Qazaqstan men Frantsııa arasyndaǵy strategııalyq áriptestikti nyǵaıtý týraly Birlesken deklaratsııanyń mátini jaryq kórdi
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti men Frantsýz Respýblıkasy Prezıdentiniń Qazaqstan men Frantsııa arasyndaǵy strategııalyq áriptestikti nyǵaıtý týraly BІRLESKEN DEKLARATsIıASY:
1. Frantsýz Respýblıkasynyń Prezıdenti Emmanıýel Makron myrzanyń shaqyrýymen Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev myrza 2024 jylǵy 4 – 5 qarashada Frantsııaǵa memlekettik saparmen bardy.
2. 2008 jylǵy 11 maýsymdaǵy Qazaqstan Respýblıkasy men Frantsýz Respýblıkasy arasyndaǵy strategııalyq áriptestik týraly kelisimge súıene otyryp, Memleket basshylary eki el arasyndaǵy senimdi jáne turaqty dıalogty barlyq deńgeıde qoldady. Eki eldiń arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń joǵary qarqynyn atap ótip, 2022 jylǵy 29 – 30 qarashadaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Parıjge jáne 2023 jylǵy 1 qarashadaǵy Frantsýz Respýblıkasy Prezıdentiniń Astanaǵa saparlaryn jalǵastyra otyryp, memleketter basshylary basymdyqtaǵy memleketaralyq qatynastardy kúsheıtilgen strategııalyq áriptestik deńgeıine jetkizý maqsatynda ony tereńdetýge, keńeıtýge jáne ártaraptandyrýǵa degen ózara umtylystaryn rastady.
3. Prezıdentter jahandyq jáne óńirlik deńgeıde beıbitshilikke, qaýipsizdikke jáne turaqtylyqqa járdemdesýge ortaq beıildigin qaıta bildirdi. Halyqaralyq quqyqqa jáne BUU Jarǵysynyń negizgi qaǵıdattaryna, atap aıtqanda, barlyq memleketterdiń egemendigin, táýelsizdigin, aýmaqtyq tutastyǵyn jáne halyqaralyq moıyndalǵan shekaralarynyń myzǵymastyǵyn qurmetteýge, sondaı-aq daýlardy beıbit jolmen sheshýge degen buljymas berik ustanymdaryn atap ótti.
Ýkraınadaǵy jaǵdaıǵa, onyń gýmanıtarlyq saldaryna, sondaı-aq álemdik ekonomıka men osal elderdiń azyq-túlik qaýipsizdigine tıgizetin áserine asa alańdaýshylyq bildirdi.
Ázerbaıjan men Armenııa arasyndaǵy qatynastardy qalypyna keltirýge, sondaı-aq eki memlekettiń aýmaqtyq tutastyǵyn qurmetteı otyryp jáne 1991 jylǵy Almaty deklaratsııasy negizinde óńirde berik ári turaqty beıbitshilik ornatýǵa múmkindik beretin kelisimge qol qoıýdy jedeldetýge tolyq qoldaý bildirdi. Prezıdentter Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytyn damytý úshin Ońtústik Kavkazdaǵy turaqtylyqtyń mańyzyn atap ótti.
Aýǵanstan men Taıaý Shyǵystaǵy jaǵdaıǵa, sondaı-aq BUU aıasyndaǵy beıbitshilikti qoldaý operatsııalaryna qatysty barlyq óńirlik jáne halyqaralyq máseleler jóninde ózara konsýltatsııalardy tereńdetýge degen umtylysyn bildirdi.
4. Memleketter basshylary bir jaǵynan Qazaqstan men Frantsııanyń, ekinshi jaǵynan, Qazaqstan men Eýropa Odaǵy jáne oǵan múshe memleketter arasyndaǵy Keńeıtilgen áriptestik pen yntymaqtastyq týraly kelisim sheńberindegi tyǵyz yntymaqtastyqty jalǵastyrýǵa degen umtylysyn atap ótti. Ortalyq Azııa men Eýropa Odaǵy arasyndaǵy ózara baılanys salasyndaǵy áriptestiktiń asa mańyzdy ekenin moıyndap, eýropalyq «Global Gateway» strategııasyn iske asyrýǵa, sondaı-aq asa mańyzdy mıneraldar salasyndaǵy yntymaqtastyqqa qoldaý bildirdi.
