Qazaqstanda 2022 jyldyń 1 qańtarynan bastap qandaı jańa salyq túrleri engiziledi
Máselen, budan bylaı sheteldiń ınternet-kompanııalary qosymsha qun salyǵyn tólese, tsıfrly maınıngpen aınalysatyn zańdy jáne jeke tulǵalar da bıyldan bastap salyq tóleıtin bolady. Sonymen qosa, kásipkerlerge qatysty birqatar ózgeris bar. Endi olar mobıldi aýdarymdar úshin salyq tóleıdi, sondaı-aq olarǵa jańa mobıldi qosymshanyń arqasynda salyq tóleý protsesi jeńildetiledi. Osy oraıda, keler jyldyń basynan bastap QR Salyq kodeksine engizilgen ózgerister jóninde, sondaı-aq jańa salyq túrleriniń júzege asý barysy týraly KazAqparat sarashysynyń materıalynan oqı alasyzdar.
Sheteldik ınternet kompanııalar qosymsha qun salyǵyn tóleıdi
2022 jyldyń 1 qańtarynan bastap Salyq kodeksiniń Qazaqstan aýmaǵynda ornalasqan jeke tulǵalarǵa satylǵan taýarlary, kórsetilgen qyzmetteri úshin sheteldik ınternet-kompanııalardyń qosylǵan qun salyǵyn (QQS) tóleý jónindegi mindettemeleri týraly normalar kúshine enedi.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń málimetinshe, qyzmetteri men taýarlaryn onlaın platformalar arqyly satatyn barlyq sheteldik kompanııalar Qazaqstan bıýdjetine QQS tóleýge mindetti bolady. Eske salaıyq, QQS mólsherlemesi satylǵan taýarlar men qyzmetter somasynyń 12%-yn quraıdy.
QR Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri Azamat Amrınniń habarlaýynsha, munyń qazaqstandyq salyq tóleýshilerge qatysy joq.
«Tólem tártibi óte qarapaıym. Kompanııalar salyq salý maqsatynda tirkelmeıdi. Ońaılatylǵan tártipte salyq organdaryna hat joldap, QQS tóleýge daıyn ekeni týraly habarlaıdy», - dedi vıtse-mınıstri.
Azamat Amrınniń málimetinshe, ákimshilendirý sheteldik ınternet-kompanııalar aýdarǵan somalar týraly ekinshi deńgeıli bankterdiń derekteri negizinde júzege asyrylady. Ákimshilik maqsattar úshin tólem júıelerin paıdalana otyryp, tólemdi jáne/nemese aqsha aýdarymyn alýshy retinde sheteldik kompanııany sáıkestendiretin belgilerdiń biregeı jıyntyǵy bolyp tabylatyn Merchant ID nemese MID uǵymyn belgileý usynylady. Merchant ID – sheteldik ınternet-kompanııalar beretin rekvızıtterdiń biri. Ol boıynsha bankter tıisti tólemder men aqsha aýdarymdaryn sáıkestendiredi.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń aıtýynsha, bul – halyqaralyq tájirıbe. Máseleni qarastyrý kezinde halyqaralyq, Eýropa elderiniń de, taıaý kórshilerimiz Reseı men Belarýstiń de tájirıbesi zerttelgen.
Atalǵan mınıstrliktiń boljamynsha, osy QQS salyǵy esebinen bıýdjetke jylyna 2 mlrd teńge túsedi.
Tsıfrly maınıngke salyq engiziledi
2021 jyldyń 24 maýsymynda QR prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev tsıfrly maınıng úshin tólem engizý týraly zańǵa qol qoıǵan edi. Endi 2022 jyldyń 1 qańtarynan bastap tsıfrly maınıngpen aınalysatyn zańdy jáne jeke tulǵalar salyq tóleıdi.
Tólem krıptovalıýta óndirý kezinde tutynylǵan elektr energııasynyń kólemi úshin alynady. Jalpy, maınıng kezinde tutynylǵan elektr energııasynyń 1 kılovat/saǵatyna 1 teńge mólsherinde tólemaqy alý josparlanyp otyr. Tólemaqy somasyn tsıfrlyq maınıngti júzege asyrý kezinde tutynylǵan elektr energııasynyń naqty kólemderin jáne tólemaqynyń belgilengen stavkasyn negizge ala otyryp esepteıdi.
Aıta keteıik, maınıng degenimiz – krıptovalıýta óndirý tásili.
Salyq tóleýshiler óz qyzmetiniń nátıjeleri týraly QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi Aqparattyq qaýipsizdik komıtetindegi maınıng máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa habarlaýy kerek.
