Qazaqstandaǵy qoǵamdyq kóliktiń 36 paıyzy — shyqqanyna 20 jyldan asqan jaramsyz avtobýstar
Ulttyq statbıýronyń derekterine súıensek, jalpy kólik parkinde elektrobýstar óte az — bar bolǵany 32 kólik.
«Jasyl» avtobýstar negizinen Astana men Almatyda júredi. Sondaı zamanaýı avtobýstardyń birazy Túrkistan oblysy men Shymkentte de tirkelgen.
Jalpy, qazaqstandyq avtobýs parkin eskirgen dep aıtýǵa bolady. Barlyq avtobýstardyń 35,9% (nemese 37,9 myńy) — 20 jyldan eski, taǵy 40,4 myń dana arnaıy kólik (38,3%) 10-0 jyl boıy jolaýshy tasymaldap keledi.
Tek 7,8 myń kólikke áli úsh jyl tolmaǵan. Eldegi jalpy avtobýs parkindegi jańa avtobýstardyń úlesi — 7,4% ǵana.
Byltyrǵy sáıkes kezeńmen salystyrǵanda 0,7 paıyzdyq tarmaqqa tómendedi.
Qazaqstanda avtobýs shyǵaratyn otandyq kásiporyndar — Sarandaǵy QazTehna, Semeıdegi «SemAZ» jáne Almatydaǵy Hyundai Trans Almaty bar ekenine qaramastan osyndaı jaǵdaı qalyptasyp otyr.
10 jyldan asqan jolaýshylardy tasymaldaýǵa arnalǵan arnaıy tehnıkanyń jalpy úlesi bıyl 1 qyrkúıekte 74,4% boldy.
Bul byltyrǵymen salystyrǵanda kóp. Bir qyzyǵy, avtobýs sany boıynsha jańa statıstıkalyq rekordqa eski avtobýstar jetip otyr.
Bıyl qosymsha tirkelgen 22,5 myń kóliktiń jartysyna jýyǵy — 12,1 myń kólik 20 jyldan eski bolsa, taǵy 5,8 myń avtobýs 10-20 jyl boıy jumys istep tur.
Byltyr aqpanda Qazaqstanda 10 jyldan asqan avtobýstardy bastapqy tirkeýge tyıym salatyn zań kúshine endi. Bul kem degende on jyldan beri jumys istep kele jatqan jolaýshylar tasymaly úshin paıdalanylǵan arnaıy tehnıkany endi elge ákelý múmkin emes degendi bildiredi.
Biraq naryqtaǵy saýdanyń negizgi bóligi osy eski avtobýstarǵa qatysty. Máselen, bıyl tamyzda tirkelgen avtobýstardyń 51,9% — 10 jyldan eski bolsa, salystyrmaly túrde jańa tehnıkanyń úlesi az boldy — 7,6%.
Avtokólik kásiporyndarynyń parkin júıeli túrde jańartýǵa kedergi keltiretin negizgi faktorlardyń biri — ınvestıtsııanyń jetkiliksizdigi.
Álemniń kóptegen elderinde qalalyq jolaýshy tasymaly memleket tarapynan sýbsıdııalanady, óıtkeni bul áleýmettik mańyzy bar bıznes kóbine tıimsiz.
Qazaqstanda da jaǵdaı osyndaı: bizdiń elde de quqyqtyq normalar qabyldanǵan, soǵan sáıkes tasymaldaýshylar áleýmettik mańyzy bar baǵyttar boıynsha shyǵyndardy jabý úshin bıýdjetten sýbsıdııa alýy tıis.
Degenmen senator Evgenıı Bolgerttiń derekterine súıensek, bıýdjettik transhty tek birneshe oblystyń avtobýs parkteri alady. Kóbine memlekettik avtokólik parkterine sýbsıdııa turaqty túrde bólinedi jáne olar jabdyqty jańartady.
Jeke tasymaldaýshylar qıyn jaǵdaıǵa tap boldy.
«Byltyr jergilikti atqarýshy organdar bólgen 113 mlrd teńgeniń 55 mlrd teńgesi Almatyǵa, 15 mlrd teńgesi Shymkentke tústi. ıAǵnı, keıbir óńirler sýbsıdııalaý tetigin belsendi túrde qoldansa, basqalary qaldyq negizde nemese múlde jasamaıdy», — dedi depýtat Senat otyrysynda.