Qazaqstandyqtardy Sırııadan qaıtarý: «Jýsan» operatsııasy BUU elderin qyzyqtyrdy
«Qazaqstannyń BUU janyndaǵy Turaqty ókildigi men BUU-nyń Terrorızmge qarsy basqarmasy Nıý-Iork qalasynyń mańaıynda uıymdastyrǵan «Terrorızmnen azat álemge jáne BUU 2030 jylǵa deıingi turaqty damý kún tártibine qol jetkizý úshin damýshy elderdiń sınergııasy» atty is-sharaǵa 50 memleketterdiń 100 astam ókili qatysty. Kóshpeli otyrystyń negizgi maqsaty terrorızmmen ulttyq, óńirlik jáne jahandyq deńgeıde tıimdi kúresý úshin birlesken kúsh-jigerdi úılestirý mehanızmderin talqylaý boldy. Terrorızmge qarsy kúreske turaqty damýdyń qalaı kómektesetini týraly tájirıbe jáne naqty usynystarmen almasý ótti», - delingen QR Syrtqy ister mınıstrliginiń málimetinde.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Elshisi Qaırat Omarov Úkimettiń terrorızmniń túpki sebepterimen kúresýde qabyldanǵan praktıkalyq qadamdary týraly áńgimeledi. Ol qaýipsizdik máseleleri, terrorızmmen kúres jáne damýdyń ózara táýeldiligin atap ótip, Qazaqstan osy máselelerdi sheshýge óz úlesin qosyp otyrǵanyn aıtty. Osy oraıda, Almatyda pılottyq BUU Ortalyq Azııa men Aýǵanstan elderiniń ornyqty damý maqsattary boıynsha óńiraralyq ortalyǵy quryldy.
BUU Bas hatshysynyń orynbasary, BUU Terrorızmge qarsy basqarmasynyń basshysy Vladımır Voronkov óz sózinde Qazaqstanǵa terrorızmge qarsy kúreske joǵary jaqtaýshy jáne buljymas basshylyǵy úshin Qazaqstanǵa alǵysyn bildirdi. Onyń aıtýynsha, Qazaqstannyń Terrorızmnen azat álemge qol jetkizý tártibiniń kodeksti qabyldaý týraly bastamasy - terrorızmge qarsy is-qımylda halyqaralyq yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa qosqan eleýli úlesi.
«Kodekstiń jańashyl elementi - áleýmettik-ekonomıkalyq damýy arqyly osy jahandyq zulymdyqpen kúresý úshin ujymdyq áreketterdi úılestirý. Qazaqstan ózderiniń azamattaryn qaqtyǵys aımaǵynan evakýatsııalaǵan álemdegi azdaǵan memleketterdiń birine aınaldy jáne olardy qalypty ómirge qaıtarý úshin belsendi jumys jasaýda», - dedi SІM-nen.
Osy otyrys úshin Sırııadan «Jýsan» operatsııasy aıasynda oralǵan qazaqstandyq áıelderdiń biri is-sharaǵa qatysýshylarǵa kórsetilgen beıne-úndeýin jazdy. 25 jastaǵy Aıda Sarına óziniń Sırııaǵa qalaı kelgeni týraly estelikterimen bólisti jáne terrorıster arasynda ómir súrýiniń kúrdeli jaǵdaılary týraly áńgimelep berdi. Ol óz eline oralý múmkindigi úshin Qazaqstan úkimetine shynaıy alǵysyn bildirdi. «Kúıeýim kóz jumǵannan keıin men tiri qalý úshin kúresip júrdim... Túnde uıyqtar aldynda tańerteń balam men ózim oıanamyz ba, joq pa dep oılaıtynmyn. Bizge qaqpanǵa túskendeı boldyq. Dymqyl jerdiń ústinde uıyqtaıtynbyz. Kún saıyn balalar analarynyń qolynda qaza taýyp jatty. Al olar qalaı kómekteserin bilmedi», - dedi A.Sarına.
«Qazaqstannan qutqarýshylardy óz kózimmen kórgende, bizdi tastap ketpegenderin túsindim... Menimen birge Frantsııadan, Germanııadan jáne basqa elderden kelgen áıelder boldy. Olar bizge óte qyzyǵyp qarady, Qazaqstan olardy da alyp kete ala ma dep suraýyn ótindi. Tym bolmaǵanda balalaryn Sırııadan alyp ketýdi ótindi. Sol kezde áıelderge kómektese almadym», - dedi ol.
Óz úndeýinde Aıda Sarına terrorızmge qarsy kúresker bolýǵa daıyn ekenin málimdedi. «Iıa, men terrorızmniń qurbanymyn. Biraq qazir terrorızmge qarsy kúresker bolǵym keledi, osy úlken maqsattyń bir bóligi bolýǵa jáne óz úlesimdi qosýǵa daıynmyn. Men terrorızmnen zardap shekken barlyq áıelderdiń «daýysy» bolǵym keledi!», - dedi qazaqstandyq áıel.
Sol kúni BUU Bas Assambleıasy «Terrorızm qurbandaryna kómek kórsetýdegi halyqaralyq yntymaqtastyqty keńeıtý» atty rezolıýtsııany biraýyzdan qabyldady. Bul qujat barlyq múshe memleketterdi ulttyq zańnamaǵa jáne genderlik aspektilerge sáıkes terrorızm qurbandaryna arnalǵan keshendi kómek josparlaryn jasaýǵa shaqyrady.
