«Qazaqstanda jasalǵan» pavılony ashylýy múmkin» - baspasózge sholý

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi 4 qarasha, sársenbi kúni jaryq kórgen respýblıkalyq buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy ózekti maqalalarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Qazaq eliniń úshinshi ushqysh-ǵaryshkeri, Halyq qaharmany Aıdyn Aıymbetov munaıly óńir turǵyndarymen kezdesip, ǵaryshqa saparynyń keıbir sátteri týraly áńgimelep berdi. Aldymen H.Dos­muhamedov atyndaǵy Atyraý mem­lekettik ýnıversıtetiniń stý­dent­terimen, kásiporyndar ujym­darymen júzdesti. Onyń piki­rinshe, ǵarysh kemesi sekýndyna 8 shaqyrymdy baǵyndyryp, áp-sátte aspan álemine enedi. Bul, árıne, ǵaryshker bolýdyń ońaı emesine toqtaldy. Birneshe til­di meńgerý qajet. Ásirese, fı­zıka, matematıka pánderin tereń­dete oqý kerek. Eń bastysy, ǵarysh­kerdiń densaýlyǵynda esh kinárat bolmaǵany jón. Óıtkeni, ǵarysh aǵzany úlken ózgeriske túsiredi. «Ǵaryshtan jerge qaraǵanda esh shekara baıqalmaıdy. Ǵaryshta ǵaryshkerler ultqa, elge bólin­beıdi. Bári bir atanyń balasyndaı, tipti, menen «Kýrt bar ma?» dep qazaqtyń ulttyq taǵamyna degen qyzyǵýshylyǵyn bildirip jatty. Al ǵaryshtan jerge oralǵanda, týǵan jerdiń jupar aýasy tynysymdy keńitip sala berdi», dedi ǵaryshker Aıdyn Aıymbetov óziniń ǵaryshtaǵy sapary jaıly.

Ushqysh-ǵaryshker Aıdyn Aıymbetovtiń jurtshylyqpen júzdesýi Mahambet aýdanynda da ótti. Munda ony jaryq dúnıe esigin endi ashqan nárestesimen Sısenovter otbasy da asyǵa tos­ty. Óıtkeni, áýlettiń báıteregi Qobylan qarııa nemeresine ǵa­ryshkerdeı batyr bolsyn degen nıetpen Aıdyn esimin berýge uıǵarym jasapty. Ózimen attas kishkentaı sábıdi qolyna alǵan ǵaryshker A.Aıymbetov «Eliniń, halqynyń shynaıy patrıoty, abyroıly uly bolyp erjetsin!» degen izgi tilegin aıtyp, aman-esen ósýine nıettestigin bildirdi.

Bul materıal «Eliniń abyroıly uly bolsyn!» degen taqyryppen berilgen.

Bas basylymda « Torǵaı dalasyndaǵy tylsym» atty maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. « Taǵy da búkil álemniń nazary qazaq dalasyna aýdy. Bul joly jahannyń qyzyǵýshylyǵyn týdyrǵan dúnıe Torǵaı ólkesinen tabylǵan tylsym órnekter bolyp otyr. Taıaýda AQSh-tyń NASA ǵarysh agenttigi jerge oıylyp salynǵan atalǵan geometrııalyq denelerdiń fotosýretterin jarııalady.

Negizi bul órnekterdi alǵash ret 2007 jyly Qostanaı turǵyny Dmıtrıı Deı kezdeısoq taýyp alǵan edi. Ol pıramıdalar týraly fılm kórip, Google Earth baǵdarlamasy ar­qyly óz qa­lasynyń mańynan sondaı tarıhı jádi­gerlerdi izdegen. Nátıjesinde, Torǵaı dala­syn­daǵy túsiniksiz sýretterdiń ústinen tústi», - dep jazady maqala avtory.

Búginde Turgay Discovery jobasynyń jetekshisi D.Deı osy salaǵa birjola bet burǵan. Onyń aıtýynsha, qazirge deıin 260 geoglıf tabylǵan eken. Olardyń arasynda temir dáýirine jáne ǵun-sarmat kezeńine tıesili órnekter de bar. Al eń ejelgileri bolyp sanalatyn alyp sharshy men aıqysh osydan 8 myń jyl buryn paıda bolǵan.

