Qazaqstanda «brıtandyq» jáne «ońtústik afrıkalyq» shtamdary bar SARS-CoV-2 vırýsy anyqtaldy
QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, atalmysh jumystar 2020 jyldan bastap M.Aıqymbaev atyndaǵy asa qaýipti ınfektsııalar ulttyq ǵylymı ortalyǵy men Qazaq ulttyq agrarlyq zertteý ýnıversıteti arasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim negizinde júzege asyrylýda.
Ortalyq referenttik zerthananyń biregeı múmkindikteriniń arqasynda búgingi tańda eki vaktsına alyndy. Olar: nanoemýlsııalyq maıly adıývant negizindegi sýbbirlikti vaktsına jáne nanobólshekterge negizdelgen vaktsına. Olardy Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy NARUVAX-C19 jáne NARUVAX-C19/Nano degen ataýmen kandıdat vaktsınalar tizimine engizgen jáne qazir ol janýarlarǵa klınıkaǵa deıingi zertteýden ótýde.
SARS-CoV-2 vırýsynyń ózgergishtigin jáne júrgiziletin vaktsınatsııa naýqanyna qaýip tóndirýi múmkin keıbir mýtatsııalar týraly habarlamalardy nazarǵa ala otyryp, AQIUǴO zerthanasynyń BSL-3 bazasynda QazUAÝ qyzmetkerlerimen birlesip, Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyndaǵy vırýstyń jańa shtamdaryn bólý boıynsha jumystar júıeli túrde júrgizilýde.
Osy ýaqytqa deıin QazUAÝ halyqaralyq Vaktsınologııa ortalyǵynyń dırektory Qaısar Tabynovtyń jetekshiligimen Birikken zertteý toby 2020 jyldyń maýsym jáne jeltoqsan aılarynda SARS-CoV-2 vırýsynyń 12-ge jýyq shtammyn bólip shyǵardy. Onyń ishinde 3 shtamm AQIUǴO mıkroorganızmder kollektsııasyna saqtaýǵa berildi jáne hCoV-19/Kazakhstan/KazNAU-NSCEDI-481/2020 KKZI KA-294 vırýsynyń shtamy degen ataýmen bir shtamǵa patent alyndy.
Coronaviridae tuqymdasynyń betacoronavirus túriniń coronavirus Klaıd g, ımmýnobıologııalyq preparattardy daıyndaýǵa jáne testileýge jáne in vitro jáne in vivo túrli sýbstantsııalardyń vırýsqa qarsy belsendiligin anyqtaýǵa arnalǵan.
Qazaq ulttyq agrarlyq zertteý ýnıversıteti men M.Aıqymbaev atyndaǵy asa qaýipti ınfektsııalar ulttyq ǵylymı ortalyǵy patent ıesi. SARS-CoV-2 vırýsynyń 6 shtammy boıynsha S genderiniń tolyq nýkleotıdtik tizbegi GISAID halyqaralyq derekter bazasynda jarııalanǵan.
2021 jylǵy 19 naýryzda QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoı Ulttyq qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ortalyǵy fılıalynyń referens-zerthanasy Almaty qalasy boıynsha Covid-19 vırýsynan «brıtandyq», «ońtústik afrıkalyq», «brazılııalyq» shtamdarǵa tán yqtımal mýtatsııalar anyqtalǵanyn habarlady.
2021 jylǵy 18 naýryzda atalǵan mýtatsııalardy naqtylaý úshin QR DSM «Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama jáne monıtorıng ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy» fılıaly 12 synama úlgini QazUAÝ jáne AQIUǴO halyqaralyq Vaktsınologııa ortalyǵyna berdi.
TreeGene genetıkalyq zerthanasymen birlese otyryp, jedel jáne úılesimdi birlesken jumystyń arqasynda qysqa merzimde eki úlginiń tolyq S geni retke keltirildi.
Zertteý nátıjeleri kórsetkendeı, bir S úlgisinde genniń quramynda «brıtandyq shtamm» B. 1.1.7-ge tán amınqyshqyl almastyrǵysh bar. Ekinshi synamada - S geninde «Ońtústik Afrıka shtammyna» B. 1. 351 tolyǵymen tán amınqyshqyl almastyrǵysh pen deletsııalary bar. Eki úlgi genderiniń tolyq nýkleotıdtik tizbegi GISAID halyqaralyq derekter bazasynda EPI_ISL_1346635 jáne EPI_ISL_1346632 nómirlerimen jarııalanǵan.
Qazir birikken zertteý toby AQIUǴO Referenttik zerthanasynyń bazasynda osy vırýstardy bólý boıynsha jumystar júrgizilýde. Bul vırýstar bizdiń ǵalymdarǵa COVID-19-ǵa qarsy otandyq jáne sheteldik vaktsınalar men dári-dármekterdiń tıimdiligin baǵalaýǵa múmkindik beredi.