Qazaqstanda dárilik shópter retsiz jınalyp, shetel asyp jatyr – mınıstr
Jańa zań jobasyn QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Serikqalı Brekeshev tanystyrdy. Onyń aıtýynsha, Qazaqstannyń ósimdikter dúnıesi aǵash-buta jáne shóp ósimdikteriniń 6 myńnan astam túrin quraıdy.
«Onyń ishinde 1,5 myńǵa jýyq túri dárilik ósimdik bar, 390 túri – QR Qyzyl kitabyna engizilgen, 110 túri – relıkti ósimdikter, sondaı-aq 700 endemıkalyq ósimdik túrleri bar. Qazirgi ýaqytta Qazaqstannan eksporttalatyn dárilik ósimdikteriniń tizimine 14 túri kiredi – bul mııa, ferýla, tsıstanhe, Túrkistan sabyn tamyry jáne basqalary. Retteýsiz qoldanylýyna baılanysty dárilik ósimdikterdiń shıkizat qory taýsylýda», - dedi Ekologııa mınıstri Májilistiń jalpy otyrysynda.
Mınıstr dárilik ósimdikterdi baqylaýsyz jınaýdyń artýyna syrtqy naryqtardaǵy suranystyń kóbeıýi yqpal etetinin, kedendik statıstıka derekteri boıynsha qazaqstandyq mııa tamyryn ótkizýdiń negizgi naryqtary – Qytaı, Túrkııa jáne AQSh bolyp otyrǵanyn aıtty.
Mysaly, Qytaıǵa 2018 jyldan 2021 jylǵa deıin 32,7 myń tonna mııa tamyry eksporttaldy, bul jalpy Botanıka jáne fıtoıntrodýktsııa ınstıtýty usynǵan mııa tamyryn naqty óńirler boıynsha daıyndaý kóleminen edáýir asyp túsedi.
«Taǵy bir rettelmegen másele – respýblıka aýmaǵyna ósimdiktiń bóten túrlerin baqylaýsyz ákelý bolyp otyr. Ósimdiktiń bóten túrleri engizilgen jaǵdaılar bar. Máselen, «Medeý» óńirlik tabıǵı parkiniń aýmaǵynda Soltústik Amerıkadan ákelingen «Aser Negýndo» úıeńki aǵashynyń taralýy baıqalady, ol kádimgi órik pen Sıvers almasyn yǵystyrady. Sondaı-aq, elimizge ınvazııalyq zııankestermen jáne aýrýlarmen zalaldanǵan bógde ósimdik resýrstaryn ákelý qaýpi bar. Mysaly, Almaty qalasynyń jasyl ekpelerinde Kashtandy zaqymdaıtyn Ohrıd kenishiniń jáne emen ekpelerine zııan keltiretin emen ıgeýishiniń belsendi taralýy baıqalady», - dedi S. Brekeshev.
Osylaısha, Ekologııa mınıstriniń aıtýynsha, normatıvtik-quqyqtyq bazanyń bolmaýy jáne ósimdik dúnıesi obektilerin baqylaýsyz paıdalaný tabıǵı ósimdik resýrstarynyń saqtalýyna teris áser etip qana qoımaı, dárilik ósimdikterdi óndirýge jáne qaıta óńdeýge salynatyn ınvestıtsııalarǵa kedergi keltirip otyr.
«Qurmetti depýtattar! Zań jobasyn qabyldaýdaǵy maqsat – respýblıkanyń búkil aýmaǵynda ósimdikter dúnıesin qorǵaý, molaıtý jáne utymdy paıdalaný salasyndaǵy qatynastardy quqyqtyq retteýdi engizý. Qazirgi ýaqytta ósimdikter dúnıesin paıdalanýdy retteýge baılanysty jekelegen normalar QR Orman, Ekologııa, Jer, Sý, Kásipkerlik kodeksterin, «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys qyzmeti týraly» jáne «Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar týraly» QR Zańdaryn qamtıdy. Osyǵan baılanysty «Ósimdikter dúnıesi týraly» arnaıy zańdy qabyldaý qajettigi bar, ol Qazaqstan ratıfıkatsııalaǵan halyqaralyq konventsııa erejelerine de negizdelgen», - dedi Serikqalı Brekeshev.