Qys qashan qaharyna minedi: Qazgıdromet boljamy
«Jeltoqan aıynda eń uzaq tún jáne eń qysqa kún ornyǵady. Aýa temperatýrasynyń tómendeýi jalǵasady. Aýanyń ortasha aılyq temperatýrasy Kaspııdiń shyǵys jaǵalaýynda 1°S-qa deıin joǵary, al respýblıkanyń qalǵan aımaqtarynda ol ońtústik-batystan jáne ońtústikten 0-5°S-tan soltústikke jáne shyǵysqa qaraı -13-18°S-qa deıin tómendeıdi. Aýanyń eń tómengi ortasha aılyq temperatýrasy Shyǵys Qazaqstan oblysynyń soltústik-shyǵysynda mınýs -20-24°S-qa deıin bolady», – dep atap ótedi Qazgıdrometten.
Mekeme málimetinshe, óte sýyq jyldary aýanyń ortasha aılyq temperatýrasy mólsherden 6-14°S-qa aýytqıdy jáne respýblıkanyń soltústigi men shyǵysynda -25-27°S-qa, oblystyń ońtústiginde -7-12°S-qa deıin jetedi.
Aýa temperatýrasynyń absolıýtti mınımýmy eldiń batysynda -37-39°S, soltústiginde -44-48°S, shyǵysynda -50-51°S, ońtústiginde jáne ońtústikshyǵysynda -41-47°S, qıyr ońtústiginde -25-37°S quraıdy.
Tótenshe jyly jyldary aýanyń ortasha aılyq temperatýrasy normadan 4-10° ese asyp, soltústik oblystarda -8-10°S, qıyr ońtústikte - 3-6°S-qa deıin jetti.
Absolıýtti maksımým Qazaqstannyń soltústik bóliginde +8+10°S-qa, shyǵysta, batysta jáne ortalyqta +11+14°S-qa, ońtústikte, ońtústik-shyǵysta jáne ońtústik-batysta +19+25°S-qa, respýblıkanyń qıyr ońtústiginde +24+25°S-qa deıin bardy.
Jeltoqsan aıynda aýanyń ortasha táýliktik temperatýrasynyń aýytqýy qarashaǵa qaraǵanda az jáne orta eseppen 8-9°S, ońtústiginde 6- 11°S quraıdy. Aýanyń ortasha táýliktik temperatýrasynyń 0°S arqyly teris shamaǵa ótýi respýblıkanyń ońtústiginde – birinshi onkúndikte, al qıyr ońtústikte úshinshi onkúndikte baıqalady.
Qazaqstannyń soltústik jartysynda qarashadan jeltoqsanǵa ótkende jaýyn-shashynnyń mólsheri azaıady, al ońtústiginde kerisinshe, kóbeıedi jáne ońtústik, ońtústik-shyǵys pen shyǵystyń taý irgeles aýdandarynda – 25- 50 mm, shyǵys jáne ońtústiktiń taýlarynda – 51-200 mm, oblystyń basym bóliginde – 10-24 mm, batysynda – 32 mm-ge deıin. Soltústik oblystarda jaýyn-shashyn negizinen qar túrinde bolady, jańbyrdyń bolýy sırek qubylys (10 jylda 2-3 ret). Ońtústik oblystarda jıi bolýy múmkin – aıyna 1-4 ret, jańbyr jáne qar aıyna 1-3 ret.
Qar jamylǵysynyń ortasha bıiktigi soltústik oblystarda, ońtústikshyǵystyń taý bókterinde jáne ońtústiktiń taýlarynda jeltoqsannyń aıaǵynda 10-20 sm jetedi. Eń joǵary qar jamylǵysy shyǵystyń taýly aýdandarynda 25-66 sm-ge deıin baıqalady, al Mańǵystaý oblysynyń ońtústiginde qar jamylǵysy bolmaıdy.
Soltústik oblystarda boran men jel orta eseppen aıyna 4-ten 9 táýlikke deıin, al jekelegen aýdandarda (Jarma, Jańǵyztóbe) 10-nan 14 táýlikke deıin belgilenedi. Keıbir jyldary borandy kúnder sany 20-25-ke deıin jetedi. Ońtústik oblystarda borandy kúnder sırek – 10 jylda 1-3 ret bolady.
Tumandy kúnder Qazaqstan aýmaǵynda orta eseppen 3-8 kúndeı, taýly aýdandarda jıileý – 14, keıbir jyldary 24 kúndeı (Almatyda) bolady. Kóktaıǵaq soltústik oblystarda sırek, al ońtústik oblystarda orta eseppen aıyna 1-2 kúndeı baıqalady. Naızaǵaı jeltoqsanda sırek bolatyn qubylys. Túrkistan, Almaty oblystarynda 10 jylda 1-2 kún ǵana bolýy múmkin.