Qazaqstan men Reseı basshylary birlesken málimdeme jasady
Memleketterdiń basshylary dástúrli túrde Qazaqstan-Reseı qarym-qatynastaryna tán ózara tolyq túsinistik, ashyqtyq pen senim jaǵdaıynda, ekijaqty yntymaqtastyqtyń barlyq kesheni boıynsha jemisti kelissózder júrgizdi, ózekti halyqaralyq jáne óńirlik taqyryptar boıynsha pikir almasty, ekijaqty ózara is-qımyldy odan ári tereńdetýdiń perspektıvalaryn qarastyrdy.
Memleketterdiń basshylary 1992 jylǵy 25 mamyrdaǵy Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy dostyq, yntymaqtastyq jáne ózara kómek týraly sharttyń, 1998 jylǵy 6 shildedegi Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy XXI ǵasyrǵa baǵdarlanǵan máńgilik dostyq pen odaqtastyq týraly deklaratsııanyń, sondaı-aq 2013 jylǵy 11 qarashadaǵy Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy HHІ ǵasyrdaǵy tatý kórshilik pen odaqtastyq týraly sharttyń erejelerine degen aınymas adaldyǵyn rastady.
Memleketterdiń basshylary saıası, saýda-ekonomıkalyq jáne áleýmettik-gýmanıtarlyq baǵyttarda dáıekti túrde nyǵaıyp kele jatqan Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasynyń odaqtastyq qarym-qatynastarynyń ornyqtylyǵyn atap kórsetip, eki eldiń egemendigin, táýelsizdigi men aýmaqtyq tutastyǵyn ózara qurmetteý negizinde memleketaralyq dıalogty damytýǵa ýaǵdalasty.
Memleketterdiń basshylary Qazaqstan men Reseıdiń ishki saıası turaqtylyǵyna nuqsan keltirý, egemendigi men aýmaqtyq tutastyǵyn buzý áreketterine qarsy bola otyryp, Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy bir-birine qoldaý kórsetýin jalǵastyratynyn atap ótti.
Reseı Federatsııasynyń Prezıdenti V.V. Pýtınniń Qazaqstan Respýblıkasyna memlekettik saparynyń qorytyndylaryn joǵary baǵalaı otyryp,
ótkizilgen kelissózderdiń nátıjeliligin jáne olardyń eki el halyqtary úshin uzaq merzimdi oń nátıjege baǵyttalǵanyn atap ótip,
Ýfa qalasynda (Reseı Federatsııasy) ótken Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasynyń óńiraralyq yntymaqtastyǵynyń HH forýmynyń jáne aldaǵy ýaqyttaǵy Aqtaý qalasynda (Qazaqstan Respýblıkasy) Reseı Federatsııasynyń Bas konsýldyǵynyń ashylýynyń mańyzdylyǵyn moıyndaı otyryp,
Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.K. Toqaev jáne Reseı Federatsııasynyń Prezıdenti V.V. Pýtın tómendegiler týraly málimdeıdi:
І. Saıası dıalog
1. Taraptar ózara tıimdi nátıjelerge qol jetkizýge baǵyttalǵan saıası dıalogty josparly damytýǵa, tatý kórshilik rýhynda jáne Qazaqstan men Reseı halyqtarynyń ǵasyrlar boıǵy dostyǵy dástúrlerin saqtaýǵa jáne ulǵaıtýǵa baǵdarlanǵan ekijaqty baılanystardyń joǵary qarqynyn qoldaýǵa beıildiligin rastaıdy. Álemde bolyp jatqan qarqyndy jáne tereń ózgerister kezeńinde birlesken progresti qamtamasyz etý úshin senimdik, odaqtastyq baǵyttaǵy joǵary jáne asa joǵary deńgeılerde turaqty baılanystardy jalǵastyrýǵa jáne syrtqy saıası ózara is-qımyldy nyǵaıtýǵa nıettenedi.
