Qazaqstanda ındýstrııalandyrý qalaı damydy
Qazaqstanda ındýstrııalandyrý qalaı damydy: ónerkásiptiń jańǵyrýy, ınvestıtsııalar aǵymy, ınnovatsııalyq serpilis
Táýelsizdik alǵannan keıin alǵashqy kezeńde Qazaqstan jappaı ındýstrııalandyrýǵa baǵyt aldy. Negizgi damý baǵyty óńdeý ónerkásibi boldy, keıin ol elimizde ónerkásiptiń ósýiniń negizgi draıverine aınaldy. Indýstrııalandyrý jyldary myńdaǵan jańa zamanaýı joǵary tehnologııalyq óndirister quryldy, olar jańa ónimderdiń júzdegen túrleriniń shyǵarylýyn qamtamasyz etip, myńdaǵan jumys oryndarynyń qurylýyna yqpalyn tıgizdi. Indýstrııalandyrý kúni qarsańynda RrimeMinister.kz redaktsııasy Qazaqstannyń táýelsizdik jyldaryndaǵy ındýstrııalyq saıasatynyń iske asyrylýy týraly sholý ázirledi.
2010 jylǵy ındýstrııalandyrý jáne qazir: bári neden bastaldy
Indýstrııalandyrýdyń alǵashqy besjyldyǵy (2010-2014) baǵdarlamasy aıasynda memleket ónerkásiptiǵ aýyl sharýashyly men qyzmet kórsetý sektoryn qos alǵanda, ekonomıkanyń barlyq negizgi sektorlaryn targettedi, Bul kezde baǵdarlamanyń maqsaty álemdegi daǵdarysty jaǵdaılarǵa qaramastan, ekonomıkanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý boldy.
ÚIID MB (2010-2014) kásipkerlikti jáne ShOB damytý, ónerkásip ınfraqurylymy, jumyspen qamtý, qolaıly ınvestıtsııalyq ahýal jasaý tárizdi memleketti damytýdyń jalpy júıelik baǵyttarynyń basym bóligi endi. Bul baǵdarlamada shıkizattyq setkordy, ınfraqurylymdy damytýdy qosa alǵanda, ónerkásiptiń barlyq salalary qamtyldy, osylaısha, basymdyqtarynyń keń aýqymy naqtylandy.
Sonymen qatar, birinshi besjyldyq aıasynda ekonomıkany ártaraptandyrý protsesin iske qosý úshin mańyzdy bazalyq alǵyshartar qolǵa alyndy - «Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq qyzmetti memlekettik qoldaý týraly», «2010 – 2014 jyldarǵa arnalǵan ınvestıtsııalar tartý, arnaıy ekonomımkalyq aımaqtardy damytý jáne QR-da eksportty yntalandyrý boıynsha baǵdarlama» jáne «Energııa únemdeý jáne energııa tıimdiligi týraly» QR Zańy tárizdi zańdar qabyldandy. Sonymen qatar, 50-den astam zańǵa túzetýler engizildi.
Bul jyldary kóptegen ınfraqurylymdyq máseleler sheshildi: 4 myń shaqyrymǵa jýyq avtomobıl joldary salynyp, rekonstrýktsııalandy («Batys Eýropa – Batys Qytaı», Ortalyq-Ońtústik jáne Ortalyq-Shyǵys 2 tranzıtttik dálizi), 1700 shaqyrymǵa jýyq temirjol salyndy (Ózen–Túrikmenstanmen memlekettik shekara, Jetigen–Qorǵas, Beıneý-Jezqazǵan, Arqalyq-Shubarkól), 13 arnaıy ekonomıkalyq aımaq pen 23 ındýstrııalyq aımaq jumys isteı bastady.