Mobıldi aýdarymdar úshin salyq tóleý qajet
25 qarashada QR Parlamenti senatynyń depýtattary «mobıldi tólemder» túsinigin engizetin qujatty qabyldap, memleket basshysynyń qaraýyna jibergen bolatyn. 20 jeltoqsan kúni el prezıdenti atalmysh zańǵa qol qoıdy. Qujatta «mobıldi aýdarymdar» jáne «uıaly tólemder» uǵymdary ajyratylyp kórsetilgen. Sońǵysy taýarlar men qyzmetter úshin aqy tóleýge paıdalanylady. Bul kásipkerler tabysynyń salyq deklaratsııasynda durys kórsetilýine múmkindik beredi.
Mobıldi tólemderge qatysty normalar 2022 jyldyń 1 naýryzynan bastap kúshine enedi.
Zańǵa sáıkes, kásipkerler mobıldi aýdarymdar úshin salyq tóleıdi. Ol úshin kásipkerler jeke shot ashýy tıis. Endi klıentter alǵan taýarlarynyń aqysyn kásipkerler ashqan shotttarǵa jiberedi. Bankter de salyq organdaryna qajet aqparat berýge mindetti bolady.
Atap aıtý kerek, bul salyq túriniń jeke tulǵalarǵa eshqandaı qatysy joq.
Sonymen qosa, buǵan deıin zańdy daıyndaýǵa qatysqan depýtattar salyq mólsheriniń óspeıtinin aıtqan. Májiliste ótken jıynda QR Qarjy vıtse-mınıstri Marat Sultanǵazıev te salyq mólsheriniń artpaıtynyn tilge tıek etti.
«Mobıldi aýdarymdarǵa qatysty salyq mólsheri ózgermeıdi, ıaǵnı óspeıdi. Biraq kásipkerler óz tabysyn ashyq kórsetýi tıis. Sonymen qosa, klıentterge chek berýge mindetti. Saýda zań aıasynda iske asyrylýy kerek», - dedi vıtse-mınıstr.
Jeke kásipker retinde tirkelmegen biraq kásipkerlik qyzmet belgileri bar tulǵalardyń mobıldi tólemderi týraly derekter tek 2025 jyldan bastap beriledi dep josparlanǵan.
Qarjy mınıstrligi buǵan deıin memleket basshysynyń ókimimen 3 jylǵa engizilgen qoldanystaǵy moratorıı aıasynda jeke kásipkerler 2022 jyldyń sońyna deıin tabys salyǵyn tóleýden bosatylǵanyn eske salady.
Jeke kásipkerlerge salyq tóleý protsesi jeńildetiledi
Keler jyldyń 1 qańtarynan bastap jeke kásipkerler «e-SalyqBusiness» arnaıy mobıldi qosymshasyn paıdalaný arqyly salyq tóleı alady.
Atalǵan erejelerge sáıkes, mobıldi qosymsha kásipkerlerdiń salyqtyq mindettemeleriniń oryndalýyn jeńildetedi. Osylaısha, mobıldi qosymshany paıdalaný arqyly jeke kásipker retinde onlaın tirkelip, salyqtar men áleýmettik tólemderin esepteı alady. Sonymen qosa kórsetilgen arnaýly salyq rejımin qoldanatyn tulǵalar úshin salyqtyq eseptilik nysandaryn (SEN) usynýdy alyp tastaý da qarastyrylǵan.
Otandyq óndirýshilerdi qoldaý úshin baǵalardyń eń tómengi deńgeıi qoldanylady (BETD)
Baǵalardyń eń tómengi deńgeıi (BETD) – QR saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligi tizbe boıynsha belgileıtin ımporttalǵan taýarlar boıynsha qosymsha qun salyǵyn (QQS) esepteý kezinde qundy belgileý úshin engizilgen saýda saıasatynyń jańa quraly. Baǵalardyń eń tómengi deńgeıin qoldaný da 2022 jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine enedi.
Memlekettik kirister organdary Eýrazııalyq Ekonomıkalyq Odaq (EAEO) elderinen tasymaldanatyn júkterdi monıtorıngileý barysynda kóptegen buzýshylyqty anyqtaǵan. Onyń ishinde ákelinetin taýarlar qunynyń tómendetilgeni de belgili bolǵan. Bul faktiler salyq bazasynyń tómendeýine baılanysty qosymsha qun salyǵynyń joǵalýyna ákelip soǵady. Sonymen birge, adal kásipkerler men óndirýshiler arasynda teń emes básekelestik jaǵdaılarynyń ornaýyna ákeledi.