2. Taraptar eki eldiń parlamentaralyq yntymaqtastyǵynyń, zań shyǵarý qyzmeti salasynda, onyń ishinde parlamentter palatalary, olardyń beıindi komıtetteri deńgeıinde tájirıbe almasýdyń, sondaı-aq fraktsııaaralyq ózara is-qımyldyń joǵary qarqyndylyǵyn qanaǵattanýshylyqpen atap ótedi.
3. Taraptar qarym-qatynastardy jáne halyqaralyq kún tártibindegi máselelerdiń keń aýqymy boıynsha ustanymdardyń úılesimdiligin nyǵaıtýǵa yqpal etetin syrtqy saıası vedomstvolar jelisi boıynsha turaqty jáne senimdi ózara is-qımyldy qoldaıdy.
4. Taraptar halyqaralyq qatynastar arhıtektýrasyn jańa bolmysqa jáne táýelsiz álemdik jáne óńirlik kúsh ortalyqtary sanynyń ulǵaıýy, jahandyq geosaıası týrbýlenttiliktiń kúsheıýi jáne damýy jaǵdaıynda eýrazııa qurlyǵynda turaqtylyqty jáne qaýipsizdikti qamtamasyz etýge beıimdeý isindegi mańyzdy quramdas bólik retindegi ekijaqty yntymaqtastyqtyń erekshe rólin túsinedi. 2023 jylǵy 13 qazandaǵy Táýelsiz Memleketter Dostastyǵyna qatysýshy memleketter basshylarynyń Kóppolıarly álemdegi halyqaralyq qatynastar týraly málimdemesinde baıandalǵan neǵurlym ádil jáne teń quqyly jahandyq tártipti qalyptastyrýǵa járdemdesý joldaryn paıymdaýǵa beıildiligin rastaıdy. Jańa geosaıası bolmystar eýrazııalyq keńistikte qaýipsizdik júıesin odan ári nyǵaıtý qajettiligin rastaıtynyn atap ótedi.
Halyqaralyq jáne óńirlik qaýipsizdiktiń negizgi máseleleri boıynsha ustanymdardy úılestirý, halyqaralyq quqyqtyń normalary men qaǵıdattary, onyń ishinde Birikken Ulttar Uıymynyń (BUU) Jarǵysy negizinde, Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymy (UQShU), Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy (TMD), Shanhaı yntymaqtastyq uıymy (ShYU) Azııadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńes (AÓSShK) sekildi birlestikter jelisi boıynsha yntymaqtastyqtyń kópjaqty tetikterin nyǵaıtý Qazaqstannyń, Reseıdiń jáne olardyń seriktesteriniń halyqaralyq terrorızm men ekstremızmdi, esirtkiniń zańsyz aınalymyn, qarý-jaraqtyń zańsyz saýdasy jáne basqalardy qosa alǵanda, qazirgi zamanǵy syn-tegeýrinder men qaýip-qaterlerge ornyqtylyǵyn arttyrýǵa yqpal etedi.
5. Taraptar Qazaqstan Respýblıkasynyń 2024 jylǵy UQShU-ǵa tóraǵalyǵynyń tıimdiligin atap ótedi jáne uıymnyń óńirlik turaqtylyqty qamtamasyz etýdegi mańyzdy rólin moıyndaı otyryp, áskerı-saıası ózara is-qımyldy odan ári nyǵaıtýǵa, UQShU-nyń Ujymdyq kúshteriniń jaýyngerlik ázirligin arttyrýǵa baǵyttalǵanyn atap kórsetedi. Uıymnyń áleýetin údemeli arttyrý jáne onyń halyqaralyq terrorızm men ekstremızmge, esirtkiniń, qarýdyń zańsyz aınalymyna, transulttyq uıymdasqan qylmysqa, zańsyz kóshi-qonǵa jáne basqa da zamanaýı syn-tegeýrinder men qaýip-qaterlerge qarsy kúreske qosqan praktıkalyq úlesin quptaıdy. UQShU jaýapkershilik aımaǵyndaǵy bitimgershilik operatsııalaryn júrgizý jáne daǵdarystyq jaǵdaılarǵa den qoıý boıynsha ujymdyq is-qımyldardyń múmkindikterin joǵary baǵalaıdy.
