Qazaqstandaǵy ıÝNESKO-ǵa enetin 11 obektiniń beseýi Jambyl oblysynda
Túrki órkenıetiniń oshaǵy, tarıhy tereń Taraz – tek elimizdegi ǵana emes, Ortalyq Azııadaǵy eń kóne qalalardyń biri. Muny aıǵaqtaıtyn tarıhı negizder, mazmundy mysaldar jeterlik. Bul týraly oblys ákimdiginiń uıymdastyrýymen ótken halyqaralyq ǵylymı konferentsııada jan-jaqty aıtyldy.
Jıynǵa otandyq jáne AQSh, Túrkııa, Japonııa, Ózbekstan, Qyrǵyzstan elinen kelgen ǵalymdar qatysty.
Aımaq basshysy aýqymdy sharanyń mańyzdylyǵyna toqtalyp, Elbasynyń «Rýhanı jańǵyrý» jáne «Uly Dalanyń jeti qyry» baǵdarlamalyq maqalalarynda kórsetilgen ulttyq qundylyqtardy, ereksheligimizdi saralaı otyra, jalpytúrkilik órkenıettiń mádenı damýy men tarıhı órkendeýine tyń tujyrymdarmen úles qosatynyna senim bildirdi.
- Nursultan Ábishuly atap ótkendeı, qazaq jerinde Jibek jolynan beri barlyq kartalarda kele jatqan eki qala bar. Biri Taraz qalasy, ekinshisi Jarkent. Elimizde ıÝNESKO-ǵa enetin 11 obekti bolsa, sonyń 5-i Jambyl oblysynda ornalasqan. Osynyń ózi ólkemizdiń tarıhy tereń ekenin, kúlli órkenıettiń bastaýy bolǵanyn kórsetedi.
Konferentsııanyń taqyryby «Taraz jáne Túrki órkenıeti» dep atalýy tegin emes.
Prezıdentimiz Qasym-Jomart Kemeluly oblysymyzǵa issapary barysynda bizdiń Taraz qalasyn Túrkistan qalasyna týrıstik seriktes retinde qalyptastyrý týraly usynymyzǵa, «Tarıhy tereń Taraz» atty mádenı baǵdarlamasyna óz qoldaýyn bildirdi. Bul Taraz qalasynyń táýelsiz Qazaqstan tarıhyndaǵy damýynyń jańa kezeńi bolady dep senemiz.
Túrki halyqtaryna ortaq burynnan kele jatqan eki jazý bar ekenin belgili. Onyń biri Orhon-Eneseı jazýlary bolsa, ekinshisi Talas jazýlary. Túrkistan er túriktiń besigi bolsa, tarıhy tereń Taraz Túrki órkenıetiniń oshaǵy,- dedi oblys ákimi.
Halyqaralyq Túrki akdemııasynyń Prezıdenti, tarıh ǵylymdarynyń doktory Darhan Qydyráli ejelgi jáne keıingi zamandaǵy túrki órkenıetindegi urpaqtar arasyndaǵy sabaqtastyqty odan ári nyǵaıtýdyń jalpy ulttyq maqsaty – Uly Dala elin «Máńgilik elge» aınaldyrý ekendigin basa aıtty.
QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń Arhıv isi jáne qujattamany basqarý komıtetiniń tóraǵasy Qýat Borash kóshpeli jáne otyryqshy mádenıetiniń murageri sanalatyn Taraz qalasy túbi bir Túrki áleminiń ishinde qasterli qala, kıeli ortalyq bolyp sanalatynyn tilge tıek etti.
Al, QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, memleket jáne qoǵam qaıratkeri, saıasattanýshy Berik Ábdiǵalıuly Tarazdan shyqqan belgili Tarazılerdi túgendep, olardyń esimderi men eńbekterin urpaqqa jetkizýdiń mańyzdylyǵyn aıtty. Sondaı-aq, balbaltastar mýzeıin ashýdy usyndy.
- Túrki eliniń altyn besigi Altaı, ortalyǵy Túrkistan desek, dál osy tizimde Taraz da erekshe aıtylady. Óıtkeni osy jerde Islam dininiń keń taralýyna yqpal etken oqıǵalar oryn aldy. Buny da álemdik deńgeıde ásirese, túrki dúnıesinde barynsha nasıhattaý kerek,-dedi B.Ábdiǵalı.
AQSh-tan kelgen tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor ıÝlaı Shámiloǵly Qytaı saıahatshysy Sýan Tsıannyń jetinshi ǵasyrda Áýlıeata óńirinde bolyp, júrgizgen zertteýlerinen qundy málimetter keltirdi. Sonymen qatar, Talas quryltaıynyń taǵylymyn tilge tıek etti.
Japon ǵalymy, «Nara» ulttyq mádenı mura men ulttyq mádenı qundylyqtardy zertteý ınstıtýtynyń zerthanalyq arheologııa sektsııasynyń dırektory Sadakattsý Kýnıtake Jambyl óńirinde júrgizgen ekspedıtsııasynan aqparattar bólisse, qyrǵyzstandyq Túrkologııa ǵylymdarynyń RHD doktory Negızbek Shabdanalıev jáne taǵy basqalar taǵylymdy pikirlerin bildirdi. Sondaı-aq, sheteldik ǵalymdar halyqaralyq konferentsııanyń joǵarǵy deńgeıde uıymdastyrylǵan aıtyp, el tarıhy úshin mańyzdy shara dep baǵalady.
Aımaq basshysy basqosýda ǵalymdar tarapynan kóterilgen barlyq oı-usynystar «Tarıhy tereń Taraz» atty mádenı baǵdarlamasynda nazarǵa alynatynyn jetkizdi.