«Qazaqtyń sany men sapasynyń arasynda alshaqtyq bar» - baspasózge sholý
***
Jerdiń daýy qaı kezde de ońaı sheshile salatyn túıin bolmaǵan. Al qazir dál osy másele Qyzylorda oblysynda tipti ýshyǵyp turǵan kórinedi. Bul jaıynda «Egemen Qazaqstan» gazetiniń beısenbilik nómirindegi «Jer daýy jer tarpyp» degen taqyryptaǵy maqalada keńinen baıandalǵan. Máselen, oblys prokýrory Saparbek Nurpeıisovtiń aıtýynsha, jer telimderiniń egjeı-tegjeıli josparynda kórsetilgen maqsattarǵa qaıshy keletin derekter de tyıylmaýda. Oblystyq sáýlet jáne qala qurylysy basqarmasynyń tapsyrysy boıynsha «Ýrbastıl» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi 36 863 100 teńgege jalpy aýmaǵy 500 ga. bolatyn «Astana» shaǵynaýdanynyń josparlaý jobasyn oryndaǵan. Ony oblystyq ákimdik 2010 jylǵy 23 qarashadaǵy qaýlysymen bekitken. Biraq, soǵan qaramastan, 2011 jyldan beri bul aýmaqtaǵy josparlaý jobasynda kózdelgen maqsattarǵa qaıshy keletin jer telimderin tabystaý jumystary áli jalǵasyp keledi. Aıtalyq, «SMPK-70» turǵyn úı aýdanynda mundaı 37 derek oryn alsa, «Ippodrom» mańynda 27 jaǵdaı tirkelgen. Sondaı-aq, birinshi kezekte qurylys salý josparlanǵan jer ýchaskelerinde, sonyń ishinde kópqabatty turǵyn úı ornalasatyn aýdandarda 2 jer telimi tabystalyp ketken. «Tekserý qorytyndysy ústimizdegi jyldyń mamyr aıynda aımaq basshysynyń qatysýymen oblystyq prokýratýranyń kóshpeli alqa májilisinde qaralyp, anyqtalǵan zań buzýshylyqtardy joıýǵa baǵyttalǵan naqty tapsyrmalar belgilendi. Nátıjesinde, 16 narazylyq, 52 zańdylyqty buzýshylyqtardy joıý týraly usynystar engizildi. Al olardyń qaralý qorytyndysymen 417 aktiniń kúshi joıylyp, 1326 azamattyń konstıtýtsııalyq quqyqtary qorǵaldy. Osynyń barysynda 31 adamnyń tártiptik, onyń ishinde 5-ýi sybaılas jemqorlyq sıpatyndaǵy is qaraldy. Jalpy, 46 ákimshilik is boıynsha 19 mln. teńge kóleminde aıyppuldar salynyp, 95 mln.-ǵa jýyq qarjy memlekettik bıýdjetke óndirildi», dep jazady basylym.
Búkil musylmandar úshin asa qasıetti Ramazan aıynda Qazaq eliniń atyn álemge almatylyq Alhanbaı Satybaldy jańa bir qyrynan pash etti. Ol namaz oqýǵa nıet etip júrgen jandar úshin «elektrondyq jaınamaz shyǵaryp, jurttyń alǵysyna bólengeni este. Osyǵan oraı «Egemen Qazaqstan» gazeti óziniń búgingi sanynda jańalyq avtorymen aradaǵy suhbatty oqyrman nazaryna usyndy. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna egjeı-tegjeıli jaýap bergen A.Satybaldy: «Ádettegi jaınamazdan elektrondy jaınamazdyń 3 túrli basty ereksheligin atap ótýge bolady. Birinshisi - elektronıka. Tehnologııanyń bul jetistigi namazdy tolyq úırengenshe qulaqqapty (naýshnık) taǵyp alyp, sondaǵy jazbaǵa ilesip otyryp jáne bos ýaqytta qaıtalap tyńdaý arqyly tez jattap alýǵa múmkindik beredi. Ekinshisi - qazaqtyń ulttyq oıý-órnekteri. Ózińiz bilesiz buǵan deıin qazaqy oıý-órnektegi jaınamaz bolmaǵan edi. Úshinshisi - jaınamazdyń dúnıejúzilik standarty 110 sm. bolatyn. Ol durys emes ekenin dáleldep, onyń uzyndyǵyn 140 sm. etip jasap shyqtym», deıdi. Suhbat «Elektrondy jaınamaz - eki jylǵy izdenis jemisi» degen taqyryppen berilgen.