6. Taraptar TMD-ny keń aýqymdy baǵyttar boıynsha yntymaqtastyqtyń tıimdi tetigi retinde qarastyrady, osy formattaǵy ózara is-qımyldy damytý men tereńdetýdi jaqtaıdy. Reseı Federatsııasynyń Dostastyqtaǵy 2024 jylǵy tóraǵalyǵynyń tıimdiligin atap ótedi jáne jahandyq jáne óńirlik yntymaqtastyq úderisine eleýli úles qosatyn bedeldi halyqaralyq alań retinde TMD-nyń áleýetin nyǵaıtý boıynsha odan ári birlesken jumysqa daıyn ekendikterin bildiredi.
7. Taraptar Eýrazııadaǵy teń jáne birtutas qaýipsizdik arhıtektýrasyn qalyptastyrýǵa yqpal etetin ShYU-nyń áleýeti men halyqaralyq rólin odan ári damytý jáne nyǵaıtý boıynsha úılestirilgen kúsh-jigerdi arttyrý nıetin rastaıdy.
Taraptar 2023-2024 jyldary ShYU-ǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń tóraǵalyǵy sheńberinde olardyń arasyndaǵy tyǵyz ózara is-qımyldy atap ótip, Uıymǵa múshe memleketterdiń basshylary keńesi otyrysynyń qorytyndylaryn, onyń sheńberinde qol qoıylǵan qujattardy, onyń ishinde 2024 jylǵy 4 shildedegi Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe memleketter basshylary keńesiniń Astana deklaratsııasyn jáne qazirgi geosaıası jaǵdaıdaǵy uıym birlestiginiń qyzmetin keshendi jetildirýge baǵyttalǵan «ShYU+» joǵary deńgeıdegi taqyryptyq kezdesýin joǵary baǵalaıdy. Qazaqstan men Reseı ShYU-ǵa múshe memleketterdiń saıası, ekonomıkalyq, qaýipsizdik salalaryndaǵy yntymaqtastyǵyn, sondaı-aq olardyń gýmanıtarlyq baılanystaryn damytý jáne tereńdetý jónindegi sharalardy qabyldaıdy.
2025 jyly BUU-nyń aldaǵy 80 jyldyǵynyń aıasynda Taraptar «Ádiletti álem, kelisim jáne damý úshin álemdik birlik týraly» ShYU-nyń bastamasyn qoldaý jónindegi BUU Bas Assambleıasynyń qararyn birlesip ilgeriletý nıetin rastady.
8. Taraptar BUU-ny qosa alǵanda, halyqaralyq alańdarda ekijaqty formatta da, sondaı-aq óńirlik birlestikter sheńberinde de ózara is-qımyldy nyǵaıtýǵa beıildiligin rastaıdy.
9. Taraptar eki eldiń ózara senimi men egemendigin qurmetteý rýhyna qaıshy keletin qoǵamdyq jáne resmı tulǵalardyń jaýapsyz málimdemelerin aıyptaıdy.
10. Taraptar 2024 jyly Reseı Federatsııasynyń aýmaǵynda bolǵan terrorıstik aktilerdi qatań aıyptap, terrorızmniń aldyn alý jáne ymyrasyz kúresý maqsatynda arnaýly qyzmetter jelisi boıynsha tyǵyz baılanystardy júzege asyrýǵa, jedel jáne ózge de aqparatpen almasýǵa ýaǵdalasty.
II. Ekonomıkalyq yntymaqtastyq
11. Taraptar neǵurlym ádil, teńdestirilgen jáne ashyq halyqaralyq saýda júıesin qalyptastyrýǵa múddelilik tanytady. Birjaqty shekteý sharalaryn qoldaný halyqaralyq saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqqa jáne memleketterdiń turaqty damýyna teris áser etetinin, kópjaqty saýdanyń ashyq jáne kemsitilmeıtin júıesiniń jumys isteýine yqpal etpeıtinin rastaıdy.
