Qazaqstannyń Túrkııadaǵy gýmanıtarlyq jumysy qalaı júrgizildi
Álemdi dúr silkindirgen oqıǵa
Túrkııanyń ońtústik-shyǵysyndaǵy jáne Sırııadaǵy joıqyn jer silkinisinen qaza tapqandar sany 50 myńnan asty.
Túrkııadaǵy joıqyn jer silkinisterinen qıraǵan úıindilerdi qazýǵa 88 elden 11 myńǵa jýyq qutqarýshy keldi.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasymen Qazaqstan Respýblıkasy Túrkııa Respýblıkasyna der kezinde gýmanıtarlyq kómek kórsetti.
Apat aımaǵyna jiberilgen gýmanıtarlyq júkte jalpy salmaǵy 55 tonna bolatyn jyly kıimder, shatyrlar, metall kereýetter, tósek-oryn jabdyqtary, dári-dármek jáne basqa da qajetti zattar bar.
Qazaqstan bul kómekti «Búrkit» memlekettik avıakompanııasynyń arnaıy bortymen jáne túrik júk tasymaldarynyń áýe kóligimen Túrkııanyń Gazıantep jáne Adana qalalaryna jetkizdi.
Ári qaraı gýmanıtarlyq maqsattaǵy zattar Gazıantep qalasynyń áýejaıynan jáne Injırlık áskerı avıabazasynan zilzaladan eń kóp zardap shekken aımaqtarǵa jiberildi.
Sonymen qatar, Qazaqstan Túrkııaǵa joıqyn jer silkinisi saldaryn joıýǵa qarjylaı kómek aýdardy. 2023 jylǵy 8 aqpanda Qazaqstan Úkimeti Túrkııaǵa gýmanıtarlyq kómek retinde 1 mıllıon dollar bólý týraly qaýly qabyldady.
Odan bólek, apat aımaǵyndaǵy turǵyndardy izdestirý jáne jedel-qutqarý jumystary úshin QR Tótenshe jaǵdaılar mınıstrliginiń jedel toby Túrkııaǵa attandy.
Qazaqstan eń úzdik mamandaryn jiberdi
Qazaqstandyq qutqarýshylar 7-19 aqpan aralyǵynda Túrkııanyń úsh provıntsııasynda izdestirý-qutqarý jumystaryn júrgizdi: Nurdaǵy aýdanynda, Gazıantep jáne Hataı qalalarynda turǵyndardy úıindi astynan qutqardy.
Bul rette Kahramanmarash provıntsııasyna gýmanıtarlyq kómek úzdiksiz jetkizilip turdy.
Apat aımaqtarynda jalpy sany 100-den astam qazaqstandyq maman jumys istedi. Jedel top quramyna Astana, Almaty qalalarynyń, Qaraǵandy jáne Aqmola oblystarynyń mamandary, sondaı-aq apattar medıtsınasy ortalyǵynyń dárigerleri kirdi.
Іzdestirý-qutqarý jumystary QR Tótenshe jaǵdaılar birinshi vıtse-mınıstri general-maıor Ibragım Kúlshimbaevtyń jetekshiligimen júrgizildi.
Vıtse-mınıstr atap ótkendeı, apat aımaǵyndaǵy kúrdeli jaǵdaılarǵa qaramastan, qutqarý jumystary táýlik boıy júrgizildi. Qoıylǵan mindetter qaýipsizdik tehnıkasyn buzbaı, tolyq kólemde oryndaldy.
«TJ aımaǵynda qıraǵan ýchaskelerde qaza tapqan turǵyndar kóp boldy, olardy týystary men jaqyndarynnyń joqtaýy da aýyr psıhoemotsıonaldy júkteme artatyny anyq. Іzdeý jáne apattyq-qutqarý jumystary aftershok kezinde de úzdiksiz jáne turaqty júrgizildi. Bul qıraǵaly turǵan úılerdi qulatýy da múmkin edi. Alaıda, bizdiń mamandar jeke quramnyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin barlyq jaǵymsyz saldardy eskerdi. Qazaqstannyń Túrkııadaǵy gýmanıtarlyq mıssııasy tabysty júzege asyryldy dep senimmen aıtýǵa bolady», - dedi Ibragım Kúlshimbaev.
Іzdestirý-qutqarý sharalary kezinde 15-18 adamnan quralǵan toptardyń tyǵyz jumysy arqyly úıindi astynan 7 adam qutqaryldy jáne 88 adamnyń máıiti alyndy.
Sonymen qatar, 200-den astam jergilikti turǵynǵa medıtsınalyq jáne psıhologııalyq kómek kórsetildi, onyń ishinde 30-y – ártúrli jastaǵy balalar.
Bul jumys táýlik boıy úsh aýysymda júrgizildi.