***
«Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda fılosofııa ǵylymdarynyń doktory, Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik memlekettik ýnıversıtetiniń professory Amangeldi Aıtalymen aradaǵy suhbat « Qazaqtyń sany men sapasynyń arasynda alshaqtyq bar» degen taqyryppen berildi. Basylym tilshisiniń barlyq saýalynsha tuşymdy jaýap bergen qoǵam qaıratkeri: «Ult máselesi joq deıtinder de til, ult máselesin kóteretinderdi arzan upaı jınaǵysy keledi dep aıyptaıtyndardan shyǵady. Táýelsizdik alǵannan keıin qazaq tilinde bilim alatyn oqýshylardyń sany 574 myń adamǵa ósken, ol - barlyq oqýshylardyń 64,5%-y. Jylyna 25 myńnan astam qazaq mektepteriniń oqýshylary ósip otyr. Sonymen birge, 242 472 qazaq balasy orys mektebinde oqıdy. Ol 30%-dan astam. Shym-shymdap, az-azdap bolsa da, ulttyq sana ósip, qazaq ulttyq mektepte balalaryn oqytýda. Ulttyq sanany oıatyp, eldi tárbıeleýde ulttyq patrıottyq kúshterdiń yqpaly zor. Ult máselesiniń eki qyry bar. Birinshisi - ultaralyq qatynastar, ol árdaıym kúrdeli, biraq kóńil kúı syrtqa shyǵa bermeıdi, ishten tynyp júredi, sáti kelgen tusta ormandaǵy órtteı órshı ketedi. Ony búgin Ýkraınadaǵy jaǵdaı kórsetip otyr. Ekinshi qyry - ultishilik, qazaqtyń ulttyq tili, bitimi, salt-dástúri taǵy basqa máseleler tóńireginde qazaq arasyndaǵy jikter, toptar, pikirler», deıdi.
«Qazaqstan eksport-ımport aınalymynda tolyǵymen odaqtyq zańǵa baǵynatyn elge aınaldy. Munyń biz úshin artyqshylyǵy da, qıynshylyǵy da bar ekeni daýsyz. Artyqshylyǵyn kórdik jáne kóre beremiz. Qıynshylyǵyn da kórip jatyrmyz. Alda kóretin qıynshylyqtarymyz da bolary daýsyz. Biz úshin osy qıynshylyqtar sany men salmaǵyn jeńildetý búgingi tańdaǵy bas qatyratyn basty jumys. Biz onyń salyq saıasatyna qatysty jolyn ǵana maqalamyzǵa arqaý ettik. Óıtkeni, ishki salyq saıasaty - ekonomıkany retteýdiń eń basty tetigi. Bul - ǵylymı negizde dáleldengen aqıqat», dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy «Odaqtaǵy salyq saıasatynyń salmaǵy» degen taqyryptaǵy maqasynda. Basylymnyń jazýynsha, qalaı bolǵanda da otandyq óndirisshilerge salynatyn salyq mólsheri olardy tuqyrtatyn emes, qoldaıtyn deńgeıde bolsa, bul el damýyna qozǵaýshy kúshteı áser etedi. «Tek eskeretin tus - odaq ishindegi memleketterdiń barlyǵyndaǵydan da bizdiń salyq mólsheri shamamen 7-9 paıyz kóleminde jeńildeý bolýyn qamtamasyz etý. Bulaı bolmaǵan jaǵdaıda óz aıaǵymyzǵa tusaýdy ózimiz salǵan bolyp shyǵamyz. Ondaıdyń betin aýlaq qylsyn», deıdi maqala avtory.
***
«Astanada tylsym syrǵa toly tehnıkalyq qyzmet kórsetý ortalyǵy paıda boldy. Onyń qyzmetkerleri janarmaıdy kóp «jeıtin» kólikti erekshe únemshil etip shyǵarady», dep jazady «Ekspress K» gazeti «Merın» na dıete» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýyna qaraǵanda, bul qyzmet túrine suranys óte kóp. Bir qyzyǵy klıentter atalǵan ortalyqta «temir tulparynyń» qandaı ózgeriske ushyraǵandyǵyn bilmeıdi. «Klıentter eki apta buryn jazylady. Jumys quny 25 myń teńge. Kólikke ne jasaıtyndyǵymyz kommertsııalyq qupııa, ony bilýge tyrysýdyń esh qajeti joq. Eger klıent ańdýǵa kóshse, biz kólik pen aqshany ıesine qaıtaryp beremiz. Biz kóliktiń avtoóndirýshiler qarastyrǵan kólemnen az janarmaı tutynatyndyǵyna kepildik beremiz», deıdi ortalyq mehanıgi Oleg Lýkovıch.
***
Pavlodarlyq oqýshylar jazǵy demalystarynda arheologııalyq qazba jumystaryna atsalysýda. Bul jaıynda «Lıter» gazetindegi «Dokopatsıa do ıstorıı» degen taqyryptaǵy maqalada baıandalǵan. Basylymnyń jazýyna qaraǵanda, oqýshylar úshin mundaı biregeı qyzmetti №16 mektep lıtseıdiń tarıh pániniń muǵalimi Erlan Álkebaev uıymdastyrǵan kórinedi. Ol birneshe jyl qatarynan oqýshylaryn arheologııalyq qazba jumystaryna tartyp keledi. Al oqýshylar tapqan barlyq tarıhı jádigerler mekteptiń «Murager» arheologııalyq ortalyǵyna qoıylady.