Bıznesti qoldaý úshin «Ónimdilik - 2020», «Investor - 2020», «Bıznestiń jol kartasy - 2020» baǵdarlamalary qabyldandy. Ondaǵan jańa qoldaý quraldary ázirlenip, iske qosyldy: jeńildikti nesıeler jáne lızıng, ınnovatsııalyq, eksporttyq granttar, servıstik qoldaý jáne t.b. Búginde jeke kásipkerlerge 100-ge jýyq qoldaý quraldary qoljetimdi.
Ekinshi besjyldyq (2015-2019) syrtqy ekonomıkalyq shoktarǵa asa tózimdi jáne qazaqstandyq ekonomıka úshin «qaýipsizdik tósemi» bolý áleýeti bar sektor retinde naqty óńdeý ónerkásibine baǵdarlandy. Bul besjyldyq aıasynda óńdeý ónerkásibiniń 14 basymdyqty sektory aıqyndaldy, qoldaý quraldary solarǵa baǵyttaldy.
Baǵdarlamany iske asyrý Qazaqstan ekonomıkasy úshin birqatar oń qorytyndylar ákeldi.
Óńdeý ónerkásibindegi eksporttalatyn taýarlar nomenklatýrasy 21%-ǵa artty. Akkýmýlıatorlar, temirden nemese qospasyz bolattan jasalǵan jazyq ılem, qospasyz alıýmınııden jasalǵan sym tárizdi jańa eksporttyq taýarlar paıda boldy.
2010-2018 jyldary óńdeý ónerkásibiniń damýy úshin negiz jasaldy. Máselen, 7,9 trln teńge somasyna 1250 jobany iske asyrý jáne Global-2000/TUK tiziminen 29 ınvestordy tartý nátıjesinde jańa ósý kózderi paıda boldy. 35 kásiporyndy jańǵyrtý, ekonomıkanyń jańa baǵyttary men eksporttyq jáne ınnovatsııalyq áleýeti joǵary jańa taýarlardyń paıda bolýy arqyly tıimdi bazalyq ındýstrııa quryldy.
Indýstrııalandyrý arqyly óńdeý ónerkásibine 7,5 trln teńge tartyldy
IID MB eki besjyldyǵy iske asyrylǵan jyldary óńdeý ónerkásibine 7,5 trln teńge tartyldy (IID MB-1 kezeńinde – 3 trln teńge, IID MB-2 kezeńinde – 4,5 trln teńge).
Óńdeý ónerkásibinde negizgi kapıtalǵa 4,5 trln teńge somasyndaǵy ınvestıtsııalar jospary oryndalǵanyn atap ótken jón.
Jalpy, Qazaqstanda óńdeý ónerkásibine ınvestıtsııalar aǵymynyń oń dınamıkasy baıqalyp otyr. 2018 jyly Qazaqstannyń óńdeý ónerkásibi kásiporyndary negizgi kapıtalǵa tartqan ınvetsıtsııalar kólemi 1 242 mlrd teńgeni qurady, bul 2010 jylǵy deńgeıden úsh ese artyq (413 mlrd teńge).
2010-2018 jyldary ınvestıtsııalardyń eń kóp kólemi metallýrgııa ónerkásibinen - barlyq kezeńdegi ınvestıtsııalardyń jıyntyq kóleminen 34,6%, kokos jáne munaı óńdeý ónimderi óndirisinen – 23,9%, basqa da beımetall mıneral ónimderden – 9,5%, hımııa ónimderinen – 8,5%, azyq-túlik ónimderinen - 7,7% kelip tústi.
El óńirleri boıynsha óńdeý ónerkásibine ınvestıtsııalardy bólý ónerkásip kásiporyndarynyń salalyq arnalýy men geografııalyq shoǵyrlanýyna baılanysty bolady. Negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalardyń eń kóp mólsheri óńdeý ónerkásibiniń bazalyq salalarynyń iri kásiporyndary (metallýrgııa jáne munaı óńdeý) ornalasqan óńirlerde salynady - bul Pavlodar, Qaraǵandy, Túrkistan, Atyraý oblystary.
Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý memlekettik baǵdarlamasynyń 2015 - 2019 jyldarǵa arnalǵan ekinshi besjyldyǵy
Búginde 201-2019 jyldarǵa arnalǵan Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý Úkimettiń erekshe baqylaýyna alynǵan. IID MB iske asyrý 2015 jyly bastaldy, ol ındýstrııalandyrýdyń birinshi besjyldyǵynyń qısyndy jalǵasyna ári eldiń ekonomıkalyq saıasatynyń bir bóligine aınaldy. Baǵdarlamanyń negizgi maqsaty - óńdeý ónerkásibiniń básekege qabilettiligin yntalandyrý, eńbek ónimdiligin arttyrý jáne óńdelgen taýarlar eksportynyń kólemin ulǵaıtý.
IID MB 2019 jylǵa deıin óńdeý ónerkásibindegi tórt nysanaly ındıkatordy qarastyrady: óńdeý ónerkásibi ónimderi eksportynyń qundyq kóleminiń ósýin, eńbek ónimdiliginiń naqty ósimin, negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar kóleminiń artýyn jáne onyń energııalyq syıymdylyǵynyń tómendeýin.
Bul jyldar ishinde jańa memlekettik baǵdarlamalar, qoldaý sharalary, dálme-dál ınvestıtsııalyq saıasat jáne ónerkásiptiń tehnologııalyq qaıta jaraqtandyrylýy paıda boldy, olar eldiń úshinshi jańǵyrý jolynan tıimdi ótýine yqpal etýge arnalǵan. Adam resýrsyna basymdyq berildi: jappaı kásipkerlik jáne tıimdi jumyspen qamtý degenimiz - júz myńdaǵan jańa jumys oryndary men básekege qabiletti ult.
2015 jyldan bastap ınvestıtsııalar kólemi 5 trln teńgege jýyqtaıtyn Indýstrııalandyrý kartasynyń 500-den asa jańa ındýstrııalyq jobalary engizildi. Bul jobalardy iske qosý nátıjesinde 80 myńnan asa turaqty jumys orny quryldy.
Jobalar AÓK jáne aýyl sharýashylyǵy (156), qurylys materıaldarynyń óndirisi (152), mashınajasaý (59), taý-ken metallýrgııa kesheni (41), hımııa (31), jeńil ónerkásip (22), munaı óńdeý (21), energetıka (15), farmatsevtıka (6) jáne taǵy basqa salalarda iske asyryldy.
Indýstrııalandyrýdyń ekinshi besjyldyǵynyń asa mańyzdy jobalary:
● «KAZ Minerals Bozshakol» JShS Bozshakól TBK salý;
● «Aqtóbe rels arqalyq zaýyty» JShS rels arqalyq zaýytyn salý;
● «QazMunaıGaz» UK» AQ Atyraý MÓZ rekonstrýktsııasy jáne ony jańǵyrtý;
● «AMST» JShS Aqtaý halyqaralyq teńiz saýda portyn keńeıtý;
● «Petro Kazakhstan Oil Products» JShS Shymkent MÓZ rekonstrýktsııasy jáne ony jańǵyrtý (1-shi kezeń);
● «KAZ Minerals Aktogay» JShS Aqtoǵaı TBK salý;
● «Pavlodar munaıhımııa zaýyty» JShS Pavlodar MHZ jańǵyrtý;
● «Petro Kazakhstan Oil Products» JShS Shymkent MÓZ rekonstrýktsııasy jáne ony jańǵyrtý (2-shi kezeń);
● ónimdiligi jylyna 2 mln tonna kendi quraıtyn taý-ken baıytý keshenin salý, «BTK» JShS;
● temirjolǵa arnalǵan dóńgelekterdi shyǵarý kesheni, «Prommashkomplekt» JShS.