Aıta ketken jón, 8 aqpanda Hataı provıntsııasynyń Antakııa qalasynda Túrkııa TJM izdeý jumystarynyń nátıjesinde úıindi astynan Qazaqstan azamaty Sábına Mamadııarova aman qutqaryldy. Ol jedel túrde Adana qalasyndaǵy Djeıhan aýrýhanasyna jetkizildi jáne onda zaqymdalǵan qolyna operatsııa jasaldy.
Ókinishke qaraı, 9 aqpanda Qazaqstan azamattary – Ádil Qadyrbekov pen Mırbolat Qurmashev úıindi arasynan óli tabyldy. Keıin 10 aqpanda taǵy bir Qazaqstan azamaty Janar Jaqsybekovanyń denesi tabyldy.
Qazaqstandyq qutqarýshylardyń zardap shekkenderdi izdeý jáne tyǵyryqtan shyǵarý jumysynda plıtalardy kóterýge, armatýrany kesýge, jabyndardy ashýǵa, tıeýge jáne tazartýǵa arnalǵan arnaıy tehnıka men quraldar paıdalanyldy.
Bizdiń qutqarýshylarymyz qulaǵan qabyrǵa men arnaıy qazylǵan soqpaq joldar arqyly elektr qýatyn júrgizip, aýyz sýmen qamtamasyz etti. Akýstıkalyq izdeý quraly men alty kınologııalyq top izdeý-qutqarý jumystaryn edáýir jeńildetti.
Sondaı-aq, úıindini qazý aýdandaryna jaqyn jerde dalalyq gospıtal ashyldy. Dál sol jerde jergilikti turǵyndarǵa alǵashqy kómek pen psıhologııalyq qoldaý kórsetildi. Keıbir azamattar jaı ǵana jylynyp, sý ishýge de keletin.
QR TJM qutqarýshylary Túrkııa men Saýd Arabııasynyń qutqarýshylarymen birlesip jumys istedi. Jedel yntymaqtastyq zardap shekkenderdi izdeý jáne jınaý jumystarynda júrgizildi. Jergilikti atqarýshy organdarmen ózara is-qımyl máseleleri Qazaqstannyń Túrkııadaǵy Elshiligi qyzmetkerleriniń tolyq qatysýymen uıymdastyryldy.
Qutqarý bólimsheleri arasyndaǵy tildik kedergi aýdarmashy retinde erikti bolǵan Túrkııa JOO-larynda oqıtyn qazaqstandyq stýdentter kómegimen eńserildi.
Qutqarý operatsııalarynyń qorytyndysy boıynsha el azamattary, Túrkııanyń tabıǵı apattar men tótenshe jaǵdaılar basqarmasynyń (AFAD) qutqarýshylary jáne jergilikti atqarýshy organdar Qazaqstan qutqarýshylaryna kásibıligi, jedeldigi men janqııarlyǵy úshin alǵys bildirdi.
Olardyń daıyndyǵynyń joǵary deńgeıi, tártibi men jeke batyldyǵy aıryqsha ataldy.
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Túrkııadaǵy zilzala saldaryn joıýǵa qatysqan qazaqstandyq qutqarýshylardyń elge oralǵan soń marapattalatynyn aıtty.
Baýyrlastyq qoldaý
Otandyq qutqarýshylar aldyńǵy shepte jumys istep júrgende Qazaqstanda beı-jaı qaramaıtyn azamattar gýmanıtarlyq jáne materıaldyq kómek jınady.
QR Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrliginiń málimetinshe, qazaqstandyqtar Ulttyq eriktiler jelisi arqyly 100 mıllıon teńge jınady.
Sondaı-aq, zardap shekken aımaqtarda baspanasyz qalǵan adamdarǵa 150-ge jýyq kıiz úı jiberdi. Túrkııada zardap shekkenderge kásipkerler, blogerler, eriktiler, jýrnalıster, qoǵam qaıratkerleri jáne basqalar kómek kórsetýde.
Etnomádenı ortalyqtar 125 mıllıon teńge jınap, óz úlesin qosty. Atalǵan birlestikterdiń qoldaýymen Túrkııaǵa 50 mıllıon teńgege qajetti zattar jiberilgen.
Sondaı-aq, qazaqstandyqtarǵa yńǵaıly bolý úshin Kaspi qosymshasynda tikeleı Ulttyq eriktiler jelisine nemese túrkııalyq AFAD qoryna jiberý múmkindigi paıda boldy.
Aıta keteıik, Qazaqstandaǵy Túrkııa elshiligi AFAD qoryna qazaqstandyqtar shamamen 3 mıllıon dollar jibergenin habarlady.
Qazaqstannyń Túrkııadaǵy dıplomatııalyq mıssııasy, sol jerde turatyn Qazaqstan azamattary men stýdentteri, sondaı-aq qazaq dıasporasy da kómekten tys qalmady.
Olar zardap shekken aımaqtarǵa alǵashqy kúnderi-aq shamamen 160 000 dollar jınap berdi.
