Qazaqstan sýretshileriniń eńbekteri kontrabandamen shetelge shyǵarylyp kelgen
Mádenıet jáne sport mınıstrliginde ótip jatqan mınıstrlik janyndaǵy mýzeı isi jónindegi kórkemdik keńestiń otyrysynda mýzeı dırektorlary men osy salanyń qyzmetkerleri sýretterde, eski antıkvarıat buıymdardy, sırek kezdesetin jádigerler men tarıhı kitaptardy, jalpy mádenı qundylyqtardy shetelge shyǵarý máselesiniń ýshyǵyp turǵanyn jarııa etti. Mysaly, Qazaqstan Respýblıkasynyń qazirgi zańnamasyna sáıkes, ata-anasynan qalǵan qundylyqtar turmaq, sýretshi óziniń salǵan sýretin anyqtamasyz shetelge shyǵara almaıdy eken.
«Qazir ónerimiz «jasardy». Mysaly, Saıhıtdınov, Aıtbaev, Shardenov sııaqty klassıktardyń týyndylary əli eski týyndylar qataryna jatpaıdy . Olardyń antıkvar retinde quny joq, bizdiń elde olardyń mədenı, tarıhı qundylyǵy bar. Shet elde bul talanttardyń týyndysyn kóp eshkim bilmeıdi. Biraq, mədenı qundylyq bolyp sanalǵan soń, olardy shet elge shyǵarýǵa bolmaıdy. Bizdiń mýzeı týyndyǵa anyqtama berý məselesine tap bolyp otyr. Nege ekenin bilmeımin, mədenı-tarıhı qundylyqty shet elge shyǵarýǵa bolady degen anyqtamany qalanyń mýzeıi beretin bolyp shyqty. Tipti, sýret jeke galareıada turǵan bolsa da, ony adam baryp «Arbattan» satyp alsa da, ony shetelge shyǵarý úshin anyqtama alýy kerek. Mynandaı bir aqylma qorlaıtyn jaǵdaı kezdesken bolatyn. Meniń Shveıtsarııada turatyn qurbym Afrıkanyń sýretshisi salǵan quny 10 dollar kartınany satyp alyp, Almaty arqyly Shveıtsarııaǵa ushpaq boldy. Sondyqtan, biz oǵan əlgi sýrettiń eshqandaı quny joq dep jazyp berdik. Bir kisiler keldi, shetelde turatyn balalaryna kóship barady eken. Qoldarynda 17-18 ǵasyrdan qalǵan qundy buıym turdy. Olardy da bizdiń anyqtamasyz shetelge shyǵarmaıtyn edi, ol jeke adamnyń múlki bolǵan soń, óte baǵaly buıymdar bolsa da, biz tarıhı-mədenı quny joq dep anyqtama jazyp berdik. Bul jaǵdaı jas sýretshilerge de qatysty. Olardyń sýreti shetelde jaqsy baǵalanatynyn bilsek te, shetelge shyǵarý úshin oǵan esh quny joq dep anyqtama beremiz. Al, bermesek, onyń sýretteri shetelge shyqpaı qalady. Biraq, olardyń quny joq dep baǵalaý - jalǵan dúnıe ǵoı», - deıdi Qasteev atyndaǵy Memlekettik óner mýzeıiniń dırektory Gúlmıra Shalabaeva.
Al, kollektsııa jınaıtyn kəsipkerlerdiń múddesin qorǵaǵan Ulttyq kəsipkerler palatasy komıtetiniń tóraǵasy Talǵat Doskenov kezinde ózi de kontrabanda arqyly sýret alyp shyqqanyn aıtyp berdi.
«Óz basymnan ótken jaǵdaıdy aıtaıyn. Qaraǵandyda talantty sýretshiler bar. Olardyń Germanııa, Fantsııa, Anglııa sııaqty elderde týys-týǵany turady, olardyń sýretterin alǵysy kelip suratty. Men sýretshiniń týyndysy alyp, shetelge jınaldym. Al kedenshiler bolsa meni ótkizbedi. Men qaıttim deısizder ǵoı? Men sýretti ramasynan ajyratyp aldym da kontrabanda arqyly alyp kettim. Mine, bul tekseris əli kúnge deıin ózgergen joq. Qazirgi rásimder de (kedendik - avtor) bizdiń jas talanttardyń shetelge sýret satyp aqsha taraýyna jol bermeı otyr», - deıdi ol.