2015 jyldan bastap 2019 jyldyń qarasha aıyna deıin óńdeý ónerkásibindegi óndiris kólemi 42,9 trln teńgeni qurady
Taý ken metallýrgııasy kesheni JІÓ-niń 6,7%-ǵa jýyǵyn, ónerkásiptik óndiristiń 23,3% quraıdy. Ekinshi besjyldyq jyldary metallýrgııada óndiristiń shyǵarý kólemi 2,2 ese artty (2014 jyly 2,1 trln teńgeden 2018 jyly 4,6 trln teńgege deıin, 2019 jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha – 4 trln teńge).
Mashınajasaýda ındýstrııalandyrýdyń ekinshi besjyldyǵyn iske asyrý kezeńinde ónim kólemi 1,2 ese ósti (2014 jylǵy 902,5 mlrd teńgeden 2018 jylǵy 1 090 mlrd teńgege deıin, 2019 jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha – 1 033 mlrd teńge).
Hımııa ónerkásibi de jetkilikti damýda. Salada óndiris kólemi 1,7 ese artty (2014 jyly 230,3 mlrd teńgeden 2018 jylǵy 401,1 mlrd teńgege deıin, 2019 jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha – 386,4 mlrd teńge).
Farmatsevtıka ındýstrııasynda ónim óndirý kólemi eki eselendi (2014 jylǵy 38 mlrd teńgeden 2019 jylǵy 79 mlrd teńgege deıin, 2019 jyldyń 10 aıynyń qorytyndysy boıynsha – 75 mlrd teńge).
Jeńil ónerkásip taýarlarynyń óndirisi 1,6 esege artty (2014 jylǵy 63,2 mlrd teńgeden 2019 jylǵy 99,4 mlrd teńgege deıin, 2019 jylǵy 10 aıdyń qorytyndysy boıynsha – 87,5 mlrd teńge).
Qurylys materıaldarynyń óndirisi 1,3 esege artty (2014 jylǵy 452,1 mlrd teńgeden 2019 jylǵy 563,7 mlrd teńgege deıin, 2019 jylǵy 10 aıdyń qorytyndysy boıynsha – 475,3 mlrd teńge).
Indýstrııalandyrý jyldary óńdeý ónerkásibindegi shyǵarylatyn ónimniń nomenklatýrasyn keńeıtý
Indýstrııalandyrý jyldary (2010 jyldan 2019 jyl aralyǵynda) Qazaqstanda buryn shyǵarylmaǵan 500 jańa ónim túri ıgerildi: júk jáne jolaýshylar vagondary, elektrovozdar, júk, jeńil avtomobılder jáne avtobýstar, transformatorlar, rentgen apparatýra, jaryqdıodty shamdar, tıtan quımalar men slıabtar, dári-dármekter jáne t.b.
Metallýrgııada aıtarlyqtaı ilgerileý baıqaldy: bazalyq metaldardyń (mys, myrysh, qorǵasyn t.b.), jartylaı ónimderdi (qańyltaq, daıyndama jáne t.b. basqalary), shala daıyn ónimderdi (ılem ónimderin) óndirýden bastap daıyn buıymdardy (bolat qubyrlardy, metall konstrýktsııalardy, relsterdi, symdar) shyǵarýǵa kóshýge deıin.
Mańyzdy jobalar salanyń damýyna edáýir úles qosyp, buryn óndirilmegen ónimderdiń assortımentin keńeıtti: kaýstıkalyq soda, natrıı gıpohlorıti, jýý quraldary, lak boıaý materıaldarynyń, jarylǵysh quraldardyń, agrohımııa quraldarynyń jáne t.b. (Pavlodar oblysynda «Kaýstık» AQ, Jambyl oblysynda «Qazfosfat» JShS, Mańǵystaý oblysynda «KazAzot» JShS jáne Jambyl oblysynda «Talas Investment Company» JShS).
Hımııa ónerkásibinde ındýstrııalandyrý jyldary 54 joba iske asyryldy, 4 myńnan asa jumys orny quryldy.
