Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn ala almaǵan qazaq jaýyngerleri týraly kitap jaryqqa shyqty

ASTANA. QazAqparat - Búgin QR Ulttyq mýzeıinde Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary, saıası ǵylymdardyń doktory Berik Ábdiǵalıuly «Umytylǵan batyrlar. Keńes Odaǵynyń Batyrlary» («Zabytye geroı. Geroı Sovetskogo soıýza») atty jańa kitapty tanystyrdy.

Kitap 10 batyr sonyń ishinde, Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna usynylyp, biraq túsiniksiz jaǵdaılarǵa baılanysty ataqty ala almaǵan 9 qazaq jaýyngeri týraly jazylǵan. Qujattar 2010 jyly Memlekettik tildi qoldaý qorynyń uıytqysymen bastalǵan «Halyq batyry» atty shara aıasynda jınaqtaldy. Reseıdiń Qorǵanys mınıstrligi muraǵattarynan tabylǵan biregeı qujattardyń basym bóligi alǵash ret jaryqqa shyǵyp otyr.

«Jınaqta aıtylyp otyrǵan batyrlar týraly olardyń týystarynan basqa eshkim de bilmeıdi. Olardyń esimderi kóshe, mektep ataýlaryna berilgen joq. Soǵysta birge bolǵan maıdandas jaýyngerleri moıyndaǵan olardyń qaısarlyǵy, shtabtyq nemese partııalyq basshylyq tarapynan elenbedi. Tarıhı ádildik úshin olardyń esimderin qaıta jańǵyrtý kerek», - deıdi B.Ábdiǵalıuly.

Kitapta usynylǵan faktiler shynymen oqyrman nazaryn ózine aýdarary sózsiz. Olardyń kózsiz batyrlyǵy tańqaldyrmaı qoımaıdy. Mysaly, Mańǵystaý óńiriniń týmasy Isataı Súıebaıdyń marapat paraǵynda 1942 jyly 20 qarashada ol avtomatpen 182 fashıstti jer jastandyrdy dep jazylǵan.

Onyń ústine oǵy taýsylǵan Isataı tankıster berip otyrǵan granatalarmen taǵy 100-ge tarta nemistiń kózin joıady. Osy oqıǵadan keıin jeke quram basshylyǵy ony Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna birden usynady. Alaıda, joǵary jaqtan oǵan tek Lenın ordeni tabystalady.

Qalǵan jaýyngerlerdiń batyrlyǵy budan kem emes. Kitapta 10 jaýyngerdiń erligi sýretteledi. Biraq onyń bireýi Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna usynylmaǵan. Degenmen, onyń soǵysta kórsetken jetistkteri qazir de ańyz bolyp qaldy. Ol - Tóleýǵalı Ábdibekov. Jaýdyń qalyń qoly odan qatty úrketin jáne «Qara tajal» («Chernaıa smert») dep atap ketti. Ábdibekov Keńes odaǵynyń eń nátıjeli snaıperleriniń 20-lyǵyna endi. Onyń oǵynan 397 fashıst qaza boldy. Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyna usynylmaýdyń basty sebebi - Ábdibekov óziniń anketasynda nemere aǵasy Kemelbaıdyń repressııaǵa ushyraǵanyn ashyq jazǵany boldy. Berik Ábdiǵalıulynyń aıtýynsha, kitap qalyń oqyrmanǵa arnalady jáne barynsha kóp tırajben shyǵady.