Qazaqstannyń koronavırýspen kúres strategııasy: hronologııasy, sharalary, nátıjeleri
Koronavırýstar adamǵa nemese janýarlarǵa qatysty aýrý týdyratyn qasıetteri dáleldengen vırýstardyń úlken tobyn quraıtynyn atap ótken jón. Olardyń birqatary adamdarda qarapaıym sýyq tııýden asa aýyr jaǵdaılarǵa deıingi dıapazonda respıratorlyq ınfektsııalardy týdyrýǵa qabiletti . COVID-19-ǵa keletin bolsaq, atalmysh aýrý jaqynda anyqtalǵan koronavırýstardyń sońǵysynan týyndady, ol týraly buryn eshteńe belgili bolǵan joq. Ol adamnan adamǵa jótelý nemese túshkirý nátıjesinde aýa-tamshyly jolmen, sondaı-aq janasý arqyly beriledi.
Keıbir belgileri boıynsha pnevmonııaǵa uqsaıtyn bul aýrýdyń alǵashqy kórinisi Ýhan qalasynda (Qytaı) 2019 jyldyń jeltoqsan aıynyń sońynda belgili boldy. Infektsııanyń taralý kózi – janýarlar men teńiz ónimderin satatyn jergilikti Hýanan bazary. Keıinirek bul protsess QHR-nyń basqa qalalary men provıntsııalaryna taralyp, indet sıpatyna ıe boldy.
Alaıda 2020 jyldyń qańtar aıynda COVID-19 koronavırýs ınfektsııasymen syrqattaný jaǵdaılary Aýstralııa, Germanııa, Úndistan, Italııa, AQSh, Reseı, Japonııa jáne basqa da elderde oryn aldy. Bastapqyda juqtyrý kózderi negizinen basqa elderge ártúrli sebeptermen kelgen QHR azamattary, sondaı-aq Qytaıdan elge oralǵan nemese ol arqyly tranzıtpen ótetin túrli elderdiń azamattary boldy. Biraq keıinnen sáıkes memleketterdiń aýmaǵynda ınfektsııanyń taralý barysy jedel ishki sıpatqa ıe boldy.
Osyǵan baılanysty 30 qańtarda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) koronavırýstyń álem boıynsha taralýyna baılanysty qoǵamdyq densaýlyq saqtaý salasynda halyqaralyq tótenshe jaǵdaı jarııalady jáne álem elderin naýqastardy oqshaýlaý jáne olardyń baılanysqan adamdaryn qadaǵalaýmen qosa, vırýsty erterek anyqtaý sharalaryn qabyldaýǵa shaqyrdy . Keıinirek, 11 naýryzda DDSU kóptegen elder men barlyq kontınentter atalmysh vırýsqa shaldyqqandyqtan, jańa koronavırýstyń taralýy pandemııa kezeńine jetti dep málimdedi. .
Qazaqstanda SOVID-19 koronavırýs ınfektsııasynyń alǵashqy jaǵdaılary 2020 jyldyń 13 naýryzynda tirkeldi. Osy ýaqytqa deıin tórt adam juqtyrdy, onyń úsheýi Almaty qalasyna Germanııadan jáne taǵy bireýi Italııadan Nur-Sultan qalasyna kelgen. Keıinirek ınfektsııa elde belsendi túrde óris alyp, aǵymdaǵy jyldyń 7 mamyryndaǵy jaǵdaı boıynsha atalmysh vırýsty juqtyrǵandar sany 4578 adamǵa jetti.
Respýblıka basshylyǵy bastapqyda sheteldegi pandemııaǵa baılanysty synı protsesterge áreket etti. Aǵymdaǵy jyldyń 26 qańtarynda QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke koronavırýstyń Qytaıdan Qazaqstan aýmaǵyna taralýyna jol bermeý boıynsha sheshýshi uıymdastyrý sharalaryn qabyldaýdy tapsyrdy . Birinshi kezekte áýejaılar men shekaralyq baqylaý-ótkizý pýnktterinde baqylaý kúsheıtildi. QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi shekaralyq jáne kedendik qyzmet ókilderiniń, áýe jáne temir jol jolaýshylar kóligi qyzmetkerleriniń qatysýymen naýqastardy anyqtaý jáne olardy ınfektsııalyq statsıonarlarǵa ornalastyrý maqsatynda oqý-jattyǵýlar ótkize bastady. Bul organ sondaı-aq asa qajettilik bolmasa, qazaqstandyqtarǵa Qytaıǵa barýdy toqtata turýdy usyndy .
Memleket basshysynyń 16 naýryzdan bastap 2020 jyldyń 11 mamyryna deıin qoldanysta bolǵan respýblıkanyń búkil aýmaǵynda tótenshe jaǵdaı engizý týraly sheshimi Táýelsiz Qazaqstan tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan sheshim boldy. Halyq arasynda túrli synı talqylaýǵa ushyraǵan bul shara atalmysh aýrýdyń elde taralý deńgeıiniń ósýin eskere otyryp, tolyq negizdelip qabyldanǵan bolatyn.
Osy baıandama COVID-19 koronavırýs ınfektsııasynyń taralýymen jáne oǵan Qazaqstanda qarsy turýǵa baılanysty protsester men oqıǵalardy obektıvti baǵalaýdy usynýǵa baǵyttalǵan. Bul úshin baıandamada Qazaqstandaǵy koronavırýstyń taralýyna qarsy kúreske jáne áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıdy turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan memlekettik sharalardy júıelendirýge jáne kezeńdendirýge áreket jasaldy.
Baıandama mátinimen myna silteme arqyly tanysýǵa bolady.