Qazaqstan naryǵynda qytaı avtomobıl brendteriniń tanymaldyǵy artyp keledi
Qazaqstanda qurastyrylatyn qytaı avtomobıl brendteri
Avtombıl naryǵyn monıtorıngileý jáne saraptaý agenttiginiń (ANMSA – Qazaqstannyń, Azııanyń jáne álemniń avtomobıl jáne aralas salalaryndaǵy ekonomıkalyq protsesterdi saraptaý jáne monıtorıngileýge mamandanǵan táýelsiz jeke zertteý uıymy) málimetinshe, bul qubylys negizinen buryn reseılik avtomobıl zaýyttarynda qurastyrylǵan eýropalyq jáne japondyq markalar jabdyqtaryn jetkizýdiń toqtatylýyna baılanysty bolyp otyr. Reseılik óndiristiń Toyota, VW, Renault, Nissan jáne basqa da markalarynyń jetkizilimi toqtaǵannan keıin Qazaqstannyń avtonaryǵyndaǵy respýblıkalyq jáne óńirlik oıynshylar Qytaıdan ımporttyq avtomobılderdi jetkizýdi eskere otyryp, brendter portfelin qalyptastyra bastady.
Búgingi tańda Qazaqstanda bir qytaılyq brendtiń avtomobılderiniń óndirisi lokalızatsııalanǵan. 2015 jyly Qostanaı zaýytynda JAC avtomobılderiniń iri toraptyq óndirisi bastaldy. Ol ýaqyt óte kele CKD-óndirisine (dánekerleý jáne boıaý) aınaldy. Al 2022 jyldyń 15 qarashasynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev qytaılyq mýltıbrendti, ıaǵnı Changan, Chery, Haval syndy túrli markaly avtomobılderdi shyǵaratyn zaýyttyń irgetasyn qalaý rásimine qatysty. Prezıdentke jobanyń tólqujaty tanystyrylyp, 2024 jyldyń tórtinshi toqsanynda ashylady dep josparlanǵan zaýyttyń úlgisi kórsetildi. Zaýyttyń óndiris aýmaǵy 100 myń sharshy metrden asady. Úsh avtokólik markasynyń árqaısysy úshin dánekerleý jáne qurastyrý jumystaryna arnalǵan jeke tseh salynady. Zaýyt iske qosylǵannan keıin onyń óndiristik qýaty jylyna 90 myńnan astam kólik shyǵarýǵa jetedi. Investıtsııanyń jalpy quny 100 mıllıard teńgeden asady.
Al osy jyldyń naýryzynda Allur avtomobıl kompanııasy men Jetour brendi Qazaqstanda Jetour avtomobılder óndirisin bastaý jóninde strategııalyq kelisimge qol qoıdy. Osylaısha Qostanaı qalasyndaǵy otandyq kásiporynda atalǵan avtomobıl óndirisi bastaldy. Ýaǵdalastyq aıasynda 2023 jyldan bastap búkil el boıynsha dılerlik ortalyqtar jelisin qurýyna kirisetin Jetour Qazaqstan kompanııasy Qazaqstan Respýblıkasynda Jetour brendiniń resmı dıstrıbıýtory boldy. Ol klıentterine naryqtyń eki segmentine jatatyn tórt modelden turatyn jelisi qol jetimdi bolady. C-SUV segmentinde Jetour X1, al D-SUV segmentinde X70, X70 Plus jáne X90 Plus modelderi usynylady.
Aıta keterligi, «Allur kompanııalar toby» AQ Qostanaı qalasynda ońtústik koreıalyq Kia korporatsııasymen birlesip, Kia avtomobılderin shyǵaratyn jańa zaýyttyń qurylysyn da bastap otyr. Búginde kompanııa zaýytynda Kia Sportage kóligi qurastyrylyp jatyr. Munan bólek bıyl Kia Cerato shyǵaratyn CKD jelisin iske qosý josparlanǵan.
Jalpy, búginde Qazaqstannyń jeńil avtomobıl naryǵynda qytaılyq 7 brend usynylǵan. 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha olardyń jańa avtomobılderdi satýdaǵy jıyntyq úlesi 9,5 paıyzdy qurady. Qytaılyq avtomobılder 38 modelden turatyn 7 brendti quraıdy. Onyń ishinde sedan korpýsynda tek bir model, pıkap korpýsynda úsh model bolsa, qalǵan basym bóligi – krossoverler men jol talǵamaıtyn kólikter.