Qazaqstan men Reseı eýrazııalyq keńistiktegi ıntegratsııalyq protsesterdi ushtastyrý máseleleri boıynsha, onyń ishinde olardyń qatysýshylary arasyndaǵy saýda qatynastaryn yryqtandyrýdy, kóliktik-logıstıkalyq ınfraqurylymdy birlesip damytýdy jáne ekonomıkalyq ózara is-qımyldyń basqa da máselelerin qosa alǵanda, sondaı-aq Úlken eýrazııalyq áriptestik ıdeıasy sheńberinde birlesip jumys isteýge daıyn.
12. Taraptar Qazaqstan men Reseıdiń saýda-ekonomıkalyq baılanystarynyń qarqynyn jandandyrýdy, óndiristiń perspektıvaly salalarynda ónerkásiptik kooperatsııany keńeıtýdi jaqtaıdy. Teris jahandyq trendterge qaramastan ózara taýar aınalymynyń joǵary kórsetkishterine qol jetkizilýi úkimetter deńgeıinde qabyldanyp jatqan sharalar men sheshimderdiń tıimdiligin rastaıtynyn atap ótedi.
13. Taraptar ulttyq valıýtalardaǵy ekijaqty tranzaktsııalar úlesiniń ulǵaıýyn qoldaıdy, bul uzaq merzimdi perspektıvada eki eldiń qarjylyq egemendigin nyǵaıtýǵa yqpal etedi.
Kópjaqty qarjylyq jáne salalyq uıymdardyń alańdarynda ózara is-qımyldy nyǵaıtýǵa nıettenedi.
Memleketterdiń ımmýnıtetterine jáne olardyń menshigine, onyń ishinde egemendi rezervterge qatysty halyqaralyq mindettemeler buljytpaı saqtalýy tıis ekenin rastaıdy.
Qarjy salasyndaǵy odan ári ózara is-qımylǵa jáne tólemder men aqsha aýdarymdary salasyndaǵy yntymaqtastyqqa yqpal etetin bolady.
14. Taraptar óndiristik kooperatsııany tereńdetý, avtomobıl jasaý, aýyl sharýashylyǵy mashınalaryn jasaý, hımııa, farmatsevtıka, qurylys sııaqty basym salalarda jáne basqa da salalarda birlesken ózara tıimdi jobalardy damytý, ózara qolaıly sharttarda ónerkásip ónimderin ózara jetkizýdi retteıtin ishki rásimderdi jeńildetýge járdemdesý nıetin rastaıdy.
15. 2014 jylǵy 29 mamyrdaǵy Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq týraly shartqa qol qoıýdyń 10 jyldyq mereıtoıy jylynda Taraptar Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtyń (EAEO) óńirlik ekonomıkalyq ıntegratsııanyń halyqaralyq uıymy retindegi ósip kele jatqan rólin senimdi túrde atap ótip, Shart sheńberindegi eýrazııalyq ekonomıkalyq ıntegratsııa Taraptardyń ulttyq múddelerine jaýap beretinine, barlyq múshe memleketterge básekeles artyqshylyqtar jasaıtynyna jáne damý úshin zor áleýetke ıe ekenine senim bildiredi.
Taraptar Shartta kózdelgen maqsattar men qaǵıdattarǵa buljymas beıildiligin rastaıdy, EAEO ıntegratsııalyq áleýetin ashý jáne ulttyq ekonomıkalardyń básekege qabilettiligin arttyrý arqyly Odaq sheńberindegi ortaq naryqtardy odan ári damytý, EAEO-ǵa múshe barlyq memleketter turǵyndarynyń ál-aýqatyn jaqsartý maqsatynda Odaq sheńberinde bıznesti kooperatsııaǵa tartý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaý jónindegi birlesken jumysty jalǵastyrýdyń mańyzdylyǵyna súıenedi.
