Qazaqstan, Reseı jáne Belarýs temirjolshylary mıllıon konteıner tasymaldaýǵa ázir

ASTANA. QazAqparat - 1520 keńistigindegi túrli elderdiń temirjoldaryn úılestirý jáne memleketaralyq yntymaqtastyq máseleleri taqyryby Reseıdiń Sochı qalasynda ótken «PRO//Qozǵalys.1520» Halyqaralyq kólik-logıstıkalyq forýmynyń iskerlik baǵdarlamalarynyń basty taqyryby boldy. Forým aıasyndaǵy «PRO YNTYMAQTASTYQ: Ortaq kúsh salý arqyly A núkteden V núktege deıin jetkizý arzanyraq, jyldamyraq ári senimdirek» taqyrybyndaǵy pikirtalasta temirjol kóligi salasyndaǵy memleketaralyq yntymaqtastyq máseleleri qaraldy. Pikirtalasqa demeýshilik etken «Eýrazııa temirjol alıansy - Birlesken kólik-logıstıkalyq kompanııa» AQ (UTLC ERA) EAEO elderiniń temirjol ınfraqurylymyndaǵy tranzıttik konteıner tasymalyn arttyrýdy maqsat etken. Forým aıasynda QazAqparat tilshisi UTLC ERA prezıdenti Alekseı Grommen Qazaqstan arqyly tranzıttik tasymaldy damytý bolashaqtary, onyń transkontınentaldyq tasymaldardaǵy róli týraly suhbattasty.

- Alekseı Nıkolaevıch, 2018 jyly «Birlesken kólik-logıstıkalyq kompanııa» AQ (BKLK) qaıta qurylyp, barlyq qatysýshy elderdiń tepe-teń úlesi belgilendi. Mundaı shema qandaı paıda beredi?

- Biz o bastan birlesken kásiporynnyń barlyq qatysýshylarynyń múddelerin eskere, aktsıonerlik kapıtaldyń tepe-teńdigine negizdele jumys istedik. Ekinshi jaǵynan, mundaı ózgeris, ıaǵnı úsh el - Qazaqstan, Belarýs, Reseıdiń 33,3%-tik úlesin shartty túrde bekitý aktsıonerlerdiń arasyndaǵy barlyq kelisimderdiń saqtalýyna aıǵaq bolady. Bul seriktestikti nyǵaıtý jáne naqty óndiristik mindetterdi sheshý úshin yqpaldastyqty damytýǵa baǵyttalǵan jumys. Biz menedjment retinde, maqsatty tepe-teńdikke qol jetkizý UTLC ERA damýyndaǵy mańyzdy qadam ekenine senimdimiz, bul óndiristik-qarjy qyzmetiniń qorytyndylarynan baıqalýy tıis. Tehnıkalyq jaǵynan alǵanda, ıá, bıyl, 2 sáýirde biz BKLK-ny qaıta qurý protsesin aıaqtadyq. Sonyń nátıjesinde, bizdik úsh aktsıoner («Reseı temir joldary» AAQ, «Qazaqstan temir joly» Ulttyq kompanııasy» AQ jáne «Belarýs temir joly» MB) 33,33% úlesine ıe parıtettik (tepe-teń) seriktesterge aınaldy, al kompanııa «Birlesken kólik-logıstıkalyq kompanııa - Eýrazııa temirjol alıansy» AQ dep ataldy.

- Úlester birdeı, biraq joldar jáne ondaǵy jaǵdaılar ártúrli ǵoı. Qazaqstannyń alıanstaǵy róli qandaı?

- Búkil júıe sınhrondy jumys isteýi qajet ekenin umytpaý qajet. Máselen, jyldamdyq úsh ýchaskeniń barlyǵynda birkelki joǵary deńgeıde bolýy tıis. Infraqurylym, tehnologııalar, tasymaldaý qyzmetin tsıfrlyq qamtamasyz etý sınhrondy túrde damyp keledi, kedenmen baılanysty resmı tustary sheshimin tabýda.

- Salaýatty pikirleý, uıymshyldyq, senimge de kóp nárse baılanysty. Aıtpaqshy, Reseı men Qazaqstan arasyndaǵy senim tek sóz júzinde ǵana emes, is júzinde de aıqyn baıqalady. Máselen, jýyrda ǵana kepildi lokomotıvtik ıin ulǵaıtyldy. Qazaqstandyq lokomotıv Reseıge qosymsha resimdeýsiz 400 kılometrge deıin kire alady, buryn mundaı joq edi. Biz osy protseske bastamashyl boldyq - kezdestik, kelistik, iske qostyq.

- Qazir Qazaqstan taza tranzıt pe, álde júktiń qandaı da bir bóligi tikeleı Qazaqstanǵa kelip, osynda qala ma? Ondaı kólemdegi júk arttyrýdyń qandaı da bir tendentsııalary bar ma?

- Bizdiń qyzmetimizdiń baǵyty tranzıt bolǵandyqtan, tsıfrlardy aıta almaımyn, biraq Qazaqstan shynynda da ári kóbirek tutynyp, ári óndire bastady - bul álemdik ekonomıkalyq protsester. Bizdiń bazalyq baǵdarymyz - tranzıt, biraq biz aktsıonerler kelisetin, Eýropadan Qazaqstanǵa jetkiziletin tasymaldar da jıi kezdesedi. Olar bizdiń servıs meılinshe tolyq bolýyna qyzmet etetin qosymsha sekildi. Ol tasymaldaýshy táýirirek qarjylaı nátıje alýyna múmkindik beredi - poıyzdarǵa júk kóbirek tıeledi. Aldaǵy ýaqytta, UTLC ERA damýynyń kelesi kezeńderinde mundaı tasymaldaý kóbirek bolýy múmkin. Biraq qazir bizdiń negizgi nazar - tranzıtte.