Sonymen qatar qurylys materıaldaryn óndirý boıynsha jalpy somasy 458,8 mlrd teńge bolatyn 302 jańa óndiris paıdalanýǵa berildi, 20,3 myńnan asa jumys orny quryldy.
Qazaqstanda óndirilmegen jańa qurylys materıaldary ónimderin shyǵarý jolǵa qoıyldy: metall jabytqyshtar («Taýkel» JShS), PVH jasalǵan terezeler men esikter profılderi («Funke Kunststoffe» JShS), energııa únemdeıtin shynypaketter («Kazstroısteklo» JShS), polımerlik-kompozıtti materıaldardan jasalǵan sanıtarlyq-tehnıkalyq buıymdar («Tenýsa» JShS), shynytalshyqty kompozıtti profılder (Kompozit Profil), keramogranıt óndiris jańartyldy (OQO-da «Zerde Keramık» JShS).
Otandyq kásiporyndar ındýstrııalyq baǵdarlamalardy iske asyrǵan jyldary $163 mlrd somasyna óńdeý ónerkásibi ónimderin eksporttady
Taýarlar boıynsha óńdeý ónerkásibindegi eń kóp eksport kólemi 3 sala tobyna tıesili - metallýrgııaǵa, kokos óndirisine, munaı óńdeý ónimderine jáne hımııa ónerkásibi ónimderine. Odan soń azyq-túlik ónimderi men sýsyndar, sondaı-aq mashına jasaý ónimderi bar.
Indýstrııalandyrý jyldary somasy $1 mln-nan asatyn 70 taýar boıynsha shıkizattyq emes eksporttyń jańa salalary qalyptasyp, óndirisi arttyryldy. Máselen, 2010 jyly syrtqy naryqtarǵa akkýmýlıatorlar jetkizý júrgizilımese, 2018 jyly olardyń eksporty qundyq máninde $60,1 mln qurady.
Búginde elimiz ferroqorytpalardyń, sary fosfordyń, unnyń, maqta maıynyń jekelegen túrlerin jetkizý boıynsha álemdik kóshbasshylardyń biri.
2019 jyldyń 9 aıynda elimizdiń óńdelgen ónimderi eksporty $11 430,3 mln quraǵanyn aıta ketken jón.
Qazirgi kezde 13 AEA pen 23 Indýstrııalyq aımaq qurylyp, jumys isteýde
Búginde qajetti ónerkásiptik ınfraqurylymdy damytý arqyly óńdeý ónerkásibin júıeli qoldaý jalǵasýda — 13 arnaıy ekonomıkalyq aımaq quryldy, onyń 3-ýiniń tolyq ınfraqurylymdyq ázirligi bar.
13 AEA-tan tórteýi 2017-2019 jyldary qurylǵan («Qorǵas» HShYO, «Astana-Tehnopolıs», «Túrkistan» jáne «Qyzyljar»).
13 AEA-tan 11-i óńirlerde quryldy. Qazirgi kezde mınıstrlik ákimdikterdiń Qostanaı, Aqtóbe jáne Baıqońyr qalalarynda qosymsha 3 jańa AEA qurý týraly usynystaryn qarastyrýda.
Elimizdiń 9 óńirinde 23 ındýstrııalyq aımaq quryldy.
Arnaıy ekonomıkalyq aımaq aýdandarynda olar jumys istegen ýaqyttan beri (2002-2019 jyldar aralyǵynda) 185 joba iske qosyldy, onyń 46-sy - sheteldik qatysýmen. Bul jobalardy iske asyrý nátıjesinde 15,6 myń jumys orny quryldy, bıýdjetke salyq túsimderi 167 mlrd teńgeni qurady.
Indýstrııalyq aımaqtarda 142 óndiris iske qosyldy, ınvestıtsııalar kólemi - shamamen 213,8 mlrd teńge. 8,5 myńǵa jýyq jumys orny quryldy. Indýstrııalyq aımaqtar ınfraqurylymyna 58,9 mlrd teńge salyndy. Osylaısha, salynǵan 1 bıýdjettik teńgege 3,6 teńge ınvestıtsııa tartyldy.
