Qazaqstannyń farmónerkásibi qalaı damýda
Atalǵan qujattyń aıasynda eldegi menshikti farmóndirisiniń úlesin 50 paıyzǵa deıin arttyrý qajettiligi kózdelgen. Osyǵan oraı Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, qoldanystaǵy Keshendi jospardy jáne Densaýlyq saqtaýdy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasyn 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan «Deni saý ult» ulttyq jobasyna transformatsııalaý jolymen júıeli tásilder usynyldy. Ondaǵy 4-shi baǵyt «Qazaqstannyń otandyq farmatsevtıkalyq ónerkásibi» bolǵan edi.
Aıta keterligi, Qazaqstanda ótken jyldyń jazynda bastalǵan koronavırýstyń alǵashqy tolqyny otandyq farmatsevtıkalyq naryqqa aıtarlyqtaı áser etti.
Máselen, «IQVIA» halyqaralyq taldaý kompanııasynyń derekteri boıynsha bólshek saýda men Tegin medıtsınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemi úshin satyp alýdy eskere otyryp, qazaqstandyq farmatsevtıka naryǵynyń kólemi 2020 jyldyń 11 aıynyń qorytyndysy boıynsha ótken jyldyń uqsas kezeńimen salystyrǵanda 22 paıyzǵa ósti. Bul rette bólshek segmentte farmatsevtıka ónimin ótkizý kólemi 18 paıyzǵa ulǵaıdy.
2020 jyly naryqtyń oń serpininiń negizgi faktorlary dárilik zattarǵa suranystyń kúrt artýy, olardyń qunynyń ósýi jáne jańa preparattardyń paıda bolýy boldy. Koronavırýs pandemııasyna baılanysty naryqta koronavırýstyń aldyn alýǵa jáne onyń saldarymen kúresýge kómektesetin kóptegen jańa preparattar shyqty. Eger 2019 jyly otandyq óndirýshilerdiń aqshalaı mándegi úlesi 14 paıyzdy qurasa, 2020 jyldyń qorytyndysy boıynsha bul kórsetkish QR jalpy farmatsevtıka naryǵynyń 16 paıyzyna deıin ósti. Otandyq taýar óndirisiniń qundyq mánde 2019 jylmen salystyrǵanda 39 paıyzǵa ulǵaıýy baıqaldy.
2019 jyldyń qorytyndysy boıynsha farmatsevtıkalyq ónimdi eksporttaýshy elderdiń álemdik reıtınginde (https://www.worldstopexports.com), Qazaqstan 116 eldiń ishinde 72-oryndy ıelendi. Bul otandyq óndirýshilerdiń tómen eksportqa baǵdarlanǵandyǵyn kórsetedi. Soǵan qaramastan, dárilik zattardy óndirý salasyndaǵy kásipkerlik bastamany qoldaý jónindegi memlekettiń belsendi saıasatynyń arqasynda jergilikti óndirýshilerden kólemniń ósýi baıqalady, onda barlyq shyǵarylatyn ónimniń shamamen 70 paıyzy memlekettik arna arqyly ótkiziledi.
Alaıda, 2019 jyly medıtsınalyq buıymdar eksportynyń 2018 jylmen salystyrǵanda 16 ese tómendegeni baıqalady, al kórsetilgen kezeńde medıtsınalyq tehnıka eksporty 1,2 ese artty. Sonymen qatar, Qazaqstan naryǵynda ımportty tutyný úlesi bes jyl ishinde 1,1 mlrd AQSh dollaryn qurap, 80 paıyz sheginde qalyp otyr. 2019 jyldyń qorytyndysy boıynsha dárilik zattardyń negizgi ımporttaýshysy Germanııa boldy.
Bul rette, 2019 jyly medıtsınalyq buıymdardyń ımporttalatyn kóleminiń 20 paıyzǵa azaıýy baıqalady. Bul tegin medıtsınalyq kómektiń jáne mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesindegi medıtsınalyq kómektiń memlekettik kólemi aıasynda satyp alý úshin medıtsınalyq buıymdar nomenklatýrasyn ulǵaıtý túrinde jańa óndiristerdiń iske qosylýymen jáne memlekettiń qoldaýymen baılanysty.
Búgingi tańda otandyq farmındýstrııada 96 kásiporyn jumys isteıdi. Olardyń 33-i dárilik zattar, 41-i medıtsınalyq buıymdar jáne 22 kásiporyn medıtsınalyq tehnıka óndiredi. 2020 jyly otandyq kásiporyndar óndiristi 34,1 paıyzǵa ǵa nemese 81,5 mlrd teńgege ulǵaıtty (2019 jyly - 57,6 mlrd teńge). Salaǵa ınvestıtsııalar 5,2 paıyzǵa ulǵaıyp, 4,1 mlrd teńgeni qurady (2019 jyly - 4,09 mlrd teńge).
2020 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan ekonomıkasy ósýiniń negizgi draıverleriniń biri farmatsevtıka (47%) boldy.