Túrkııa Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Ýfýk Ekıdjı Astanada ótken brıfıngte sóılegen sózinde qazaqstandyqtardyń jer silkinisinen zardap shekken Túrkııa halqyna kómektesý úshin 5 mln dollar jınaǵanyn aıtty.
«Ózge de kómekpen qatar Qazaqstan turǵyndary aqshalaı da qoldaý kórsetti. Jer silkinisinen zardap shekkender úshin arnaıy ashylǵan resmı shotqa shamamen 5 mıllıon dollar tústi», - dedi Ýfýk Ekıdjı.
Elshi barsha qazaqstandyqtarǵa alǵysyn bildirip, Qazaqstan Úkimeti 1 mln dollar kóleminde qarjylaı qoldaý kórsetkenin eske saldy.
Ol qazir Túrkııada ǵımarattarǵa keltirilgen zııandy anyqtaý jumystary jalǵasyp jatqanyn aıtty.
«Búginge deıin 1 mln 188 myńǵa jýyq ǵımarat zertteldi. Onyń ishinde 156 myń ǵımarat qıraǵan nemese qulaý qaýipiniń aldynda tur», - dep málim etti elshi.
Bul rette zilzaladan zardap shekken 1 mln 684 myń túrkııalyqtyń baspana máselesi sheshilgen.
Qazaqstannyń Túrkııadaǵy Elshiligi men QR TJM birlesken kúsh-jigerimen apat aımaǵynan 107 otandasymyz, onyń ishinde Qyrǵyzstan men Túrkııa azamattary evakýatsııalandy.
Túrkııa JOO-larynda oqıtyn qazaqstandyqtar Gazıanteptegi qazaqstandyq qutqarýshylar men dárigerlerge kómektesý úshin erikti retinde apat aımaǵyna bardy.
Medet Myrzaǵulov – aýdarmashy retinde kómektesetin eriktilerdiń biri.
«Men munda óz erkimmen keldim, otandastarymyzǵa kómektesýge keldim. Túrik halqynyń jaǵdaıy qatty áser etti. Sol sebepti kómektesýdi uıǵardym», - deıdi M. Myrzaǵulov.
Al Ferhat Aslanoǵlý TJM jasaqtaryna izdestirý-qutqarý jumystaryna kómektesedi jáne Túrkııaǵa kórsetken kómegi úshin baýyrlas Qazaqstan halqyna rızashylyǵyn bildirdi.
«Men Qazaqstanǵa jáne qazaqstandyq qutqarýshylarǵa úlken alǵysymdy aıtqym keledi. Olar úıindi astynan úsh adamdy shyǵardy. Kúndiz-túni jumys isteıdi. Keıde olardyń jumysy 16 saǵatqa sozylady. Qazaqstannan kóptegen kómek kelip túsip jatyr», - deıdi F. Aslanoǵlý.
Túrik kásipkeri Iskender Kaplan, eń aldymen, Gazıantepke jer silkinisinen keıin kelgen Qazaqstan Elshiligi men Konsýldyǵynyń qyzmetkerlerine rahmet aıtty.
Sondaı-aq, ol qulaýy múmkin ǵımarat astynan da tiri adamdardy shyǵarýdan qoryqpaı, batyldyq tanytqan qazaqstandyq qutqarýshylardyń eńbegin atap ótti.
«Túrik halqy úshin óte qıyn kezeńde sizder bizdiń qasymyzda boldyńyzdar jáne keremet qoldaý kórsettińizder. Biz muny eshqashan umytpaımyz», - dep qosty I. Kaplan.
Sonymen birge Túrkııanyń Syrtqy ister mınıstri Mevlıýt Chavýshoǵlyna Qazaqstan men Qazaqstan halqynyń basshylyǵy atynan Túrkııadaǵy jer silkinisine baılanysty kóńil aıtyldy.
Bul Gazıantep qalasynyń áýejaıynda Qazaqstannan gýmanıtarlyq júkteri bar arnaıy bort kelgen sátte bolǵan edi.
Qazaqstannyń Túrkııadaǵy Elshisi Erkebulan Sápıev pen QR TJ birinshi vıtse-mınıstri Ibragım Kúlshimbaev Túrkııa SІM basshysy Mevlıýt Chavýshoǵlyna jáne barsha túrik halqyna kóńil aıtty.
Óz kezeginde túrik mınıstri Túrkııanyń tutas halqy atynan baýyrlas Qazaqstan halqyna qıyn sátte qoldaý kórsetkeni úshin jáne kórsetken kómegi úshin alǵysyn jetkizdi.
Osylaısha Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy tolyq oryndaldy: qazaqstandyq qutqarý operatsııasy aıaqtaldy.
Biraq myńdaǵan qazaqstandyqtar qatysqan gýmanıtarlyq mıssııa jalǵasyp jatyr.