</a> agenttigi.</p>

Qytaılyq dıplomattyń aıtýynsha, Qytaı tarapy BUU Qaýipsizdik Keńesiniń 2254-shi qararynyń qaǵıdattaryna sáıkes, eldegi saıası úderisti sırııalyqtardyń ózderi bas bolyp alǵa ilgeriletýin qoldaıdy. Onyń pikirinshe, halyqaralyq qaýymdastyq Sırııanyń óz jaǵdaıyna saı keletin damý jolyn tańdaý quqyǵyn qurmetteýge, sırııalyqtardyń óz bolashaǵyn táýelsiz ári erikti túrde aıqyndaýyna múmkindik berge tıis.

- Sırııanyń ishki jaǵdaıy qalaı qubylsa da, terrorızmge qatysty «nóldik tózimdilik» qaǵıdasynan bas tartýǵa áste bolmaıdy. Aqparat kózderinen málim bolǵandaı, sońǵy kúnderi Sırııa Qarýly kúshteri sheteldik lańkestik toptardyń birneshe múshesin laýazymdy qyzmetke taǵaıyndaǵan, olardyń qatarynda BUU Qaýipsizdik Keńesi terrorıstik uıym dep tanyǵan «Túrkistan Islam partııasynyń», ıaǵnı ShTIQ (Qazaqstanda tyıym salynǵan - red.) atamany da bar. Qytaı buǵan qatty alańdaýshylyq bildiredi. Qytaı Sırııany terrorızmge qarsy halyqaralyq mindettemelerin oryndaýǵa jáne lańkesterdiń Sırııa aýmaǵy arqyly ózge elderdiń qaýipsizdigine qater tóndirýine jol bermeýge shaqyrady, - dep atap ótti Fý Tsýn.

Sıngapýrlyq «Lianhe Zaobao» basylymy usynǵan derekterge sáıkes, «Túrkistan Islam partııasy» buryn «Shyǵys Túrkistan ıslam qozǵalysy» (Qazaqstanda tyıym salynǵan - red.) dep atalǵan. Qytaı úkimeti bul uıymdy 1990 jyldardyń sońynan 2010 jyldardyń basyna deıin Qytaıdyń ShUAR aýmaǵynda kóp márte zorlyq-zombylyq áreketin uıymdastyrǵan jáne teokratııalyq «Shyǵys Túrkistan ıslam memleketin» qurý maqsatynda Shyńjańdy Qytaıdan bólip áketpek bolǵan dep aıyptaıdy.

Sıngapýrlyq basylymnyń jazýynsha, uıymnyń biraz músheleri Sırııada 2011 jyly bastalǵan azamattyq soǵysta Asad bıligine qarsy urysqan. 13 jylǵa sozylǵan azamattyq soǵysta, basqa toptarmen qym-qýyt baılanysy bolǵanyna qaramastan, «Shyǵys Túrkistan partııasynyń» qaldyqtary Sırııada táýelsiz áreket etip kele jatqan sııaqty.

Lianhe Zaobao Sırııada Asad bıligi qulaǵan kúni (2024 jyldyń 8 jeltoqsany) «Shyǵys Túrkistan ıslam partııasynyń» beıneúndeý jasaǵanyn eske salady. Beınejazbada bet-aýzyn tumshalap, qolyna avtomat ustaǵan jaýyngerlerdiń Shyńjań aýmaǵyndaǵy birneshe qalanyń atyn atap, «qytaılyq dinsizderdi elden qýyp shyǵamyz» dep qoqan-loqy jasaǵany kórsetilgen.

AQSh úkimeti 2002 jyly ShTIQ-ty (Qazaqstanda tyıym salynǵan - red.) lańkestik uıymdar tizimine engizdi. Biraq 2022 jyly uıym atalǵan tizimnen shyǵaryldy. Bunyń sebebin AQSh-tyń burynǵy Memlekettik hatshysy Pompeo «ótken onjyldyqtarda ShTIQ-tyń (Qazaqstanda tyıym salynǵan - red.) ómirde áli bar ekenin dáleldeıtin senimdi aıǵaq tabylmady» dep túsindirgen bolatyn.

Aıta ketsek, 52 myńnan astam bosqyn Túrkııadan Sırııaǵa oralǵanyn jazǵan bolatynbyz.