Osy jyldyń sáýir aıyndaǵy jaǵdaıǵa sáıkes, qytaı brendterinń ortasha eń tómengi baǵasy 14,8 mln teńgeni qurady. Al ótken jyldyń sońynda bul kórsetkish 14,6 mln teńgeni quraǵan bolatyn. Demek, esepti kezeń ishinde qytaı kólikteriniń baǵasy 1,4 paıyzǵa qymbattap otyr. Al eń qoljetimdi model 8 490 000 teńgege, eń qymbaty 29 990 000 teńge bastapqy baǵamen usynylady.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstan jáne Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq elderiniń naryqtarynda qytaılyq avtoóndirýshiler tarapynan bastapqy baǵa segmentiniń modelderi boıynsha usynystar joq. Aldyn ala baǵalaýlar boıynsha Qazaqstanda jańa avtomobılderdiń jıyntyq satylymyndaǵy Qytaı brendteriniń úlesi modeldik qatardy keńeıtý, sondaı-aq eýropalyq jáne japondyq brendter avtomobılderiniń qysqartylǵan usynysy esebinen 2023 jyldyń sońyna qaraı 15 paıyzǵa jetýi múmkin.
Qytaıdyń jańa avtomobılder naryǵy
Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq talaptardyń kúsheıýi jáne AQSh-pen saýda soǵysy jaǵdaıynda Qytaıdyń avtomobıl naryǵy jyl saıyn satylatyn tehnıkanyń sany boıynsha álemdik kóshbasshylyqty saqtap qalyp otyr. 2022 jyly Qytaıda 26,6 mln avtomobıl satyldy. Osylaısha naryq 2021 jylǵy deńgeıge qaraǵanda 3,74 paıyzǵa arta túsken.
Ótken jyly avtomobılderdiń álemdik satylymy 81 mln birlikti qurady. ıAǵnı, jahandyq naryq 2021 jylǵy deńgeıge qaraǵanda 2 paıyzǵa tómendegenin kórsetti. Qytaıdyń álemdik avtomobıl satylymdaǵy úlesi 32,8 paıyzdy qurady. Bir jyl buryn bul kórsetkish 31,5 paıyz bolatyn. 2022 jyly Qytaıdyń avtomobıl naryǵyndaǵy kóshbasshy Volkswagen markaly avtomobılder boldy. Satyp alýshylardyń brendke degen seniminiń arqasynda Volkswagen markaly kólikter 2 332 730 dana kóleminde satyldy. Osy brendten basqa TOP-5 quramyna BYD (1 858 740 avtomobıl), Toyota (1 841 423 avtomobıl), ChangAn (1 664 061 avtomobıl) jáne Honda (1 399 907 avtomobıl) kirdi.
Sonymen qatar ótken jyly Qytaıda eń kóp satylǵan model – Tesla Model Y. Bul markanyń 2022 jyly 455 091-i satylǵan. Ekinshi orynda BYD Song kólikteri tur – 411 026. Munan bólek, úzdik TOP-5-ke Volkswagen Lavida (376 627 avtomobıl), Haval H6 (288 083 avtomobıl), GAC Trumpchi (259 543 avtomobıl) kiredi.
Qazaqstannyń avtomobıl naryǵyna sholý
Qazaqstanda da jańa kólikter óndirisi aıtarlyqtaı ósti. Máselen, 2022 jylǵy qańtar-jeltoqsanda barlyq úlgidegi 113,9 myń avtoóalik shyǵaryldy. Bul 2021 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 21,8 paıyzǵa artyq. Barlyq óndirilgen kólikterdiń 103,3 myńy - jeńil avtokólikter. Bul 2021 jylmen salystyrǵanda 28,1 paıyz ósimdi kórsetedi. Bıyl da salanyń ósý úrdisi jalǵasýda. Máselen, 2023 jyldyń qańtar-aqpan aılarynda 19,5 myń avtokólik shyǵaryldy. Bul 2022 jyldyń qańtar-aqpanymen salystyrǵanda 36,7 paıyzǵa kóp. Onyń ishinde jeńil avtokólikter 17,5 myńdy qurap, bir jylda 41,3 paıyzǵa ulǵaıdy. Jalpy ótken jyly elimizde 123,8 myń jańa avtokólik satyldy. Bul bir jyl burynǵy kórsetkishpen salystyrǵanda 5,3 paıyzǵa joǵary.
Aıta keterligi bıyl qytaılyq brendter erekshe tanymal bolyp tur. Máselen, osy jyldyń qańtar-naýryzda olardyń satylymdaǵy úlesi 17,7 paıyzǵa jetti. 2022 jyldyń qańtar–naýryzynda bul kórsetkish 5,9 paıyz bolǵan edi. Chery, Exeed, Haval, JAC jáne Changan sııaqty brendter úzdik ondyqqa kirdi. Al taǵy úsh brend - Geely, Yutong jáne JAC Trucks eń jaqsy satylǵan 20 brendtiń qatarynda.