Kóshpeli otyrysqa basty spıkerler retinde BUU Ekonomıkalyq jáne áleýmettik keńesiniń basshysy, Sent-Vınsent jáne Grenadınniń Turaqty ókili Inga Ronda Kıng, BUU Bas Assambleıasynyń kelesi tóraǵasy, Nıgerııanyń BUU-daǵy Turaqty ókili Tıdjanı Mýhammad-Bande, BUU Terrorızmge qarsy ortalyǵynyń jáne BUU janyndaǵy Terrorızmge qarsy kúres jónindegi Islam yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter tobynyń tóraǵasy, Saýd Arabııasynyń Turaqty ókili Abdalla Al-Mýallımı, Aýǵanstan, Mysyr, Ózbekstan jáne Afrıka odaǵynyń elshileri sóz sóıledi.
Sonymen qatar, is-shara barysynda Inga Ronda Kıng óz eliniń atynan Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Nazarbaev bastamashylyq etken Terrorızmnen azat álemge qol jetkizý tártibiniń kodeksine qol qoıdy. Sent-Vınsent jáne Grenadınder qazir endi álemniń 80-den astam memleketterden turatyn jahandyq terrorızmge qarsy koalıtsııaǵa qosyldy.
Eske salaıyq, Sırııadan qazaqstandyqtardyń alǵashqy legi bıylǵy 6 qańtarda elge jetkizilgen bolatyn. Quqyqqorǵaý organdary men Syrtqy ister mınıstrligi júrgizgen gýmanıtarlyq shara nátıjesinde 47 azamat, sonyń ishinde 30 bala Qazaqstanǵa qaıtaryldy.
7-9 mamyr kúnderi atalmysh elden Qazaqstannyń taǵy 231 azamaty oraldy. Onyń 156-sy - balalar, deni mektep jasyna deıingiler, sonyń ishinde 18-i - jetim balalar.
«Jýsan-2» operatsııasyna qatysty ótken baspasóz máslıhatynda QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Erjan Ashyqbaev atap ótkendeı, Sırııadan qaıtarylǵan adamdardyń lańkestik qylmystarǵa qatysy barlary jazaǵa tartylatyn bolady.
«Lańkestik is-qımyldarǵa jáne zańsyz jaýyngerlik áreketterge qatysqandarǵa toqtalsaq, qylmystarǵa qatystylyǵy dáleldengen jaǵdaıda, olar QR zańnamasyna sáıkes qylmystyq jaýapkershilikke tartylady. Bul gýmanıtarlyq operatsııa AQSh-tyń qoldaýymen júzege asyryldy, sondaı-aq bul jobada Sırııa demokratııalyq kúshteriniń mańyzdy rólin atap ótken jón», - degen edi mınıstrdiń orynbasary.
Otanyna qaıtarylǵan azamattardyń deni jeke qujattaryn joǵaltyp alǵan.
Endigide deradıkalızatsııalaý jáne saýyqtyrý máselelerine erekshe kóńil bóline otyryp, qaıtyp kelgen áıelder men balalardy beıimdeý ári qaıta áleýmettendirý júrgiziledi.
Elimizde resmı saparmen bolǵan BUU-nyń Adam quqyqtaryn jáne irgeli bostandyqtaryn ilgeriletý men qorǵaý jónindegi arnaıy baıandamashysy Fıonnýala Nı Aoleın Qazaqstannyń Sırııa men Iraktaǵy janjal aımaǵynan óz azamattaryn qaıtarý bastamasyn ózge memleketterge úlgi etti.
Bıylǵy 28-31 mamyr aralyǵynda «Jýsan» arnaıy gýmanıtarlyq aktsııasynyń sońǵy kezeńi ótti. Osyǵan qatysty Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev málimdeme taratty.
«Sırııadan otandastarymyzdyń kezekti toby oraldy. Qazaqstannyń memlekettik qurylymdarynyń júıeli jumystarynyń jáne sheteldik seriktestermen tyǵyz yqpaldastyqtyń arqasynda qaqtyǵys aımaǵynan 171 bala shyǵaryldy. Qazaqstanǵa oralǵan soń, olar ońaltý sharalarynan ótip, barlyq qajetti kómek alatyn arnaıy beıimdeý ortalyǵyna ornalastyryldy.
Jýsan» gýmanıtarlyq operatsııasy - aýqymdy aktsııa. Bul bastamany Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy Nursultan Nazarbaev usyndy jáne byltyrdan beri júzege asyrylýda. Keshendi sharalar nátıjesinde qaqtyǵys aımaǵynan Otanymyzǵa 357 bala qaıtaryldy. Balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý «Jýsan» operatsııasynyń basty maqsaty boldy.
«Jýsan» gýmanıtarlyq operatsııasynyń qorytyndylary memleketimizdiń óte kúrdeli mindetterdi tıimdi sheshýge qabiletti ekenin kórsetti.
Osy operatsııaǵa qatysqan arnaıy qyzmet ókilderiniń, dıplomattardyń, áskerılerdiń bárine tapsyrylǵan jaýapty mıssııany abyroımen oryndaǵany úshin alǵys bildiremin.
Elge oralǵan otandastar jańa ómir bastaýǵa, al balalar beıbit ómir súrýge múmkindik aldy. Biz óz azamattarymyzdyń quqyqtary men qaýipsizdigin aldaǵy ýaqytta da qorǵaıtyn bolamyz», - delingen málimdemede.