- Biz 2012 jyly osyndaı 19 nysandy zerttep, 14-iniń janynan neolıt dáýiri kezinde qoldanylǵan kóne buıymdardy taptyq. Menińshe, bul sýretterdiń Perýdegi ataqty Chankılo órnekterimen baılanysy bar. Sebebi, eki jaqta da geoglıfterdi ańshylardyń jan-janýardyń maýsymdyq kóshýin baqylaýǵa qoldanǵany belgili bolyp otyr, - deıdi zertteýshi.

Sonymen qatar, ol 14 myń jyl buryn sol kezdegi ańshylar Amerıkaǵa Ońtústik Sibir arqyly ketkenin nazarǵa aldy. Soǵan oraı ol geoglıf dástúriniń bir tarmaǵy Torǵaı dalasymen tyǵyz baılanysty dep sanaıdy.

***

«Aıqyn» gazetinde «Qazaqstanda jasalǵan» pavılony ashylýy múmkin» degen maqala jarııalandy. «Halyq markasy» jalpy­ulttyq jobasynyń jetekshisi Rımma Tájibaevanyń málimde­ýin­she, 2017 jyly EKSPO kór­me­sinde osyndaı pavılon jab­dyqtalsa, kelý­shilerdiń sany kóp bolady.

- Biz ulttyq kompanııaǵa EKSPO kórmesinde «Qazaq­standa jasalǵan» pavılonyn ashýdy usyndyq. Qazir másele talqylanyp jatyr, - dedi ol. Joba jetekshisiniń sózinshe, «Halyq markasy» jalpyulttyq baıqaýynda jeńimpaz atanǵan ká­siporyndar Mılanda óz ónimderin álem jurtshylyǵynyń nazaryna ulttyq brend retinde usynǵan. Olardyń ónimderine sheteldikter qatty qyzyqqan. - «Qazaqstanda jasalǵan» pa­vılony arqyly biz shetel­dik­terdiń Qazaqstandy jáne onyń azamat­taryn tanýǵa degen qulshynysyn arttyra túsemiz. Biz «EKSPO - 2017» ulttyq kom­panııasyna mem­lekettik múddeni kózdeıtin, eldik maqsatty kók­seı­tin usynys ja­sadyq. Usy­nysy­myzdyń nazardan tys qal­maıtynyna senemiz, - dedi R.Tá­ji­baeva.

Jyl basynda Memleket basshy­synyń bastamasymen respýblıka boıynsha «Qazaq­standa jasalǵan» aktsııasy uıym­dastyrylyp, oǵan 70-ten astam otandyq óndirýshi men 100-den astam marka qatysqanyn atap kórsetken joba jetekshisi qazirgi tańda 27 kásiporyn «Halyq markasy» degen ataqqa laıyq dep tanylyp otyrǵanyn jetkizdi. Onyń aıtýynsha, Aqtóbe, Oń­tústik Qazaqstan jáne Almaty qalalary azyq-túlik óndirý­shilerdiń kóshin bastap tur.

***

«Ekspress K» gazetinde «Saıgakı vymrýt kak mamonty» atty materıal berilgen. Londondaǵy Koroldik veterınarlyq kolledj doktory Rıchard A. Kok The New York Times basylymyna bergen suhbatynda kıikterdiń jappaı qyrylýyna sebep jaǵdaılar aıqyndala bastady. Ǵalymnyń paıymynsha, klımattyń ózgerýi men kóktemniń erte kelýiniń saldarynan janýarlar tasymaldaıtyn zııansyz bakterııalar qaýipti patogenderge transformatsııalanǵan. Kıikter aýrýǵa ushyraǵannan keıin birneshe saǵattan soń qyrylyp otyrǵan.

Janýarlar arasynda oryn alǵan bundaı ahýal zertteýshini qatty alańdatyp otyr. Onyń pikirinshe, klımattyq jaǵdaı kıikterdiń qyrylýy mehanızmin iske qosýy múmkin.