«Qazaqstan jastary - 2020» Ulttyq baıandamasy saraptamalyq talqylaýdan ótti
«Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵy QR Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrliginiń qoldaýymen «Qazaqstan jastary» ulttyq baıandamasynyń segizinshi basylymyn daıyndady.
Baıandama sońǵy ǵylymı zertteýler men memlekettik organdardyń tıisti resmı statıstıkasyn taldaýǵa súıene otyryp jasalǵan. Baıandama jalpy 6000 respondentti qamtyǵan 3 buqaralyq áleýmettanýlyq zertteýdiń nátıjelerine negizdelgen.
Qazaqstan jastary týraly ulttyq baıandamada 8 bólim bar jáne sarapshylar qaýymdastyǵynyń usynystaryn eskere otyryp, talqylaý nátıjeleri boıynsha pysyqtalyp, kópshilikke usynylmaq. Bıyl COVID-19 koronavırýstyq ınfektsııa álemdik pandemııasynyń qazaqstandyq jastardyń jaǵdaıy men tirshiligine áseri zerttelgenin atap ótken jón.
Ulttyq baıandama ýákiletti memlekettik organdarǵa tıisti praktıkalyq usynymdar men usynystar daıyndady. Sondaı-aq sarapshylar qaýymdastyǵy, fokýs-toptyq zertteýler negizinde naqty sharalar ázirlengen.
Ulttyq baıandamanyń saraptamalyq talqylaýyna qazaqstandyq sarapshylar – «Qoǵamdyq pikir» zertteý ınstıtýtynyń negizin qalaýshy ári ǵylymı keńesshi B.I. Rakısheva, saıasattanýshy, QR Prezıdenti janyndaǵy ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi A.A. Sarym, BTS Education bilim berý jobalarynyń jetekshisi S. Nurbek, «Alternatıva» ózekti zertteýler ortalyǵynyń dırektory A. Chebotarev, Memlekettik ǵylymı-tehnıkalyq saraptama ulttyq ortalyǵynyń vıtse-prezıdenti J.M. Sábıtov, sonymen qatar sheteldik sarapshylar – Pıttser-kolledjiniń uıymdastyrýshylyq zertteýler kafedrasynyń adıýnkt-professory Barbara Djýnısbaı (Kalıfornııa, AQSh), Nazarbaev Ýnıversıtetiniń dotsenti Kasa Rıta (Rıga, Latvııa) jáne t.b. qatysty.
QR Aqparat jáne qoǵamdyq damý vıtse-mınıstri óz sózinde: «Ulttyq baıandama – bul zertteý tobynyń keshendi jumysynyń jáne de ártúrli saladaǵy mamandardyń ózara árekettesýiniń nátıjesi. Qujattyń basty ereksheligi – jastardyń ustanymdaryn eskere otyryp jasalǵandyǵynda. Jastardyń pikiri – áleýmettanýlyq zertteýlerdiń nátıjesi. Sol nátıjege súıene otyryp qazaqstandyq jastardyń ómiriniń negizgi salalaryndaǵy jaǵdaıy zertteldi, bizdiń jastarymyzdy tolǵandyratyn máseleler aıqyndalyp, sheshý joldary usynyldy, jastar salasyn odan ári damytýdyń tendentsııalary anyqtaldy», - dep atap ótti.
BTS Education bilim berý jobalarynyń jetekshisi Saıasat Nurbek qazaqstandyq jastar boıynsha ulttyq baıandamanyń qoldanbaly aspektisine nazar aýdarý qajet ekendigine toqtaldy.
Aıdos Sarymnyń pikirinshe, «Jastar» ǵylymı-zertteý ortalyǵy – biregeı ortalyq, sondyqtan onyń negizinde qazaqstandyq jastardyń máseleleri boıynsha barlyq zertteýler jınaqtalatyn ortaq platforma qurý kerek.
Alı Avdjý Seıt, Iyldyrym Beıazyt ýnıversıtetiniń PhD professorynyń (Ankara, Túrkııa) paıymdaýynsha, Qazaqstannyń bilim berý júıesinde birneshe másele bar. Muǵalimderdiń jalaqysy tómen. Oqýshylar muǵalim mamandyǵyn kóbirek tańdaýy úshin muǵalim men pedagog mamandyǵy tartymdy bolýy kerek. «Men úkimettiń bul problemalardy biletinine jáne olardy sheshý úshin sharalar qabyldap jatqanyna qýanyshtymyn», dedi ol.
Pıttser-kolledjiniń uıymdastyrýshylyq zertteýler kafedrasynyń adıýnkt-professory Barbara Djýnısbaı, (Kalıfornııa, AQSh) bolsa, «jastardy atqarylǵan istiń «sońǵy paıdalanýshysy» nemese «paıda kórýshileri» dep qarastyrǵannan góri, olardy nege basynan bastap sheshim izdeý úderisine qatystyrmasqa?», -dedi óz sózinde. «Bul eki oń nátıjege: 1) baǵdarlama nátıjeleriniń odan ári jaqsarýyna; 2) jastarǵa saıasatty qurýǵa saıası, azamattyq jáne jeke qatysýǵa qajetti múmkindikter berip, sol arqyly osy protsestiń ár kezeńinde eldiń damýyna úles qosýyne jetkizýi múmkin».
Al Nazarbaev Ýnıversıtetiniń dotsenti Kasa Rıta (Rıga, Latvııa): «Ulttyq bilim berý – bul qoǵam ómiriniń basqa salalarymen tyǵyz baılanysty ekojúıe. Júıe boıynsha bilim berý sapasyn arttyrý bilim berýdiń barlyq deńgeılerinde oqytý men kóshbasshylyq úderisterin jaqsartý jáne oqytýdyń formaldy jáne formaldy emes tásilderin engizý boıynsha bir mezgilde jáne úılesimdi áreketti talap etedi, bul «Qazaqstan jastary – 2020» baıandamasynda usynylǵan»,- dedi.
Ulttyq baıandama –sarapshylar men barlyq deńgeıdegi ártúrli salanyń ókilderi arasyndaǵy keshendi jumys pen ózara árekettiń nátıjesi. «Qazaqstan jastary – 2020» ulttyq baıandamasynyń jańalyǵy men ózektiligi: bul - qujatta sarapshylar memleket pen azamattyq qoǵam jahandyq koronavırýs pandemııasy aıasynda jastarǵa qalaı jáne qandaı kómek bere alady degen suraqtarǵa jaýap tabýǵa talpynys.