Qazaqstannyń 6 oblysynda qala men aýyl arasynda aıtarlyqtaı bilim alshaqtyǵy bar
«Aýyldy jańǵyrtý týraly aıtqanda, bilim salasyn damytýǵa basa kóńil bólý qajet. Qazirgi ýaqytta aýyl mektepterindegi oqýshylardyń bilim sapasy syn kótermeıdi. Bul bilimdegi teńsizdikke ákelip otyr. Bilim berýdegi kez kelgen teńsizdik qoǵamdaǵy kúrdeli áleýmettik máselelerdiń ýshyǵýyna ákeletinin bárimiz jaqsy túsinemiz. Aýyl balalary fızıkany, hımııany, bıologııany, zamanaýı zerthanalarda oqymaıtyn bolsa, nanotehnologııany, bıotehnologııany bilmese, úıirmelerde emin-erkin sportpen shynyqpaıtyn bolsa, jalpy aýyl balasynyń ómirdegi básekege qabilettigi týraly aıtý qıyn. Sondyqtan da bilim teńsizdigi ózekti másele», - dedi J. Súleımenova Májiliste ótken Úkimet saǵatynda.
Depýtat PISA reıtınginiń 2018 jyldaǵy zertteý nátıjesi boıynsha qala men aýyl arasyndaǵy bilim sapasynyń alshaqtyǵy 1,5 jyldan 4 jylǵa deıin sozylǵanyn atap ótti.
Al elimizde qala men aýyl arasyndaǵy alshaqtyq eń joǵary 6 oblys tirkelgen, olar – BQO, Jambyl, Aqtóbe, Túrkistan, Almaty, Atyraý, Mańǵystaý, Qyzylorda oblystary. Osy 6 oblystaǵy bilim standartynyń joǵary deńgeıde qamtylýyn negizge alý qajet.
«Memleket basshysy óz Joldaýynda jalpy aýyl mektepterin jan basyna shaqqandaǵy qarjylandyrýǵa kóshý qajettigin aıtty. Osy rette aýyl mektepteri jan basyna qarjylandyrýǵa qashan kóshedi? Sapaly bilim alý úshin bir balaǵa qansha qarajat jumsalatyn bolady? Taǵy bir úlken másele – sapaly pedagog mamandarmen qamtamasyz etý. Ulttyq ekonomıka mınıstrligi qazir «Dıplommen aýylǵa» jobasynyń ákimshisi. Biraq bul joba aýyl mektepterin sapaly pedagog kadrlamen qamtamasyz etýdi durys júzege asyrmaı otyr. Qanshama qarajat bólingenimen, ol qarajattyń tıimdiligi jalpy aýyldy damytýǵa baǵyttalmaı otyr. Ulttyq ekonomıka mınıstrligi osy jumysty qolǵa alýy kerek», - dedi depýtat.
Óz kezeginde QR Ulttyq ekonomıka mınıstri Álibek Qýantyrov «Aýyl – el besigi» jobasy boıynsha standarttar qaıta qaralyp jatqanyn aıtty.
«Demografııa birinshi basymdyq bolǵandyqtan, biz aýyl mektepterine qosymsha nazar aýdaramyz. «Aýyl – el besigi» jobasyna kelsek, bıylǵy jylǵa 20 mlrd teńge bólinedi. Al 2024 jyldan 2025 jylǵa deıin 25 mlrd teńgege deıin respýblıkalyq bıýdjetten bólinetin qarajat ulǵaıtylatyn bolady. Keı aýdandarda, keı óńirlerde mysaly BQO-da bólinetin bıýdjettik kredıt qazir turǵyn úıge jetpeıdi, ol da qaralyp jatyr, qazir ol tólemdi 1,5 myń AEK-ten 2 myń AEK-ke arttyrý máselesi talqylanyp jatyr. Bul da máseleni sheshýge kómektesedi dep oılaımyn», - dedi Ulttyq ekonomıka mınıstri.
Aıta keteıik, Májilistegi Úkimet saǵatynda «Aýyl — El besigi» jobasy talqylanyp jatyr. Qazaqstannyń aýyldaryndaǵy 6 293 eldi mekende 7,8 mln adam turady.
2019 jyly elimizde «Aýyl – El besigi» baǵdarlamasy iske asyryla bastady. Onyń basty maqsaty — aýyldaǵy adamdardyń ómirin jaqsartý. Jol qurylysy, sýmen qamtamasyz etý, densaýlyq saqtaý, bilim berý, mádenıet, sport nysandaryn qaıta jańartý jáne jańa nysandar salý, jumys oryndaryn qurý — osynyń barlyǵy atalǵan baǵdarlamany iske asyrýdy kózdeıdi.