16. Taraptar Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy energetıkalyq yntymaqtastyqtyń tıimdiligin qanaǵattanýshylyqpen atap ótedi, muny 2023 jyldyń qazan aıynda bastalǵan «Ortalyq Azııa – Ortalyq» magıstraldyq gaz qubyrymen Qazaqstan aýmaǵy arqyly reseılik tabıǵı gaz jetkizilimderi, sondaı-aq 2024 jylǵy 17 sáýirdegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Reseı Federatsııasynyń Úkimeti arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda Kókshetaý, Semeı jáne Óskemen qalalarynda kómir jaǵatyn jylý elektr ortalyqtaryn salý jobalary týraly kelisimge qol qoıylýy rastaıdy.
17. Taraptar óńirdiń energetıkalyq qaýipsizdigi men turaqtylyǵyn qamtamasyz etýdegi, sondaı-aq elder arasyndaǵy ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytýdaǵy sheshýshi ról atqaratyn Kaspıı qubyr konsortsıýmynyń turaqty jumysyn atap ótedi.
18. Taraptar gaz salasyndaǵy, onyń ishinde gazdy úshinshi elderge tasymaldaý maqsatynda áriptestikti odan ári keńeıtýge múddelilik bildiredi. Birlesken jobalardy iske asyrý Ortalyq Azııanyń óńirlik turaqtylyǵy men energetıkalyq qaýipsizdigin nyǵaıtady, Qazaqstan men Reseıdiń ónerkásiptik damýyna, bıznes-ahýaldy jaqsartýǵa, azamattardyń ómir súrý deńgeıin arttyrýǵa qýatty serpin beredi.
Taraptar resýrstardy jetkizýdiń turaqtylyǵy men senimdiligin qamtamasyz etý maqsatynda asa mańyzdy transshekaralyq energetıkalyq ınfraqurylymnyń qaýipsizdigine kepildik berý qajettigin atap kórsetedi.
Tabıǵı gazdyń ádil, satylaı jáne teńdestirilgen energetıkalyq júıege ótýdi iske asyrýdaǵy mańyzdy ótpeli otyn retindegi rólin erekshe atap ótedi.
19. Taraptar Qazaqstannyń soltústik jáne shyǵys oblystaryn gazdandyrý jobasyn sapaly ári tıimdi iske asyrýdyń mańyzdylyǵyn atap ótedi.
20. Qazaqstan men Reseıdiń kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizýge, qorshaǵan ortaǵa parnıktik gazdar shyǵaryndylaryn edáýir tómendetýge jáne ekstremaldy klımattyq qubylystarǵa qarsy is-qımylǵa baǵyttalǵan betalysyn eskere otyryp, Taraptar tájirıbe men tehnologııalarmen almasýdy, sondaı-aq sala úshin bilikti kadrlar daıarlaýdy qosa alǵanda, atom energııasyn beıbit maqsatta paıdalaný, basqa da energııanyń tómen emıssııalyq kózderi salasyndaǵy ekijaqty ózara is-qımyl perspektıvalaryn muqııat zerdeleýge ýaǵdalasty.
21. Taraptar Eýrazııalyq keńistikte turaqty jáne tıimdi kólik dálizderiniń arhıtektýrasyn qurýdyń, sondaı-aq eki el arasyndaǵy kóliktik-logıstıkalyq baılanystardy odan ári jetildirýdiń strategııalyq mańyzdylyǵyn atap ótedi. Aldaǵy kezeńge negizgi mindetter retinde temirjol kóligimen tasymaldaý kólemin ulǵaıtý, sondaı-aq avtomobıl kóligimen ekijaqty jáne tranzıttik tasymaldardy ulǵaıtý aıqyndalady.
