Qazaqstan ótken jyly qansha ınvestıtsııa tartty

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; 2024 jyldyń birishi jartyjyldyǵynda elimiz 9,8 mlrd dollar tikeleı shetel ınvestıtsııasyn tartty. Bul rette ınvestıtsııanyń basym bóligi taý-ken óndirý ónerkásibine baǵyttaldy. Al eń iri ınvestorlar Nıderland pen Reseı boldy.</p>

Tartylǵan ınvestıtsııalar

Ulttyq bank deregine sáıkes, 2024 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda Qazaqstanǵa tartylǵan tikeleı shetel ınvestıtsııanyń jalpy kólemi - 9,8 mlrd dollar. Bul - bıylǵy josparly kórsetkishtiń 40 paıyzyna teń.

Este bolsa, 2023 jyldyń qorytyndysynda elimizge tartylǵan tikeleı shetel ınvestıtsııasynyń kólemi 23,6 mlrd dollarǵa jetken edi. «Kazakh Invest» kompanııasynyń dereginshe, álemdik ekonomaıkalyq konıýktýradaǵy aıtarlyqtaı qarqyndy sıpatty eskerer bolsaq, bul nátıje Qazaqstandaǵy senimdi ári tartymdy ınvestıtsııalyq ahýaldy bildiredi.

2024 jyldyń І jartyjyldyǵyndaǵy tikeleı shetel ınvestıtsııasy boıynsha top-10 el:

1. Nıderland – $2,1 mlrd
2. Reseı – $1,7 mlrd
3. Belgııa – $764,7 mln
4. Qytaı – $664,7 mln
5. Ońtústik Koreıa – $597,6 mln
6. Sıngapýr – $555,6 mln
7. Frantsııa – $404,3 mln
8. Shveıtsarııa – $362,9 mln
9. Lıýksembýrg – $359,4 mln
10. Ulybrıtanııa – $354,4 mln.

2023 jyldyń 6 aıymen salystyrǵanda Nıderlandydan ınvestıtsııa kóleminiń 30,8 paıyzǵa, sonymen qatar Shveıtsarııadan 79 paıyzǵa aıtarlyqtaı tómendeýi tirkelip otyr. Bul rette Reseıden kelgen ınvestıtsııa kólemi 51,8 paıyzǵa, al Belgııadan 30,7 paıyzǵa ósip, Sıngapýrdan ınvestıtsııa aǵyny 2 eseden astamǵa ulǵaıǵan.

Salalar boıynsha

Tikeleı shetel ınvestıtsııasy jıyntyq aǵynynyń eń mol mólsheri taý-ken óndirý ónerkásibinde tirkeldi – 4 mlrd dollar. Degenmen, Ulttyq bank málimetine qaraǵanda, bul kórsetkish 2023 jyldyń 6 aıyndaǵy ınvestıtsııa kóleminen 28,5 paıyzǵa tómen. Odan keıingi oryndarda kóterme jáne bólshek saýda – 2,7 mlrd dollar, óńdeý ónerkásibi 1,5 mlrd dollar kórsetkishpen tur.

Kólik pen qoımalaýǵa - 680,6 mln, qarjy men saqtandyrý qyzmetine - 389,1 mln, aqparat pen baılanysqa 218,3 mln dollar ınvestıtsııa quıyldy.

Óńirler boıynsha

Óńirle rarasynda ınvestıtsııa tartýda Almaty qalasy belsendilik tanytyp otyr. Qalaǵa 3,8 mlrd dollar kelgen. Odan keıingi orynda 1,1 mlrd dollar ınvestıtsııamen Atyraý oblysy tur. Degemen, ótken jyldyń 6 aıymen salystyrǵanda óńirge tartylǵan ınvestıtsııa kólemi 70 paıyzǵa jýyq tómen. Al Túrkistan oblysy 685,1 mln, Batys Qazaqstan oblysy 647 mln dollar ınvestıtsııa tartty.

Qoldaý sharalary

«Kazakh Invest» kompanııasynyń habarlaýynsha, 2024 jyly ınvestıtsııalyq qyzmetti qoldaý nemese shetel ınvestıtsııasyn yntalandyrý sharasy retinde ınvestıtsııalyq jeńildikter usynylady. Ol ınvestıtsııalar týraly kelisimshart nemese kelisim negizinde beriledi.

Sharalar:

• memlekettik zattaı grant;
• ımportqa arnalǵan keden salyǵyn salýdan bosatý;
• ımportty qosylǵan qun salyǵynan bosatý;
• salyqtardan bosatý: korporatıvtik tabys salyǵy, jer jáne múlik salyqtary;
• sheteldik jumys kúshin ákelýge artyqshylyǵy bar rejım.

Sonymen qatar 2024 jyldyń basynda Investıtsııalyq shtabtyń tapsyrmasymen Investıtsııa tartý jónindegi ulttyq kompanııa ınvestıtsııalyq ahýaldy jaqsartý jáne ekonomıkanyń túrli salasyndǵy kedergilerdi anyqtaý úshin akseleratsııa júrgizdi. Qazirgi ýaqytta mashına jasaý, elektr energııasy, kóilk-logıstıka, farmatsevtıka men densaýlyq saqtaý, agroónerkásipkesheni syndy salalarda birqatar akseleratsııa júrgizildi. Jumys 2025 jyly da jalǵasyn tabady.

Munyń ústine, búginde Investıtsııalyq shtabtyń hattamalyq sheshimimen ınvestıtsııalyq jobalardy «jasyl dálizge» qosý ádistemesi qabyldandy. Ádisteme ınvestıtsııa kólemi, jobanyń tehnologııalyǵy ınvestordyń Fortune Global 2000-de bolýy, halyqaralyq bırjalarǵa arnalǵan lıstıng pen jumysyn ornyn qurý syndy ólshemsharttardy qamtıdy.