Qazaqstannyń damý baǵdarlamasynda, jahandyq «Nurly jol» baǵdarlamasynda 2018 jylǵy naýryzda prezıdent Vladımır Pýtınniń Federaldyq jıynǵa arnaǵan joldaýynda aıtylǵan taqyryptarmen úndesetin kóptegen tezıster bar. Onda tranzıt bólek maqala etip bólip kórsetilgen. Jańalyqtar men uqsas tustar óte kóp. Bul rette, bizdiń kompanııanyń jumysy, bul turǵyda da memleketaralyq múddelerdiń arnasynda ekenin aıta ketken jón. Bizdiń maqsatymyz jıyrma fýttyń ekvıvalentti (JFE) 1 mıllıonǵa jetkizý. Munyń ózi jaqsy bıznes-kórsetkish ári jahandyq maqsattarǵa qol jetkizýdi bildiredi.

- Qazaqstannyń temir joldaryn Reseı jáne Belarýs temir joldarymen salystyrýǵa bola ma?

-  Infraqurylymnyń ahýaly onda bolyp jatqan kemshilikterdiń kórsetkishterimen sıpattalady. Oqtyn-oqtyn aqaýlar bolyp turatynyn jasyrmaımyn, biraq ondaı kemshin tustar Reseıde de, Qazaqstanda da - barlyq jerde bolyp jatady. Bul ómir, biz aktsıonerlermen birlese otyryp problemalardy barynsha azaıtý mindetimiz ekenin túsinemiz. Bos konteıneriń kúshti jel saldarynan aýdarylyp jatsa da, ony eshqandaı tireýishpen ustap qala almasań - ol fors-majorǵa jatady. Ony biz tehnologııalyq aqaý dep esepteımiz, munda qozǵalysty qalpyna keltirý jáne saqtaný úshin barlyq sharany qarastyrýdyń mańyzy zor. Aıtalyq, keleside konteınerdi platformaǵa myqtyraq ornatý qajet bolar. 1520 mm tabany bar temirjoldy bizdiń ákelerimiz, atalarymyzdan qalǵan, ol eń senimdi kólik túrleriniń biri bolyp tabylady. Qazaqstan, Reseı temirjoldaryn damytý baǵdarlamalary da júıeniń jumysyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan.

Árıne, árkimniń naqty ózindik básekelestik artyqshylyqtary jáne fıshkalary bar. Meniń oıymsha, Qazaqstannyń basty básekelik artyqshylyqtarynyń biri - Qazaqstan-Qytaı shekarasyndaǵy eń zamanaýı termınal. Men kóptegen termınaldardy kórgen adammyn - Amerıkada nemese Eýropada ondaı termınaldy kórgen emespin. Ondaı termınaldyń bar ekenine senimdi de emespin. Árıne, poıyzdardy jóneltý, konteınerlerdi zamanaýı tehnıkada qalyptastyrý, yńǵaılaý - osynyń bári termınaldy transshekaralyq temirjol qatynasynyń álem chempıonyna aınaldyrady.

Al Belarýs Respýblıkasy, mysaly, poıyzdardyń eń joǵary jyldamdyqpen júrý múmkindigin maqtanysh ete alady. Onda Brestke kireberis óte jaqsy damyǵan. Óıtkeni ol Keńes odaǵynyń basty eksport-ımport qaqpasy bolatyn. Sondyqtan biz onda poıyzdarymyzdyń eń joǵary jyldamdyqpen júrgenin kórip otyrmyz. Reseı Qazaqstan men Belarýstyń arasyndaǵy ortalyq ıadro retinde, toraptyń basty elementi bolyp otyr. Munda kóptegen ІT-tehnologııalar men jańalyqtar engizilip jatyr. Menińshe, mundaı baılanystyrýshy ról óte mańyzdy. Bul rette árkimniń óz orny bar ári bul protseste usaq-túıek atymen joq. Munda barlyǵy da saǵat syqyldy jumys isteýi qajet. Al aqtyq nátıje búkil jol boıyndaǵy ıntegratsııa deńgeıine baılanysty bolmaq.

- Damýdyń aldaǵy ýaqyttaǵy perspektıvalary qandaı?

- Bilesiz be, biz bazalyq baǵdar boıynsha alǵashqy kún saıynǵy turaqty poıyzdardy jónelte bastaǵanda, kóptegen skeptıkter boldy: «Al, jigitter, eki-úsh poıyzdy jóneltińder, sonymen boldy, tynyshtalyńdar» degender kezdesti. Búgingi tańda biz táýligine on bes poıyz jóneltip jatyrmyz. Osy poıyzdardy kishkene uzartyp, olardy konteınerlermen toltyra alsaq, Qazaqstan - Reseı - Belarýs keshendi shynjyrynyń búgingi ótkizý qabileti mıllıon konteıner úshin daıyn deýge bolady. Sondyqtan da, biz - úsh eldiń temirjolshylary birgelikte jaqsy, tehnologııalyq ári básekege qabiletti ónim jasaı alatynyna naqty aıǵaq bola alamyz degim keledi.

- Suhbatyńyzǵa rahmet!