Qazaqstanda ıslamdyq qarjylandyrý: Trend nemese qajettilik
Osy jylǵy naýryzda Astanada ótken TMD IFN forýmynda AHQO basqarýshysy Qaırat Kelimbetov sharıǵat qaǵıdattaryna negizdelgen ekonomıkany damytýdyń ne úshin mańyzdy ekenin túsindirdi. Onyń aıtýynsha, ıslamdyq qarjylandyrý «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń basymdyqtarynyń biri bolyp tabylady. Qazaqstan úshin bul ınvestıtsııa tartý múmkindigi. Islamdyq qarjylandyrý naryǵy barynsha aýqymdy, ıaǵnı, 2 trln dollar. Qazirgi ýaqytta kóptegen elder ıslamdyq qarjylandyrýǵa múddeli. Bul sharıǵat normalaryna sáıkes korrelıatsııalanýy tıis jetkilikti dárejede joǵary etıkalyq qaǵıdattardy kózdeıtin arnaıy zańnama. Qazaqstan TMD elderinde ıslamdyq qarjylandyrýdyń pıoner-kóshbasshysy bolý múmkindigin qarastyra alady», - dedi Kelimbetov.
2009 jyly "Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine ıslam bankterin uıymdastyrý men olardyn qyzmeti jáne ıslamdyq qarjylandyrýdy uıymdastyrý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly" týraly zańǵa qol qoıýdyń arqasynda Qazaqstan zańnamalyq deńgeıde ıslamdyq qarjylandyrýdy engizgen TMD-daǵy alǵashqy el boldy. 2010 jyldan bastap jyl saıyn Qazaqstandyq ıslamdyq qarjylandyrý konferentsııasy ótkiziledi. 2011 jyly Astanada tipti 7-shi Dúnıejúzilik ıslamdyq ekonomıkalyq forým ótti. 2020 jylǵa deıingi ıslamdyq qarjylandyrýdy damytýdyń jol kartasy tolyqtaı iske asyrylyp jatyr. Al halyqaralyq sarapshylar Almatyny TMD men Ortalyq Azııanyń ıslamdyq qarjylyq haby dep atady. Degenmen QR-da ıslam modelin sátti engizý men damytý úshin barlyq qajetti sharalar qabyldandy desek te, ol Qazaqstanda sarapshylar boljaǵandaı, tanyla qoıǵan joq.
Osy oraıda ıslamdyq qarjylandyrý boıynsha belgili halyqaralyq sarapshy sheıh Bılıal Khan BAQ-ta óz pikirin bildirdi.
«Sizdiń eldiń óńirlik ıslamdyq qarjylandyrý ortalyǵy bolatyndaı keremet múmkindikteri bar. Biraq bul úshin adam kapıtalyn ulǵaıtyp, ıslamdyq qarjylandyrýdy damytý úshin quqyqtyq ınfraqurylymdy damytý, Qazaqstanda jumys istep jatqan bıznes ıelerin ıslamdyq quqyq sáıkestigi normalaryna oqytý úshin semınarlar men trenıngter ótkizý qajet», dedi Bılıal Khan.
Islam bankiniń bas operatsııalyq dırektory Prasad Abraham jaǵdaıdy QR-da birneshe ıslam bankterin ashý arqyly sheshýge bolatynyn aıtty.
«Qazaqstanda taǵy eki nemese úsh ıslam bankin ashý qajet. Olar ashylǵan kezde ıslamdyq qarjylandyrý naryǵy jyldamyraq damıdy. QR qarjy naryǵynda bir ıslam banki jetkiliksiz», - dedi Abdraham.
Atap ótsek, qazirgi ýaqytta Qazaqstanda bir ıslam banki bar - «Al Hilal Islam banki» AQ. Bıyl yqtımal aktsıonerleri malaızııalyq «Amanah Raya» qarjy toby, «Qazaqstan damý banki» AQ, «Fattah Finance» AQ bolatyn ekinshi ıslam banki ashylady dep kútilýde. Qazir tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesi aıaqtalý satysynda.