Jumys istep turǵan AEA-dan tıimdisi retinde «PAVLODAR» AEa atap ótýge bolady, onda daıyn ónimniń joǵary shegimen alıýmınıı óndiris damýda. Jumys istep turǵan kásiporyndar arasynda kooperatsııalyq baılanystar sátti iske asyrylýda.
Búginde 1 bıýdjettik teńgege AEA 14,2 teńgeden astam ınvestıtsııa saldy.
Sonymen qatar «OŃTÚSTІK» AEA mysal retinde keltirýge bolady, onda 1 bıýdjettik teńgege 3,5 teńge ınvestıtsııa tartyldy. Toqyma klasteri qalyptasty, onda ShOB kásiporyndary shoǵyrlanǵan. AEA óz betinshe, memlekettiń qoldaýynsyz jumys isteıdi.
Negizgi nysanaly ındıkatorlar boıynsha ındýstrııalandyrý saıasaty júzege asyrylǵan jyldary (2010-2018 jj.) oń nátıjelerge qol jetkizildi.
Indýstrııalandyrý jyldary óńdeý ónerkásibindegi óndiris kólemi 3 trln teńgeden 10 trln teńgege deıin jetti (3,5 ese). Eń kóp ósý metallýrgııa ónerkásibinde (1,1 trln teńgeden 4,6 trln teńgege deıin), azyq-túlik ónimderi óndirisinde (630 mlrd teńgeden 1,5 trln teńgede deıin) mashına jasaýda (281 mlrd teńgeden 1,1 trln teńgege deıin) baıqaldy.
Óńdeý ónerkásibindegi jalpy qosylǵan qun bul jyldary 2 trln teńgeden 7 trln teńgege deıin ósti. Metallýrgııa ónerkásibinde (768,5 mlrd teńgeden 2,7 trln teńgege deıin), munaı óńdeýde (121,87 mlrd teńgeden 1,1 trln teńgege deıin) jáne azyq-túlik ónimderin óndirýde (341,3 mlrd teńgeden 954,2 mlrd teńgege deıin) eń kóp ósim baıqaldy.
Indýstrııalandyrý jyldary óńdeý ónerkásibinen túsken salyqtar 2,9 ese ósti (salyqtar ósimi +844 mlrd teńgeni qurady).
Osy kezeńde kólik jáne qoımalaý sektorlarynan salyqtar 3,1 ese ósti, saýda jáne HoReCa 1,2 ese, aýyl sharýashylyǵy 2,2 ese ósti.
Óńdeý ónerkásibiniń negizgi kapıtalyna ınvestıtsııalar 3 ese ósti (2010 jyly 413,1 mlrd teńgeden 2018 jyly 1 241,9 mlrd teǵgege deıin).
2010 jyldan 2018 jyl aralyǵynda óńdeý ónerkásibine $32,8 mlrd kóleminde tikeleı sheteldik ınvestıtsııa tartyldy, bul jalpy ınvestıtsııalar kólemindegi barlyq tartylǵan ınvestıtsııalardyń 15,8%-y.
2010 jyldan 2018 jyl aralyǵynda óńdeý ónerkásibindegi ónim eksportynyń kólemi $154 mlrd qurady.
2018 jyly elimizdiń 8 óńirinde tamaq ónimderin, qurylys materıaldaryn, hımııa jáne jeńil ónerkásip ónimderin óndirý, metallýrgııa, mashına jasaý, munaı óńdeý boıynsha 19 jumys istep turǵan kásiporyn jalpy somasy 736 mlrd teńgeden astam qarjyǵa jańartyldy jáne keńeıtildi. Olardyń qatatynda Shymkent MÓZ, «Kıslorod AZOK», «KBS Engineering» JShS, «Astana Ceramic» JShS, «VERF-stroı» JShS, «Hlebzavod №7» JShS, «Maker» JShS jáne t.b. bar.