Taraptar «Soltústik-Ońtústik» halyqaralyq kólik dálizin qalyptastyrý sheńberinde jobalardy praktıkalyq iske asyrýdyń bastalýyn qoldaıdy, bul onyń beldeýindegi barlyq elderdiń damýyna eleýli mýltıplıkatıvtik áser beredi. Atalǵan kólik dáliziniń shyǵys tarmaǵy boıynsha ınfraqurylymnyń ótkizý qabiletin arttyrýǵa erekshe nazar aýdarylady.
Máskeý oblysynda logıstıkalyq torap qurylysynyń belsendi júrgizilýi Qytaı Halyq Respýblıkasynan Qazaqstan arqyly Reseıge tikeleı kólik qatynasyn damytýǵa yqpal etetinin atap ótedi.
Taraptar 2023 jylǵy qarashada qol qoıylǵan «Belarýs – Reseı – Qazaqstan – Ózbekstan – Aýǵanstan – Pákistan – Úndi muhıt porttary» halyqaralyq kólik dálizin qurý jáne damytý jónindegi ózara túsinistik týraly Memorandýmdy tez arada iske asyrý úshin kúsh-jigerin arttyratyn bolady.
Taraptar ekijaqty saýda-ekonomıkalyq kooperatsııany ulǵaıtý jáne tıimdi, senimdi, qaýipsiz jáne jiksiz jetkizý tizbekteri esebinen taýarlar aǵynyn ártaraptandyrý arqyly júk jóneltýshiler úshin qolaıly jaǵdaılar jasaý maqsatynda óńirlik ózara baılanysty nyǵaıtý jónindegi ózara is-qımyldyń basymdyǵyn qoldaıdy. Osy kúsh-jigerdiń sheńberinde eýrazııalyq keńistiktegi túrli kóliktik-logıstıkalyq jobalardy ushtastyrý ıdeıasy oń baǵalanady.
22. Halyqaralyq kólik forýmyn, Temirjol yntymaqtastyǵy uıymyn jáne basqalardy qosa alǵanda, kópjaqty qurylymdar sheńberindegi ózara is-qımyldyń erekshe mańyzyn atap ótip, Taraptar halyqaralyq uıymdardyń, onyń ishinde salalyq yntymaqtastyqtyń saıasattanýyna dáıekti túrde qarsy shyǵady.
23. Taraptar ózara taýar aınalymy qurylymyndaǵy aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń ósý úlesin qanaǵattanýshylyqpen atap ótedi. Qazaqstan men Reseı agroónerkásiptik keshenderdi damytý úshin úlken múmkindikterge ıe jáne halyqaralyq azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etý men nyǵaıtýdaǵy óziniń mańyzdy rólin túsinedi.
Agrarlyq ǵylym, aýyl sharýashylyǵy ónimderin tasymaldaý, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn óndirý kólemin jolǵa qoıý jáne arttyrý, transshekaralyq sý resýrstaryn únemdi jáne úılestirilgen paıdalaný salasyndaǵy yntymaqtastyq aldyńǵy kezektegi mańyzǵa ıe.
24. Taraptar 70 jyldyq mereıtoıy kelesi jyly keńinen atap ótiletin «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵynyń biregeı tehnologııalyq, ǵylymı-zertteýshilik jáne tarıhı mańyzy týraly ortaq ustanymdy rastaıdy. Nysan jalpyadamzattyń ıgiligi bolyp tabylady. Birlesip ǵaryshty ıgerý, eksperımenttik zertteýler júrgizý, telekommýnıkatsııalyq tehnologııalardy damytý jónindegi jumystar jalǵastyrylatyn bolady.
25. Taraptar qazaqstandyqtar men reseılikter arasynda týrıstik oryndar men marshrýttar týraly aqparatty neǵurlym belsendi ózara ilgeriletý qajettigin atap ótedi. Eki eldiń orasan zor rekreatsııalyq áleýeti tolyq kólemde paıdalanylmaýda, bul osy baǵytta qosymsha kúsh-jigerdi jandandyrýdy talap etedi.
