«Qazaqstan» telearnasy Germanııanyń áskerı tutqyndardy jappaı qamaý oryndarynan daıyndaǵan arnaıy reportajdy usynady
«Qazaqstan» telearnasyndaǵy «Jýrnalıstik zertteý» baǵdarlamasynyń shef-redaktory Azat Rystanbek osy oryndarǵa arnaıy baryp, baǵdarlama shyǵarylymyna arqaý bolǵan biregeı sýretterge qol jetkizdi. Baǵdarlama beti ashylǵan isterge, qamaýdaǵy qazaqstandyqtardyń belgisiz taǵdyrlaryna arnalǵan. Bul týraly «Qazaqstan» teleradıokorporatsııasynyń baspasóz qyzmeti habarlady.
Telekórermender «Jýrnalıstik zertteý» arnaıy jobasynyń sheńberinde túsirilgen fılmdi «Qazaqstan» telearnasynan 29 sáýir kúni saǵat 19.10-da kóre alady.
«Jeńistiń 65 jyldyǵyna oraı Germanııadaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń elshiligi «Armanda ketken bozdaqtar» atty estelikter kitabynyń birinshi tomyn shyǵardy. Bul kitapqa alǵash ret qazaqstandyq tutqyndardyń esimi endi. Osyndaı tarıhı faktilerdiń jarııalanýy alǵash ret bolyp otyr. Bul tarıhı qujattar amerıkalyqtarda saqtalyp kelgen. Keıin Reseıge berildi. Endi bul derekter kitapta jarııalandy. Jýrnalıstik zertteý júrgizýge dál osy kitap sebepshi boldy. Bul qazaqstandyqtar kimder? Olardyń taǵdyrlary qalaı boldy? Joǵalyp ketken ata-babasy týraly kez kelgen aqparat alýǵa talpynǵan sol tutqyndardyń týǵan-týystaryn, jaqyndaryn tabýǵa talpynamyz», - deıdi A.Rystanbek.
Qazirgi kezde «Armanda ketken bozdaqtar» kitaby az ǵana tırajben jarııalandy. Oǵan tek qana 6 228 adamnyń esimi kirdi. Soǵystyń temir qorshaýynyń artynda qalǵan qazaqstandyqtardyń sany budan álde qaıda kóp. Ǵalymdar zertteý jumystaryn jalǵastyrýda.
«Germanııanyń Drezden qalasynda burynǵy keńestik azamattardyń jeke tulǵasyn jáne taǵdyrlaryn anyqtaý boıynsha jumystar júrgizetin Saksondyq memorıaldar birlestigi atty uıym bar. Bes jyl ishinde bul uıymnyń qorynda reıhtiń lagerlerinde jáne basyp alynǵan burynǵy KSRO jerinde qaıtys bolǵan keńestik adamdardyń 740 myńy týraly aqparat jınaqtalyp qaldy. Biraq bul tizim tolyq emes, sebebi Germanııanyń lagerlerine 3 mıllıonǵa jýyq adam jetkizilgen bolatyn. Tarıhshylardyń derekterine súıensek, nemister tutqyndaǵan qazaqstandyqtardyń sany 200 myń edi. Olardyń 30 myńy ǵana oraldy. Qalǵandary qaıda? degen saýaldyń týyndaýy zańdylyq. Tabylǵan jáne jarııa bolǵan 6 myń adam úlken teńizdiń bir-aq tamshysy ekeni aıdan anyq», - dep oıymen bólisedi A.Rysbek.
Onyń aıtýynsha, kontslager tutqyndarynyń urpaqtaryn taýyp, olarmen baılanys ornatý ońaı sharýa bolmady. Soǵystan keıingi jyldary tutqynda bolǵan adamdar «halyq jaýy» jáne «satqyndar» qataryna qosylǵan edi. Arnaıy qyzmetterdiń tarapynan ol adamdar men olardyń týǵan-týysqandary qýdalaýǵa ushyrap, jer aýdarylǵan bolatyn. Búgingi beıbit kúnniń ózinde bul taqyrypty qozǵaýǵa eshkimniń qaýqary joq.
«Soǵystan keıin Eýropaǵa ketken adamdardyń ózderi baılanysqa shyqqysy kelmeıdi. Alaıda biz Býzenvaldta qamaýda bolǵan Seıilhan Ǵabdýlınniń ulymen kezdesip, odan suhbat alý múmkindigi týdy. Ol sol jerden qashyp qutyldy. Alaıda, úıine oralǵanymen maıdanger áýeli ІІHK, keıin MQK-niń baqylaýynda bolady. «Satqyn» dep aıyptaldy. Seıilhan Ǵabdýllın qaıtys boldy. Uly ákesiniń aýyr taǵdyry týraly kitap jazdy», - deıdi A.Rysbek.
Saksondyq memorıaldar birlestiginiń muraǵattarynda saqtalǵan qazaqstandyq tutqyndardyń kartotekasy shaǵyn ǵana beıne materıaldarmen tolyqty. Natsıstik ókimet azııattyq jaýyngerler týraly túsirilgen fılmderdi el ishinde jappaı úgit jumystaryn ótkizý kezinde paıdalandy.
«Men eshkim bile bermeıtin mundaı faktige tańǵaldym. Bizge belgili bolǵandaı, Úshinshi reıh halyq aldynda óziniń agressııasyn moıyndamaı, bastalǵan soǵysty «mońǵoldardyń ekinshi shapqynshylyǵy» dep ataıtyn. Bizdiń qazaqstandyq jaýyngerlerdiń beınesi «qaýip tóndirgen» syrtqy kúshten saqtaný maqsatynda halyqty jumyldyrý úshin paıdalandy. Mundaı úgit jumystary barlyq BAQ-ta júrgizildi», - dep, avtor jobasy oıyn jalǵastyrdy.
Jiberip almańyzdar! «Jýrnalıstik zertteý» arnaıy jobasynyń sheńberinde túsirilgen fılmdi «Qazaqstan» telearnasynan 29 sáýir kúni saǵat 19.10-da kóre alasyzdar!