Basymdyqqa ıe sektorlar

Elimizdiń ınvestıtsııalyq saıasaty aıasynda ınvestıtsııa tartý úshin basymdyqqa ıek sektorlar aıqyndalǵan. Olarǵa mynalar kiredi:

• tamaq ónerkásibi;
• munaıdy, gazdy jáne paıdaly qazbalalardy (metallýrgııa, hımııa munaı hımııasy) tereń óńdeý;
• mashına jasaý.

Sondaı-aq logıstıka, tsıfrlyq jáne «jasyl» tehnologııalar sııaqty salalarǵa da basymdyq beriledi.

- Bul rette eńbek ónimdiliginiń artýyna, eksportyn kólemin ulǵaıtý men kúrdeliligin arttyrýǵa, sonymen birge óndiristi birtindep jergiliktendirýge basa nazar aýdarylady, - dep atap ótedi Kazakh Invest kompanııasynan.

2024 jyly elimizden qansha ınvestor ketti?

Investorlar Qazaqstandaǵy óz qyzmetiniń aıaqtalǵany nemese elimizden ketetindigi jaıly «Kazakh Invest» kompanııasyna eskertpeıdi. Jalpy, ótken jyly júzege asyrylǵan jobadan ketken ınvestorlar baıqalmady.

Eýrazııalyq óńirdegi ózara ınvestıtsııa

Eýrazııalyq damý bankiniń habarlaýynsha, Qazaqstan tartylǵan ınvestıtsııanyń rekordtyq ósimin kórsetip, Eýrazııalyq óńirdegi negizgi ózara tikeleı ınvestıtsııa alýshy bolyp otyr.

2024 jyldyń І jartyjyldyǵynyń sońynda Eýrazııalyq óńir elderiniń jınaqtalǵan ózara tikeleı ınvestıtsııasynyń jalpy kólemi 46,1 mlrd dollardy qurady. Al negizgi alýshy elder mynalar – Qazaqstan (10,4 mlrd dollar), Ózbekstan (10,2 mlrd dollar), Ázerbaıjan (5,8 mlrd dollar). Bul rette Qazaqstan 2022 jylǵa qaraǵanda tartylǵan ózara tikeleı shetel ınvestıtsııasy boıynsha rekordtyq 17 paıyz ósim kórsetti.

- Qazaqstan – ınvestor el retinde Ortalyq Azııadaǵy kóshbasshy. 2024 jylydń І-jartyjyldyǵynyń sońynda respýblıkaǵa eksporttalǵan ınvestıtsııanyń jalpy kóleminiń 80 paıyzy nemese 671 mln dollary tıesili boldy.

Qazaqstandaǵy ınvestıtsııalyq ahýal

AQSh-tyń INvestıtsııalyq ahýal jónindegi memlekettik departamentiniń «2024 Investment Climate Statements» baıandamasyna sáıkes, Qazaqstan naryqtyq ekonomıka qurý jáne de ásirese tabıǵı qazbalar salasynda shetel ınvestıtsııasyn tartýda aıtarlyqtaı ilgerileýge qol jetkizdi. Sonymen qatar el Úkimeti oryn alǵan problemalarǵa qaramastan ekonomıkany ártaraptandyrýǵa, iskerlik ahýal men ınffraqurylymdardy jaqsartýǵa umtylady.

Sondaı-aq Moody’s halyqaralyq reıtıng agenttigi Qazaqstannyń uzaqmerzimdi reıtıngin Baa2-den Baa1-ge deıin kóterdi, boljam – «Turaqty». Bul rette berilgen reıtıng respýblıkanyń táelsizdik jyldary ishindegi eń joǵary kórsetkishi sanalady. Moody's sarapshylary iskerlik ahýaldy jaqsartý jáne ınvestıtsııa tartý baǵytynda júrgizilip jatqan jumysty, qolaıly bıznes-ekojúıesin qurý men bıýrokratııalyq kedergilerdi qysqartý sharalaryn oń baǵalap otyr. Ulttyq tsıfrlyq ınvestıtsııalyq platformanyń iske qosylý ákimshilik protsesterdi jedeldetedi. Orta dálizdiń keleshegi el ekonomıkasynyń ártúrli shıkizattan tys sektorlaryna, onyń ishinde avtomobıl jasaý, farmatsevtıka, tamaq ónerkásibi jáne qurylys materıaldary salalaryna shetel ınvestorlardy tartýǵa múmkindik beredi. Jalpy alǵanda, nesıe reıtıngtiń joǵarylaýy ekonomıkalyq jáne qarjylyq turaqtylyqty nyǵaıtýǵa, eldiń halyqaralyq arenadaǵy bedelin arttyrýǵa kómektesedi. Sondaı-aq ekonomıkaǵa kapıtal naryqtarynan ınvestıtsııa tartý jáne tikeleı sheteldik ınvestıtsııalar kólemin arttyrý sharttaryna oń áser etedi.

- Qazaqstan óziniń negizgi ınvestıtsııalyq artyqshylyqtaryn, atap aıtqanda geografııalyq ornalasýyn, naryqtarǵa qoljetimdiligin, orasan zor tabıǵı resýrstardy jáne eń mańyzdysy adamı kapıtaldy saqtap qaldy, - dep atap ótedi Kazakh Invest.

Munyń ústine halyqaralyq arenadaǵy sońǵy oqıǵalardy eskere otyryp, el úshin jańa múmkindikter ashylyp keledi.

Aıta kestek, biraz jyldan beri el ekonomıkasyn ártaraptandyrý baǵytynda qolǵa alynǵan jobalar munaıǵa táýeldilikti birtindep qysqarta bastady.