26. Taraptar sybaılas jemqorlyqqa qarsy baǵytta, onyń ishinde zańsyz ıemdenilgen aktıvterdi qaıtarý, sondaı-aq ózara aqparat almasý boıynsha keshendi jumysty jalǵastyrady.
27. Taraptar ekijaqty qatynastardy damytýdaǵy ártaraptandyrylǵan óńiraralyq jáne shekara mańy yntymaqtastyǵynyń ósip kele jatqan rólin jáne eki eldiń tasymaldaýshylary, kólik quraldary men azamattary shekaradan ótý kezindegi jasandy ákimshilik kedergilerdi odan ári joıý qajettigin atap ótedi.
ІІІ. Mádenı-gýmanıtarlyq baılanystar
28. Taraptar keńes halqynyń 1941 – 1945 jyldardaǵy Uly Otan soǵysy Jeńisiniń 80 jyldyǵynda saltanatty is-sharalardy ótkizý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizdi. Óskeleń urpaqtyń ata-babalarynyń shaıqas alańynda jáne tyldaǵy ǵalamat adamdyq erligin túsinýi mańyzdy ekeni basymdyqpen atap ótildi.
Uly Jeńistiń 80 jyldyǵyn merekeleý turǵysynda maıdangerler men tyl eńbekkerlerin qurmetteýge, qaza tapqandardy eske alýǵa, birlesken aktsııalarǵa jáne basqa da is-sharalarǵa, onyń ishinde qazaqstandyq jáne reseılik oqýshylardyń qatysýymen patrıottyq-bilim berý jobalaryna mańyzdy mán beriledi.
Taraptar tarıhshylardyń, arhıvshilerdiń, izdestirý jasaqtary men eriktiler uıymdarynyń, onyń ishinde Qazaqstan men Reseı tarıhshylarynyń birlesken jumys toby men tarıhshylar jáne TMD-ǵa qatysýshy memleketteri arhıvshileriniń halyqaralyq qaýymdastyǵy (komıssııasy) sheńberinde ózara is-qımylyn arttyrady.
TMD men UQShU-ny qosa alǵanda, halyqaralyq alańdarda Taraptar Nıýrnbergtegi Halyqaralyq áskerı trıbýnaldyń úkiminde belgilengen natsıster men olardyń kómekshileriniń áreketteri Keńes Odaǵy halyqtarynyń genotsıdi retinde sanalýy tıis ekenin atap kórsetedi.
29. Taraptar Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.K. Toqaevtyń 2023 jylǵy 13 qazanda Qurý týraly shartqa qol qoıylǵan Orys tili jónindegi halyqaralyq uıymdy qurý jónindegi bastamasynyń mańyzdylyǵyn qanaǵattanarlyqpen atap ótedi. Uıym maqsattary men qaǵıdattaryn bólisetin kez kelgen memleketterdiń qosylýy úshin ashyq dep qaralady, ol álemdik jetekshi tilderdiń biri jáne eýrazııalyq keńistiktegi memleketaralyq qarym-qatynastyń negizgi quraldary retinde A.S.Pýshkın men L.N.Tolstoı tilderiniń zor kommýnıkatsııalyq, ǵylymı jáne mádenı rólin nyǵaıtýǵa yqpal etetinine berik senim bildiredi.
Taraptar Uıymnyń basqarýshy organdarynyń alǵashqy otyrystaryn ótkizýge jáne onyń tolyqqandy jumys isteýin jedel iske qosýǵa kúsh salady.
Kórnekti qazaq aqyny jáne aǵartýshysy Abaı Qunanbaevtyń 180 jyldyq mereıtoıy qarsańynda Taraptar onyń shyǵarmashylyǵyna erekshe mán beredi, sondaı-aq onyń orys klassıkteriniń shyǵarmalaryn qazaq tilindegi aýdarmalarynyń mańyzdylyǵyn atap ótedi.
