Qazaqstannyń Ulttyq banki aqsha-kredıt saıasatyn odan ári kúsheıtýi múmkin - HVQ
Ortalyq bankterdiń álemdegi ınflıatsııalyq qysymǵa áseri jáne Qazaqstan Ulttyq Bankiniń aqsha-kredıt saıasatyn kúsheıtýi týraly
Ál bermeı turǵan ınflıatsııalyq qysymǵa jaýap retinde búkil álemdegi ortalyq bankter baǵanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge jáne aqsha-kredıt saıasatyn kúsheıtýge tyrysyp keledi. Qazaqstanda bazalyq mólsherlemeniń artýy ınflıatsııalyq spıraldy «taratpaýǵa» jáne ulttyq valıýtanyń aıyrbas baǵamynyń tómendeýine, dollarlanýdyń ósýine jol bermeýge múmkindik berdi. Inflıatsııany maqsatty deńgeıge qaıtaryp, ınflıatsııalyq kútýlerdi bekitý úshin mundaı sheshimderdiń ekonomıkalyq belsendilikti báseńdetetinine qaramastan, Qazaqstan Ulttyq bankine aqsha-kredıt saıasatyn odan ári kúsheıtý qajet bolýy múmkin.
Baǵa turaqtylyǵy – bul makroekonomıkalyq turaqtylyqtyń, ornyqty ekonomıkalyq ósýdiń jáne halyqtyń keń kóleminiń ómir súrý deńgeıin saqtaýdyń sharty. Inflıatsııany, kerisinshe, kedeılerge salynatyn salyq dep ataıdy.
Qazaqstandaǵy ınflıatsııalyq targetteý tártibi týraly
Qazaqstan ınflıatsııalyq targetteý rejımine kóshýde belgili bir tabystarǵa qol jetkizdi. Bul rejımde ortalyq banktiń maqsatty kórsetkishi ekonomıkalyq ósý, aqsha massasy nemese valıýta baǵamy emes, ınflıatsııa deńgeıi bolyp tabylady. Osylaısha, Qazaqstan Ulttyq banki eldegi baǵa turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge basa nazar aýdaryp otyr, bul 2015 jyldan bastap ıkemdi aıyrbas baǵamymen birge elge ınflıatsııalyq kútýlermen jumys isteýge jáne syrtqy ekonomıkalyq kúızelisterdi báseńdetýge kómektesedi. Bul rette ınflıatsııalyq targetteý rejımine kóshý áli aıaqtalǵan joq: ekonomıkany odan ári ártaraptandyrý, dollarlandyrýdy tómendetý jáne syrtqy ekonomıkalyq kúızelis jaǵdaıynda ekonomıkanyń reaktıvtiligin shekteý qajet. Aıtarlyqtaı uzaq merzimdi áleýet bar jáne Qazaqstan Ulttyq bankiniń 2030 jylǵa deıingi aqsha-kredıt saıasatynyń Strategııasynda osy problemalardyń birqatary úshin keshendi sheshimder kózdeledi.
Qazaqstan Ulttyq bankine ekonomıkanyń ósimi boıynsha qosymsha mandat berý ıdeıasy týraly
Nıkolas Blansheniń pikirinshe, Ulttyq bank úshin onyń táýelsizdigine «kóleńke túsiretin» qosymsha ókilettikter týraly asa saqtyqpen aıtý kerek. Baǵanyń ósýi jaǵdaıynda birneshe maqsatty kózdeý – aqsha-kredıt saıasatynyń tıimdiligin de, rólin de tómendetý degen sóz.
Kerisinshe, halyqaralyq tájirıbe kórsetkendeı, Qazaqstan Ulttyq bankiniń bir ǵana maqsatqa basymdyq berýi jón. Jeńildetilgen nesıelendirý baǵdarlamalaryna qatysý jáne basqa da fıskaldyq sıpattaǵy qyzmet sııaqty negizgi emes qyzmet túrlerin kezeń-kezeńimen toqtatý qazirdiń ózinde aqsha-kredıt saıasatynyń tıimdiligin arttyrýǵa jáne ortalyq banktiń táýelsizdigi men oǵan degen halyqtyń senimin arttyrýǵa yqpal etedi.
Qazaqstanda ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý úshin qajet sharttar men faktorlar týraly
Álemdegi ahýal sekildi Qazaqstanda da qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaı kóptegen kúızelisterge ushyrady, onyń ishinde COVID-19 pandemııasynyń yqpaly, jetkizý tizbegindegi irkilister jáne Ýkraınadaǵy soǵys, Reseıge qarsy sanktsııalar bar. Osy problemalardy eńserýge kóptegen memlekettik organdar qatysady, olardyń múddesine halyqtyń osal toptaryn qorǵaý, uzaq merzimdi damý, áleýmettik saıasat jatady.
Fıskaldyq saıasat sharalary, teorııa boıynsha, ishki suranys pen ekonomıkalyq ósýdi qoldaý úshin, ásirese, joǵary ınflıatsııa aqsha massasynyń ósý múmkindigin shekteıtin kezeńderde qoldanylýy múmkin. Qazaqstandaǵy jaǵdaı da osyndaı, onda memlekettik shyǵyndar munaıdan túsetin kiristerdiń kóbeıý esebinen óse túsýi múmkin. Árıne, bul jaǵdaıda fıskaldyq saıasat ekonomıkany qoldaý, fıskaldyq jáne makroekonomıkalyq turaqtylyqty saqtaý arasyndaǵy tepe-teńdikti qamtamasyz etýi kerek. Uzaq merzimdi perspektıvada qurylymdyq reformalar ekonomıkanyń ósimi úshin mańyzdy jáne bul, árıne, qazir memleket ekonomıkada basym ról atqaratyn Qazaqstanǵa da qatysty. Bıznes klımatty jaqsartý, naryqtyq ekonomıkaǵa kóshýdi jalǵastyrý, ártaraptandyrýdy arttyrý jáne jeke sektorda jańa jumys oryndaryn ashý qajet.
Bul turǵyda Qazaqstanda ortalyq banktiń negizgi mandatyn baǵa turaqtylyǵynyń kepili retinde qaıta qaraýǵa bolmaıdy. Qazaqstan Ulttyq banki, eger ol úshin naqty ókilettikter naqtylanyp, qoǵamnyń senim deńgeıi joǵary bolsa, sondaı-aq ınflıatsııalyq kútýlerdi úılestire alatyn bolsa, nátıjelerge qol jetkizýi yqtımal.