Qazaqstanǵa Reseı, Qytaı, Ózbekstannan kiretin 6 ózenniń sýy paıdalanýǵa múldem jaramsyz kúıge jetken

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń&nbsp; ýytty zattardyń transshekaralyq tasymaldanýy jónindegi jarty jyldyq bıýlleteni jarııalandy.</p>

Qujattaǵy málimetke súıensek, mamandar elge syrttan kiretin 31 transshekaralyq ózenniń boıyna ornatylǵan 39 gıdrohımııalyq tustamadan alynǵan synamalarǵa monıtorıng júrgizgen.

Sonyń qorytyndysy boıynsha, Reseı Federatsııasynan elge aǵyp kiretin 6 ózende ýytty zattarmen lastanýdyń 5-klasy tirkelgen. ıAǵnı, bul ózenderdiń sýy tek gıdroenergetıka, paıdaly qazbalardy óndirý, gıdrokólik sııaqty ónerkásiptiń keıbir túrlerine ǵana jaramdy degen sóz. Olar: Esil (qalqyma zattar), Úı (nıkel), Jaıyq (fosfattar), Shaǵan (fosfattar), Qaraózen (fosfattar), Saryózen (fosfattar), Elek – Shilik a. (fosfattar).

Al lastanýdyń «5+» klasy Reseıden keletin 4 ózende baıqalǵan. ıAǵnı, bul ózender sý paıdalanýdyń barlyq túrine jaramsyz degen sóz. Olar: Tobyl – Aqqarǵa a. (kaltsıı, magnıı, mıneralızatsııa, hlorıdter, marganets, nıkel, sýlfattar), Tobyl – Mılıýtınka st. (marganets), Áıet (marganets), Toǵyzaq – Toǵyzaq st. (marganets), Obaǵan (magnıı, mıneralızatsııa, marganets, hlorıdter).

Sondaı-aq, bastaýyn Qytaıdan aýmaǵynan alyp jatqan 2 ózende lastanýdyń «5+» klasy tirkelgen. Olar: Qara Ertis (qalqyma zattar), Emel (qalqyma zattar). Ózbekstannan aǵyp kiretin Keles ózeni de lastanýdyń «5+ klasyna» dýshar bolǵan (qalqyma zattar). Qyrǵyz Respýblıkasynan kiretin Talas ózeninde lastanýdyń 5 klasy tirkelgen (qalqyma zattar).

«Qazaqstan Respýblıkasynyń 7 transshekaralyq ózeninde 51 joǵary lastaný, 2 ekstremaldy joǵary lastanýy jaǵdaıy tirkelgen», - dep jazylǵan qujatta.

Bıýlletende Іle ózeniniń arnasyndaǵy hımııalyq elementterdiń shógindileri azaımaı turǵany da aıtylǵan.

«Ótken kóktemgi maýsymda kelesi ózenderdiń arnalary hımııalyq elementtermen kóbirek lastanǵan bolyp shyqty: Іle ózeni – lastaný kózderi belgisiz, bul aqparatty alý qajet. Sondaı-aq, Qarabalta ózeniniń lastaný kózderi retinde Aq-Túz ken ornyndaǵy kendi qaıta óńdeý qaldyqtary jáne «Qara-Balta» taý-ken kásipornynyń (Qyrǵyzstan) radıoaktıvtik qaldyq saqtaý qoımasy bolýy yqtımal», - dep jazady bıýlleten avtorlary.