Indýstrııa 4.0 engizý
Mınıstrlik ónerkásipti tsıfrlandyrý jáne 4.0 ındýstrııasy tehnologııalaryn engizý aıasynda eki baǵytta jumystar júrgizýde: «Modeldi tsıfrlyq fabrıkalar» jáne taý-ken metallýrgııamy kesheniniń júıe qurýshy kompanııalary jobasyn júzege asyrý.
«Modeldi tsıfrlyq fabrıkalar» baǵyty boıynsha iriktelgen kásiporyndar ınvestıtsııa kólemi 13,61 mlrd teńge bolatyn 51 jobany iske asyrýǵa bastamashy boldy, onyń ishinde 2018-2019 jyldary ınvestıtsııa kólemi 2,8 mlrd teńge bolatyn 12 joba aıaqtaldy.
Máselen, «Hımfarm» AQ (Shymkent q.) 6 jobany iske asyrýda, «Evrazıan Fýds» AQ (Qaraǵandy oblysy) óndiristi Indýstrııa 4.0-ge kóshirý boıynsha 7 jobaǵa bastamashy boldy, «Altynalmas» AQ (Qaraǵandy oblysy) «Tsıfrlyq kenish» jobasy aıasynda 15 shaǵyn jobany júzege asyryp jatyr.
«Baltekstıl» JShS bıznes-protsester reınjınırıngi, derekter bazasyn tsıfrlandyrý, kásiporyn resýrstaryn basqarý júıesin engizý (ERP), shyǵarylatyn ónim sapasyn baqylaý júıesi, personaldy oqytý jáne biliktiligin arttyrý júıesi tárizdi ınnovatsııalyq tehnologııalardy qoldanady.
Taý-ken metallýrgııasy keshenin tsıfrlandyrý aıasynda 53 joba iske asyrylýda, 2019 jylǵy 15 qarashadaǵy jaǵdaı boıynsha 22 joba paıdalanýǵa berildi.
«ArselorMıtal Temirtaý» AQ 3 jobany iske asyrýǵa bastama bildirdi. Bıyl Coal Tracking System júıesi arqyly kómirdi shahtadan tutynýshyǵa deıin qadaǵalaý jáne esepke alý jobasy aıaqtaldy, áseri - kómirdiń ysyrap bolýy azaıdy.
«Qazaqmys» korporatsııasy» JShS 4 jobany iske asyrýda. 2019 jyly mamyr aıynda kompanııa «67 shahtada personaldy jáne kólikti pozıtsııalaý júıesi» jobasy aıasynda telekommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy paıdalanýǵa berdi. Joba naqty ýaqyt rejıminde barlyq tehnologııalyq protsesterdi kórsetedi, bul taý-ken jumystarynyń qaýipsizdigin arttyryp, jabdyqtardyń toqtap qalýyn boldyrmaýǵa múmkindik berdi.
«Varvarınskoe» AQ kásiporny 2021 jylǵa deıin 6 jobany iske asyrýda. 2018 jyly altyn shyǵarý jáne ken baıytý fabrıkasynda eki jobany iske asyrýdy: MDC (Manufacturing Data Collection) derekterdi saqtaýǵa arnalǵan baǵdarlamalyq qamtýdy jańartýdy jáne barlyq tsıkldiń jumysy týraly shuǵyl esep jasaýǵa arnalǵan PDA (Production data Acquisition) baǵdarlamasyn engizýdi aıaqtady.
