«Qazaqtyń qamaly shekaradaǵy mektep emes pe?» - baspasózge sholý
***
Búgin «Egemen Qazaqstan» gazeti Parlament Májilisiniń depýtaty, «Aq jol» fraktsııasynyń múshesi Berik Dúısenbınovpen áńgime qurǵan eken. Suhbat ózegi - depýtattyń Premer-Mınıstrdiń atyna joldaǵa depýtattyq saýaly tóńireginde eken. «Meniń depýtattyq saýalyma túrtki bolǵan shalǵaı aýyldardyń negizin saqtap qalýshy mańyzdy faktorlardyń biri - shekaralyq aýyldardaǵy mektepterdiń jaǵdaıy», - dep bastaǵan áńgimesin depýtat. «Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń málimetterine saı, elimizde orta eseppen jylyna 100-ge jýyq mektep jabylady eken. Ásirese, Shyǵys Qazaqstan, Soltústik Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar, Aqmola, Batys Qazaqstan oblystaryndaǵy shekaralyq aýyldardyń jaǵdaıy syn kótermeıtindikten, halyqty turaqtandyrý men shoǵyrlandyrý máselelerin memlekettik deńgeıde shuǵyl qolǵa alýymyz qajet. Almaty oblysynyń shekaralyq aýdandaryndaǵy aýyldar ahýaly da alańdatarlyq. Máseleni tótesinen qoıyp otyrǵanymyz, mekteptiń arqasynda aýylǵa jas, bilimdi mamandar tartylyp, bolashaqta sol aýyldyń turǵyny bolýǵa sebep bolady»,-dep otyr depýtat. B.Dúısenbınovtiń málimetine súıensek, eger jyl saıyn shekara aýmaqtarynda 5-6 mektep jabylady eken. «10 jyldan keıin aýyldardan ne qalatynyn esepteı berińiz. Jyl saıyn jabylǵan mekteppen birge, sol aýyldyń shańyraǵy qulap, oshaǵy óshti dep aıtýǵa bolady. Múmkin sheneýnikterge jabylǵan mektep sany tek qana tsıfr bolsa, bizge ol - osy aýyldaǵy adamdardyń taǵdyry, aýyldyń taǵdyry»,- dep dabyl kótergen ol. Bul ózekti taqyryp týraly «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanyndaǵy «Qazaqtyń qamaly shekaradaǵy mektep emes pe?» atty suhbattan oqı alasyzdar.
***
Al «Aıqyn» respýblıkalyq basylymynyń habarlaýynsha, «Nur Otan» partııasynyń qoldaýymen Mádenıet jáne sport mınıstrligi, ShQO ákimdigi, Dúnıejúzilik qazaq kúresi federatsııasy jáne Dúnıejúzi kúres túrleri qaýymdastyǵy 27-28 mamyr kúnderi Shyǵys Qazaqstan oblysy, Tarbaǵataı aýdany, Aqsýat aýylynda qazaq kúresinen dástúrli Yrǵyzbaı Doshanauly atyndaǵy halyqaralyq Gran-prı básekesin ótkizedi. «Jarysta 20 memlekettiń 100-ge jýyq balýany baq synaıdy. Qazaq eliniń namysyn ulttyq qurama sapyndaǵy 8 balýan qorǵaıdy. Balýandardyń tórteýi 80 keli, tórteýi 80 keliden joǵary salmaqta óner kórsetedi. Aıta keteıik, Yrǵyzbaı Doshanauly atyndaǵy jarys eń alǵash ret oblystyq deńgeıde uıymdastyryldy. Keıin bul jarys respýblıkalyq, halyqaralyq dárejege jetti. Bıyl 4-ret ótkiziletin saıysqa Álem birinshilikteri men Olımpıada oıyndarynda synǵa túsken sportshylar qatysady»,-dep jazǵan basylym.
