Qazaqstandyq sharýalar Reseımen nege básekelese almaıdy – mınıstr júıeli problemalardy atady

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev aýyl sharýashylyǵy salasynda eńbek ónimdiligin arttyrý úshin aýqymdy jumys júrgizýdi tapsyrǵan edi. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi salaǵa keńeıtilgen taldaý júrgizip, júıeli problemalar men kedergi bolyp turǵan faktorlardy anyqtaǵan. Bul týraly QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparov baıandady.</p>

«Birinshi másele – statıstıkanyń kórsetkishterin retke keltirý. Kóp jyl boıy qalyptasqan esepteý ádistemesin ózgertý kerek. Sonda burmalanǵan derekter bolmaıdy. Senimdi derekterge súıenip, zaman talabyna saı esepteýdiń jańa tásilderin qoldanýymyz qajet. Bul úshin arnaıy komıssııa quryldy. Komıssııa múshelerine aýyl sharýashylyǵyndaǵy derekterdi retke keltirý mindeti júkteldi», - dedi mınıstr Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda.

Mınıstr aıtqan ekinshi másele – ósimdik sharýashylyǵyndaǵy ártaraptandyrý negizinen qaǵaz júzinde júrýde. Qazaqstanda eldiń negizgi astyq egetin óńirlerinde monodaqyl – bıdaı basym, bul álemdik naryqtarda baǵalardyń aýytqýy kezinde salany osal etedi, sondaı-aq topyraqtyń jaı-kúıine teris áser etedi. Aýdandar men syn-qaterlerdi ártaraptandyrý kerek, ıaǵnı joǵary rentabeldi suranysqa ıe daqyldar óndirilip, aýyspaly egister saqtalýy kerek. Alaıda, ázirge bul jumys óte sylbyr júrýde.

Úshinshi másele – qoldanylatyn agrotehnologııalardyń jáne aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn jańartý qarqynynyń tómendigi. Elde tyńaıtqyshtarǵa ǵylymı negizdelgen qajettiliktiń tek 21%-y engizilýde, elıtalyq tuqymdar úlesi – 7% ǵana, tehnıkany jańartý deńgeıi – 4,5%.

«Nátıjesinde bizde ónimdilik tómen jáne ónimniń ózindik quny qymbatqa shyǵady. Qazaqstandyq fermerdiń ónimdiligi 9-10 ts/ga aspaıdy, olar kórshi Reseıde 20-25 tsentner alatyn fermerlerimen básekelese almaıdy. Bul jaǵdaı reseılik astyqtyń bizdiń dástúrli eksporttyq naryqtarymyzda, sondaı-aq ishki naryqta dempıng jasaýyna sebep boldy, reseılik ónimder jetkizý shyǵyndaryn qosa alǵanda, otandyq ónimderden arzan bolady», - dedi A. Saparov.

Sondaı-aq, mınıstr mal sharýashylyǵynda tómen ónimdiliq baıqalyp otyrǵanyn aıtty. Qazaqstanda iri qara maldy saýý, jumyrtqa óndirý jáne tirileı et salmaǵy kórshi Reseıge qaraǵanda edáýir tómen. Mysaly, Qazaqstanda 1 iri qara mal basyna ortasha sút 2395 keli bolsa, Reseıde – 5134 keli, saldarynan qazaqstandyq ónimniń ózindik quny joǵary.

«Memleket basshysy atap ótkendeı, aýyl sharýashylyǵy úshin eń ózekti másele – salanyń jyldar boıy qarjylandyrylmaýy. Bul joǵaryda atalǵan kóptegen máselelerdiń negizgi sebebi. Tapshylyqqa baılanysty fermerler tyńaıtqyshtardyń, ósimdikterdi qorǵaý quraldarynyń jetkilikti mólsherin paıdalanbaıdy, eski tehnıkada jumys isteıdi, bul aýyl sharýashylyǵyndaǵy tıimdilik pen ónimdiliktiń tómendigine ákeledi. Máseleni túbegeıli sheshý úshin fermerlerdi der kezinde qoljetimdi qaryz qarajatymen qamtamasyz etý mańyzdy. Prezıdent tapsyrmasymen bıyl salaǵa qarjy tartý boıynsha úlken jumys júrgiziledi. Bıýdjet qarajaty ǵana emes, basqa da kózder, onyń ishinde ekinshi deńgeıdegi bankterdiń kapıtaly da kózdelip otyr», - dedi Aıdarbek Saparov.