«RG Gold» AQ 3 jobany júzege asyrýda. Bul ken ornynyń óndiristik alańynda balamaly tsıfrlyq tehnologııalyq radıobaılanys júıesin jańǵyrtý, ony engizýden kásiporyndaǵy tehnologııalyq protsesti qamtamasyz etý úshin dıspetcherlik baılanyspen óndiristik alańnyń kez kelgen jerinde qamtýmen sapaly dybystyq radıobaılanysty uıymdastyrý tıimdiligi kútiledi. Ken oryndaryn 3D-modeldeý jáne taý-ken jumystary josparlaý, geologııalyq barlaýdy avtomattandyrý úshin keshendi sheshimdi engizý.
«Aqtóbe mys kompanııasy» JShS 2018 jyly ken baıytý fabrıkasyn Indýstrıı 4.0 elementterimen jańǵyrtý júrgizdi, bul myrysh kontsentratyn shyǵarý úshin mys-myrysh kenin tereń óńdeý boıynsha óndiristi jolǵa qoıýǵa múmkindik berdi.
«Bogatyr Kómir» JShS dıspetcherlendirý boıynsha jobany 2020 jyly aıaqtaýdy kózdep otyr, bul taý-ken kóligi kesheni jabdyqtarynyń jumys isteý tıimdiligi men senimdiligin, kómir sapasyn, jumystardyń qaýipsizdigin, eńbek ónimdiligin arttyrýǵa jáne paıdalaný shyǵyndaryn tómendetýge múmkindik beredi.
2020-2025 jyldarǵa arnalǵan ındýstrııalandyrý baǵdarlamasynan ne kútiledi
Jańa memlekettik baǵdarlamanyń maqsaty – ishki jáne syrtqy naryqtardaǵy óńdeý ónerkásibiniń básekege qabilettiligin qamtamasyz etý.
Bul maqsatqa qol jetkizý úshin kelesi mindetter qoıyldy:
● ishki jáne syrtqy naryqtarda suranysqa ıe óńdelgen taýarlar nomenklatýrasyn keńeıtý jáne óndiris kólemin arttyrý;
● bazalyq óndiristerdi damytýdy yntalandyrý jáne strategııalyq jobalardy iske asyrý arqyly ónerkásiptik qýattylyqtardy ulǵaıtý;
● óńdeý ónerkásibiniń salalarynyń tehnologııalyq damýyn jáne tsıfrlandyrylýyn qamtamasyz etý.
IID MB eki besjyldyǵynyń tájirıbesin eskere otyryp, elimizde ındýstrııalandyrýdyń odan ári damýyna yqpal etetin jańa tásilder ázirlengenin aıta ketken jón.
Birinshi kezekte, ishki naryqty sapaly ónimmen qanyqtyrýǵa jáne eksportqa shyǵýǵa baǵdarlanǵan óńdeý sektorynyń tıimdi kásiporyndaryna basa nazar aýdarylady. Sonymen qatar memlekettik qoldaýdyń bólek-bólek quraldarynan bıznestiń qarsy mindettemeleri men jaýapkershiliginiń esesine damýdy keshendi yntalandyrý júıesine kóshý de mańyzdy bolady. Budan basqa, salalyq qaǵıdattan naqty basymdyqqa ıe taýarlardy anyqtaýǵa kóshýdi, sondaı-aq qunyn qurýda ǵalamdyq tizbekti proaktıvti qurastyrýǵa nazar aýdarýdy eskerý qajet.
Bul mindetterdi iske asyrý kelesi nysanaly ındıkatorlarǵa qol jetkizýge múmkindik beredi:
● eńbek ónimdiliginiń 1,6 ese naqty ósýine (11,8 mln teńgeden 19,2 mln teńgege deıin nemese $35,3 myńnan $55,9 myńǵa deıin);
● óńdeý ónerkásibindegi eksport kóleminiń 1,9 ese ósýine (s 15,8 do $29,5 mlrd);
● negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalardyń 1,6 ese naqty ósýine (1 247,2 mlrd teńgeden 2 041,6 mlrd teńgege deıin nemese $3,6 mlrd-tan $5,9 mlrd-qa deıin);
● Ekonomıkalyq kúrdelilik ındeksiniń artýyna.