Y.Doshanauly atyndaǵy jarys - qazaq kúresinen uıymdastyrylatyn halyqaralyq básekelerdiń arasyndaǵy jalǵyz Gran-prı básekesi ekenin aıta ketken jón. Bul dúrbirli doda týraly «Aıqyn» gazetindegi «Qazaq kúresinen Gran-prı báseke ótedi» degen aqparattan oqı alasyzdar.
Sondaı-aq basylym Qyzylorda oblysynda ósetin emdik qasıeti mol suńǵyla degen ósimdiktiń joǵalyp bara jatqanyn aıtyp, dabyl qaǵyp otyr. «Suńǵyla» degen bir dárilik ósimdik bar eken. Qazir Qyzylorda oblysynyń Tereńózek aýdanynda, Jambyl oblysynyń Moıynqum aýdanynda osy ósimdikti jappaı izdestirip, jınastyryp, ary qaraı Qytaıǵa ótkizý naýqany bastalypty. Mııaǵa aýyz salǵandaı, endi bul ósimdikti de qurtatyn boldy. Bir áreket jasaý kerek, sony aıtaıyn dep edim» dedi.Suńǵylany qazaq «qasqyrshóp» degen. Muny qasqyr jeıtin bolǵan. Vıkıpedııadan qarasańyz: The Plant List saıtynyń derekteri boıynsha álemde jıyrma jeti túri bar ekenin, burynǵy KSRO aýmaǵynda jeti túri kezdesetini kórsetilgen. Reseıde, Orta Azııa, Kavkaz boıynda, Qazaqstanda sortań jerlerde ósedi. Qazaqstanda suńǵylanyń úsh túri bar. Júzgen tamyry arqyly qorektenetin sary túri, sekseýil tamyry arqyly ósetin jasylkók túri, anabazıs, sorań, sorqańbaq tamyrlary arqyly órken jaıatyn sortań tsıstanhe» dep jazady basylym. «Aıqynnyń» maqsaty - memleket tarapynan barlyq emdik jáne dárilik ósimdikterdi qorǵaýǵa alatyn ókiletti bir qurylymnyń bolýy. «Buryn Mońǵolııada da ósken eken suńǵyla. Qazir onda suńǵylany lýpamen izdeseńiz de tappaısyz. Sebebi, ol jaqta da Qytaıǵa jóneltý arqyly onyń kózin qurtqan. Sáýir-mamyr aıynda ǵana kórinetin, onshaqty kúnnen keıin tamyryna deıin erip ketetin suńǵylany Qudaıdyń keremeti demeı kórińiz! Sekseýil shiriginen nár alyp, qalyń qumnyń arasynda ósetin suńǵylany izdep tabý da ońaı emes eken. Qasıetine qaraı Qudaıdyń ózi ony jasyryp qoıǵandaı! Azkúndik arzan paıda úshin osyndaı ósimdikterimizden aıyrylyp qalmasaq netti?!» dep jazady basylym. Suńǵylanyń emdik qasıeti týraly tolyǵyraq «Aıqyn» gazetiniń búgingi sanyndaǵy «Óz ósimdikterimizdi ógeısitpeıik» atty maqaladan oqı alasyzdar.
***
«Ekspress-K» gazetiniń habarlaýynsha, Almatynyń zoobaǵy endi ózgeniń qolyna tapsyrylady. Endi haıýanattar baǵyn qalalyq aýyl sharýashylyq jáne veterınarııa basqarmasy basqaratyn boldy. «Almaty qalasynyń zoobaǵynda jolbarystyń óliminen keıin, daý shyqty. Endi qalalyq haıýanattar baǵyn mádenıet salasyndaǵy sheneýnikter emes, aýyl sharýashylyǵy jáne veterınarııa basqarmasy basqarady Sońǵy on jylda haıýanattar baǵynda 1300-den asa jan janýar ólgen. Onyń júz on ekisi - sırek kezdesetin ań-qus edi»,-dep jazady basylym. Bul týraly tolyǵyraq gazettiń búgingi sanyndaǵy «V tıýrme dlıa jıvotnyh pozolotıat reshetkı» atty maqaladan oqı alasyzdar.