Qazaqstanda maldy sáıkestendirý boıynsha ınternet-portaldy iske qosý 2013 jyldyń jazyna josparlanǵan - QR AShM
«Qazirgi ýaqytta «Aýyl sharýashylyq maldaryn sáıkestendirý» veb-portaly jobasy jasalyp, Aqmola oblysynda testileý júrgiziledi, sonymen birge testileý Pavlodar oblysynda da júrgiziledi. Aǵymdaǵy jyldyń mamyr-maýsymynda testileýdi aıaqtaý josparlanǵan, resýrstardy paıdalanýǵa bergen soń barlyq oblystardyń, aýdandardyń veterınarlyq mamandary sáıkestendirilgen mal basy boıynsha ózektendirilgen málimetterdi veb-portalǵa engize alady. Sonda barlyq málimet alaqandaǵydaı kórinedi», - dedi G.Isaeva.
Osylaısha, vıtse-mınıstrdiń aıtýynsha, kez-kelgen fermer, mal ıesi ınternet arqyly portalǵa kirip, maldyń týylǵany, kelgeni, mal basynyń kemýi týraly ótinim toltyra alady, ol málimetter bazasyna jiberilip, jergilikti mal dárigeriniń jumys papkasynda paıda bolady.
«Portalǵa halyqaralyq standarttarmen belgilengen keń spektrdaǵy aqparat engiziledi. Oǵan eń aldymen mal bırkasynyń nómiri, jeke sáıkestendirý kody, týylǵan ýaqyty men jeri, enesiniń bırka nómiri, tuqymdyq, ónimdilik sıpattamalary, júrgizilgen vaktsınatsııalar, aýyrǵan aýrýlar (densaýlyq tólqujaty), fermerlik sharýashylyqtyń ataýy, mal ıesiniń málimetteri kiredi», - dep túsindirdi Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi basshysynyń orynbasary.
«Osylaısha, elektrondyq portal keleshekte maldyń ómirsheńdik kezeńin - týǵanynan bastap soıǵanǵa, satqanǵa deıin, sol maldyń eti tutynýshynyń ústeline jetkenge deıin baqylaýǵa alýǵa múmkindik beredi», - dep atap ótti G.Isaeva.
«Mysalǵa, Japonııada satyp alýshy ettegi bırka arqyly barlyq málimetti, qaı jerden, qaı úıirden, qaı sharýashylyqtan ekenin, qalaı vaktsınatsııalanǵan jáne t.b. oqı alady. Búgin biz azyq-túlik qaýipsizdiginiń shamamen osyndaı standartyna umtylamyz, sonda túpkilikti tutynýshy aýyl sharýashylyq ónimi týraly negizgi aqparatty bırka boıynsha ala alady. Budan ózge, bırkadaǵy aqparat maldyń joǵalýyn, mal urlaýdy anyqtaýǵa múmkindik beredi. Mysaly, eger maldy satýǵa ákelse, biraq sharýashylyqtan shyǵarylmasa ol urlanǵan bolýy múmkin», - dep jalǵastyrdy ol.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi skanerlik qurylǵylarmen veterınarlyq pýnktterden basqa, barlyq mal soıatyn oryndardy, et-sút ónimderin satýdyń iri oryndaryn qamtamasyz etýdi josparlady, olar bırkadaǵy málimetti oqyp, málimetterdi portalǵa avtomatty rejımde tapsyrýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar, vıtse-mınıstr G.Isaeva atap ótkendeı, mal basyn jóndi esepteýsiz biz salanyń jalpy damýyn, veterınarlyq-azyq-túliktik qaýipsizdikti durys baqylaýdy qamtamasyz etýdi josparlaı almaımyz.
«Qazaqstan Kedendik odaq aýmaǵyndaǵy maldy sáıkestendirýdiń osyndaı baǵdarlamasyn jasap, iske asyrǵan birinshi el boldy, qazir Reseı jáne Belarýstegi seriktesterimiz bizdiń tájirıbemizdi zerttep, osy baǵytta qadamdar bastaýda», - dedi vedomstvo ókili.
Mınıstr orynbasarynyń aıtýynsha, baǵdarlamany júzege asyrý kezinde eń úzdik sheteldik is-tájirıbege, mal sharýashylyǵy damyǵan elderdiń tájirıbesine súıenip, óz áreketterin túzetýge týra keldi.
«Eger basynda mindet jaı ǵana maldardy nómirlep shyǵyp, mal basynyń sanyn naqty anyqtaý bolsa, qazir biz alǵa aýqymdy mindetter qoıdyq - ol óńirlik ornalasýdy túsiný, maldardyń ornyn aýystyrýdy baqylaý, birqatar mańyzdy parametrler boıynsha úıirdiń jaǵdaıyn bekitý, asa qaýipti aýrýlardyń taralmaýyn baqylaý. Aıta keterlik másele, portal ishindegi málimetterdi zertteı otyryp, mal sharýashylyǵy salasyndaǵy júzege asyrylatyn baǵdarlamalardyń tıimdiligin taldaý, úrdisterdi, álsiz býyndardy anyqtap, máselelerdi sheshý joldaryn tabý», - dep qorytyndylady G.Isaeva.
QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń málimeti boıynsha 2011 jyly iri qara maldy sáıkestendirýmen 5,4 mln mal basy qamtylǵan. 2012 jyly 1,2 mln iri qara mal (67%), 9,9 mln usaq mal (58%), 0,5 mln shoshqa (43%), 46,6 myń túıe (11%), 358,2 myń jylqy (26%) sáıkestendirilgen.