Qazaqstanda janarmaı arzandaýy múmkin

ASTANA. QazAqparat - Energetıka mınıstriniń birinshi orynbasary Uzaqbaı Qarabalın Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatynda osyndaı málimdeme jasady. Ol 2015 jyldyń sońyna qaraı AI-92 markaly janarmaıdyń quny arzandaýy múmkin degen boljam aıtty. «Janarmaı qunynyń arzandaýyn joqqa shyǵarmaımyn. Eger de bizdiń naryǵymyzǵa mol munaı ónimderi ákelinse, biz ony qymbatqa satyp almaımyz. Ondaı jaǵdaıda janarmaı satýshylar baǵany túsiretini sózsiz. Meniń oıymsha, qarasha-jeltoqsan aılarynda naryq turaqtalady. Sol kezde baǵany arzandatý jaǵyn da oılastyramyz»,- dep túsindirdi U. Qarabalın tilshilerdiń saýalyna bergen jaýabynda.

Onyń aıtýynsha, Qazaqstandaǵy janar-jaǵar maı baǵasy negizinen, reseılik ımportqa táýeldi. «Janarmaı baǵasyn erkine jiberdik. Biraq bul ýaqytsha qıynshylyq. Meniń oıymsha, janar-jaǵarmaı baǵasy aldaǵy bir aıdyń ishinde turaqtalady. Odan áride turaqty qalpynda bolady. Bul jerdegi negizgi másele, Reseıdegi janarmaı qandaı baǵamen satylatynyna baılanysty. Sebebi bizdiń negizgi janarmaı jetkizýshimiz - Reseı. Elimizdegi munaı óńdeý zaýyttary óz naryǵymyzdy tolyq qamtamasyz etpeı, Reseı naryǵyndaǵy baǵaǵa táýeldi bolamyz»,- dedi energetıka mınıstriniń birinshi orynbasary. Sondaı-aq, Uzaqbaı Qarabalın baǵanyń turaqtanýy úshin ýaqyt qajet ekendigin túsindirdi. Onyń pikirinshe, qarasha-jeltoqsan aılarynda naryqtaǵy shynaıy baǵalardy kóremiz. Sol sebepten, baǵaǵa qatysty bal ashýdyń qajeti joq. Óıtkeni, munaı ónimderiniń baǵasy: munaıdyń qunyna, teńge men rýbldiń baǵamyna, temirjol tarıfterine jáne t.b. shyǵyndarǵa baılanysty ózgere beredi.

Uzaqbaı Qarabalın Qazaqstannyń ishki naryǵynda janar-jaǵar maı tapshylyǵy bolmaıtynyna ekpin túsirdi. Máselen, bıylǵy jyldyń qyrkúıek aıynda ishki naryǵymyzǵa 110 myń tonna janar-jaǵarmaı jetkiziledi. Sonyń ishinde, búginge deıin tasymaldanǵany - 22 myń tonna. «Satyp alýshylar kelisim jasady. Búginge deıin 22 myń tonna janarmaı el aýmaǵyna ákelindi. Taǵy 11 tonnasy jolda kele jatyr, oǵan qosa 80 myń tonnaǵa aldyn-ala kelisim jasaldy. Bizdiń oıymyzsha, qosymsha 30 myń tonnaǵa taǵy kelisim jasaımyz. Osylaısha, qyrkúıek aıynda ishki naryqqa barlyǵy 110 myń tonna janar-jaǵar maı jetkizemiz. Mundaı kólemdegi janar-jaǵar maı el ekonomıkasy men halyqty úzilissiz munaı ónimderimen qamtamasyz etýge tolyq jetedi»,- dep atap aıtty mınıstrlik ókili.

Sonymen qatar, U. Qarabalın álemdik naryqta munaı baǵasynyń tómendeýiniń janar-jaǵar maı baǵasyna qalaı áser etkenin túsindirip berdi. «Logıkalyq turǵydan alsaq, eger munaıdyń baǵasy arzandasa, odan alynatyn munaı ónimderiniń de baǵasy tómendeýi kerek. Biraq bul jerdegi jaǵdaı basqasha. Biz munaı ónimderiniń ózimizge qajetti bóliginiń úshten birin Reseıden satyp alamyz. Qazaqstanǵa ákelip, osy janarmaıdy satatyn bizdiń treıderler ónimdi pıstoletten emes, jeke qurylymdarmen jasaǵan kelisim-shart boıynsha zaýyttardan satyp alady. Mundaı jaǵdaıda baǵany naryqqa sáıkes, janarmaı satýshylar belgileıdi»,- dedi ol. Energetıka mınıstriniń birinshi orynbasary janar-jaǵar maıdyń burynǵy baǵasy ( ár lıtri 108 teńge) eshkimge de paıda ákelmeıtinin, al búgingi baǵa satýshylardyń shyǵyndaryna sáıkes keletinin qadap aıtty. «Biz qazir benzın baǵasy 124 pen 130 teńgeniń arasynda ózgerip jatqanyn kórip otyrmyz. Biraq kóptegen janar-jaǵar maı quıý stansalarynda AI-92 markaly janarmaıdyń ár lıtri 125 teńgeden satylýda. Demek baǵanyń naqty jáne turaqty bolýyn monopolııaǵa qarsy komıtet jáne basqa da baqylaýshy uıymdar qadaǵalap otyr»,- dep túıindedi sózin U. Qarabalın.

Aıta ketelik, Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıteti elimizdegi iri janar-jaǵar maı quıý stansalary jelileriniń qojaıyndaryna AI-92/95 markaly benzınge baǵa belgileý qurylymy jáne AI-95 markaly benzınge baǵanyń ósý sebepteri týraly nusqaýlar jibergen bolatyn. Qazirgi tańda janar-jaǵar maı quıý stansalarynyń kópshiliginde AI-92 markaly janarmaıdyń bir lıtri 125 teńgeden satylýda. Al AI-95 markaly janarmaıdyń baǵasy 13-19 teńgege deıin arzandady. Máselen, janarmaıdyń osy markasynyń ár lıtri Almatydaǵy janar-jaǵar maı quıý stansalarynda 135-139 teńgeden satylyp jatyr. Demek mundaı qoljetimdilik Qazaqstan Úkimetiniń janar-jaǵar maı baǵasyn erkine jiberý týraly sheshiminiń durystyǵyn kórsetýde.

Ámirlan Álimjan