30. Qazaqstan men Reseı Birikken Ulttar Uıymynyń bilim, ǵylym jáne mádenıet máseleleri jónindegi uıymynyń (ıÝNESKO) áleýetin ámbebap úkimetaralyq gýmanıtarlyq forým retinde odan ári nyǵaıtýǵa jáne osy alańda múshe memleketterdiń kelisim tabýyna jáne biriktirýshi kún tártibin ilgeriletýge baǵyttalǵan kásibı dıalogty saqtaýǵa yqpal etý qajet dep sanaıdy.
31. Taraptar Qazan qalasynda (Reseı Federatsııasy) ótken «Bolashaq oıyndary» birinshi halyqaralyq mýltısporttyq týrnıriniń ótkizilýin joǵary deńgeıde baǵalaıdy. Sporttyq jarystardyń bul biregeı formaty búkil álem boıynsha jastardyń nazaryn aýdardy. Onyń damýy dene shynyqtyrý jáne sport jelisi boıynsha memleketaralyq ózara is-qımyl baǵyttarynyń birine aınalady.
Reseı tarapy 2026 jyly Qazaqstanda úshinshi «Bolashaq oıyndaryn» ótkizý týraly sheshimdi qoldaıdy.
Taraptar Astana qalasynda (Qazaqstan Respýblıkasy) ıÝNESKO aıasynda Dúnıejúzilik kóshpendiler - 2024 oıyndaryn ótkizý nátıjelerine joǵary baǵa beredi, bul ártúrli elder men halyqtardyń mádenıetterin jaqyndastyrýǵa yqpal etedi.
32. Taraptar 2024 jylǵy naýryzda Sochı qalasynda (Reseı Federatsııasy) ótken Dúnıejúzilik jastar festıvaliniń deńgeıi men nátıjelerin joǵary baǵalaıdy jáne jastardyń múmkindikterin keńeıtý jáne olardyń ózin ózi tanytýyna, bilim alýyna jáne qoǵamdyq-saıası ómirge belsendi qatysýyna jaǵdaı jasaý maqsatynda odan ári yntymaqtastyqty jalǵastyrýǵa nıettenedi.
33. Taraptar joǵary oqý oryndary men jalpy bilim beretin mektepter fılıaldarynyń ózara ashylýynyń mańyzdylyǵyn erekshe atap ótedi. Bul bastamalar bilim berý baılanystaryn jáne mádenı baılanystardy nyǵaıtýǵa, halyqtarymyzdyń rýhanı jáne zııatkerlik muralaryn baıytýǵa yqpal etedi. Osy baǵyttaǵy birlesken kúsh-jiger olardyń odan ári damýy men órkendeýine septigin tıgizedi.
34. Taraptar Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy mádenı dıalogtyń ósip kele jatqan serpinin qanaǵattanarlyqpen atap ótedi. Birlesken mádenı is-sharalardy – teatr festıvalderin, klassıkalyq, halyqtyq jáne tanymal mýzyka kontsertterin, jetekshi murajaılardyń, galereıalardyń kórmelerin jáne basqa da jobalardy belsendi iske asyrýdy jalǵastyrady.
35. Taraptar dinder men mádenıetter arasyndaǵy, onyń ishinde, dinı tózimdilik pen ózara syılastyq ıdeıalaryn ilgeriletý alańy bolyp tabylatyn Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń sezi aıasyndaǵy jahandyq dıalogtyń mańyzdylyǵyn atap kórsetedi.
36. Reseı Federatsııasynyń Prezıdenti V.V. Pýtın jyly qonaqjaılylyǵy úshin rızashylyǵyn bildirip, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.K. Toqaevty 2025 jyly Reseı Federatsııasyna memlekettik saparmen kelýge shaqyrdy. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.K. Toqaev shaqyrýdy rızashylyqpen qabyldady. Sapar merzimi qosymsha kelisiletin bolady.
Eske salsaq, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń shaqyrýymen Reseı Federatsııasy basshysy V.Pýtınniń Qazaqstan Respýblıkasyna memlekettik sapary ótti.