EAEO elderinen belgili bir taýarlarǵa baǵalardyń eń tómengi deńgeıin engizý - ákelinetin taýarlardyń qunyn tómendetý faktileriniń aldyn alýǵa yqpal etedi, sondaı-aq salyq salynatyn bazadan qosymsha qun salyǵyn alýǵa múmkindik beredi.
Memlekettik kirister organdarynyń málimetinshe, mundaı shara otandyq taýar óndirýshilerdi qoldaýǵa jáne qorǵaýǵa baǵyttalǵan.
Jańa negizgi qorlardy qaıta ınvestıtsııalaýǵa baǵyttalǵan kiristi korporatıvti tabys salyǵynan (KTS) bosatý
2022 jyldyń 1 qańtarynan bastap jańa negizgi qorlardy qaıta ınvestıtsııalaýǵa baǵyttalǵan kiristen korporatıvti tabys salyǵy ustalmaıdy.
Investıtsııalyq ahýaldy jaqsartý jáne óńdeýshi ónerkásipti damytý maqsatynda Óńdeýshi ónerkásiptiń shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine óndiristi damytý úshin (óndiristik maqsattaǵy ǵımarattar men qurylystardy satyp alýǵa nemese salýǵa qatysty) qaıta ınvestıtsııa salatyn bolsa, onyń kirisine korporatıvti salyq salynbaıdy.
Memlekettik qyzmetshiler men olarǵa teńestirilgender qandaı deklaratsııany tapsyrady
2022 jyldan bastap qazaqstandyq memlekettik qyzmetshiler, olarǵa teńestirilgender men olardyń jubaılary (zaıyby) kiristeri men múlki týraly 270.00 nysandy deklaratsııany usynady. Buǵan deıin jalpyǵa birdeı deklaratsııalaýdyń birinshi kezeńi aıasynda atalǵan tulǵalar aktıvteri men mindettemeleri týraly deklaratsııany tapsyrǵan bolatyn.
Jeke tulǵanyń kiristeri men múlki týraly deklaratsııanyń nysany men ony toltyrý qaǵıdalary Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstriniń 2021 jyldyń 13 qyrkúıegindegi № 927 buıryǵymen bekitildi.
QR Qarjy mınıstrliginiń Memlekettik kirister komıtetiniń málimetinshe, keler jyldan bastap olar kiristeri men múlki týraly deklaratsııada jeke tulǵalar kúntizbelik jyl ishinde alynǵankiristeri týraly (onyń ishinde elimizden tys jerlerde alǵan kiristeri de bar), sondaı-aq memlekettik nemese ózge tirkeýge jatatyn múlikti satyp alǵany nemese ıelikten shyǵarǵany týraly (onyń ishinde elimizden tys jerlerdegi múlik te bar) aqparatty kórsetýi tıis.
Budan basqa, deklaratsııada jeke tulǵalar esepti salyq kezeńi ishinde:
- jyljymaıtyn múlikti (páter, úı, jer ýchaskesi jáne t.b.);
- mehanıkalyq kólik quraldaryn jáne olardyń tirkemelerin (avtokólik, tirkeme jáne t.b.);
- zańdy tulǵanyń jarǵylyq kapıtalyna qatysý úlesin;
- baǵaly qaǵazdardy (aktsııalar, oblıgatsııalar, vekselder jáne t.b.);
- ınvestıtsııalyq altyndy;
- týyndy qarjy quraldaryn;
- turǵyn úı qurylysyna qatysý úlesin satyp alýǵa jumsaǵan shyǵyndaryn rastap, málimetterdi kórsetýi qajet.
Deklaratsııa jeke tulǵanyń turǵylyqty (turatyn) jeri boıynsha usynylady.
Jalpyǵa birdeı deklaratsııalaýdyń birinshi kezeńiniń aktıvter men mindettemeler týraly deklaratsııasyn (250.00-nysany) tabys etken azamattar úshin kiristeri men múlki týraly deklaratsııany tabys etý merzimi:
- qaǵaz túrinde 2022 jyldyń 15 shildesine deıin;
- elektrondy túrde 2022 jyldyń 15 qyrkúıegine deıin.
Jalpy, salyq týraly zańǵa engizilgen mundaı ózgerister men túzetýler salyq monıtorınginiń tıimdiligin arttyrýǵa, Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń saqtalýyna, sonymen birge salyq tóleýden jaltarýdyń aldyn alýǵa baǵyttalyp otyr.
Nazerke Súıindikova