5. Prezıdentter klımattyń ózgerýine qarsy kúreske degen beıildigin bildirdi. Dúnıejúzilik bank prezıdenti men Saýd Arabııasy Taq murageriniń áriptestik birlesýimen 2024 jylǵy 3 jeltoqsanda Er-Rııadta COP16 alańynda uıymdastyrylatyn «One Water Summit» is-sharasyna daıyndyq sheńberinde Qazaqstan men Frantsııa arasyndaǵy shóleıttený boıynsha yntymaqtastyqty quptady. Atalǵan birlesken bastama arqyly Qazaqstan men Frantsııa sýdy turaqty jáne ıntegratsııalaı otyryp basqarýǵa qatysty naqty sheshimder ázirleýdi jáne joǵary deńgeıde saıası turǵydan birlesý isin kúsheıtýdi maqsat tutady. Eki el klımattyń ózgerýiniń saldaryn jeńildetý jáne oǵan beıimdelý,
azyq-túlik qaýipsizdigin jáne energetıkalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý maqsatynda Ortalyq Azııada bul baǵyttaǵy yntymaqtastyqty jalǵastyrýdy kózdeıdi.
Qazaqstannyń ınnovatsııalyq kómirteksiz energııa kózderine kóshýine yqpal etetin qýattylyǵy 1 GVt bolatyn jel elektr stantsııasyn salý jónindegi aýqymdy jobasyn iske asyrýdy quptady.
6. Qazaqstan men Frantsııa – ózara mańyzdy ekonomıkalyq áriptester. Memleketter basshylary eki el arasyndaǵy júıeli yntymaqtastyq, atap aıtqanda, energetıka, sonyń ishinde atom energetıkasy, mańyzdy materıaldar, ónerkásip, kólik jáne aeroǵarysh salalaryndaǵy yqpaldastyqtyń jańa kókjıekterin aıqyndaýdyń, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý jáne qalany turaqty damytý sekildi salalarda jańa áleýetti áriptestikterge qol jetkizýdiń mańyzdylyǵymen kelisti.
Tsıfrlandyrý jáne jasandy ıntellekti salasy ınnovatsııalyq sheshimderdi birlesip ázirleý úshin joǵary áleýetke ıe ekenin atap ótip, osy salada ekijaqty yntymaqtastyq nyǵaıtylǵanyn atap kórsetti.
7. Frantsııa Prezıdenti Qazaqstannyń energetıkalyq táýelsizdik jáne ekonomıkany kómirteksizdendirý salalaryndaǵy maqsattaryn Frantsııanyń qoldaıtynyn bildirip, Qazaqstannyń azamattyq atom energetıkasyn damytý salasynda qabyldaıtyn kez kelgen sheshimderin iske asyrýǵa belsendi túrde járdemdesýge daıyn ekenin bildirdi.
8. Prezıdentter Frantsııanyń damý agenttiginiń (AFD) Qazaqstandaǵy ókildiginiń ashylýyn quptap, sý resýrstary, aýyl sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý, tsıfrlyq tehnologııalar, turaqty qalalar qurý jáne energetıkalyq kóshý salalaryndaǵy jobalar men olardy qarjylandyrýdyń perspektıvalaryn atap ótti.
9. Memleketter basshylary 2024 jyly Klermon-Ferranda ótken Mal sharýashylyǵy sammıtine Qazaqstannyń qurmetti qonaq retinde qatysýyn quptap, aýyl sharýashylyǵy men agroónerkásiptik sektorlardaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy qanaǵattanarlyqpen atap ótti.
10. Prezıdentter densaýlyq saqtaý salasyndaǵy yntymaqtastyqtyń mańyzyn atap kórsetti. Alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómekti damytý boıynsha Jahandyq koalıtsııaǵa qoldaý bildirdi.
Eki eldiń medıtsınalyq mekemeleri men oqý jáne zertteý ortalyqtary arasyndaǵy áriptestikti tereńdetýdiń mańyzyn atap ótti. Proton terapııasy, medıtsınalyq dıagnostıka, jasandy ıntellekti jáne aýrýhanalardy jabdyqtaý salalarynda qol qoıylǵan kelisimder osy negizgi sektordaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa yqpal etetin bolady.
11. Memleketter basshylary 2024 jylǵy 4 qarashada Gıme murajaıynda ashylǵan «Qazaqstan: Uly dala jaýharlary» kórmesiniń ótkizilýine oń baǵa berdi. Murajaılar men mádenı muralar, arheologııa jáne arhıvter salasynda qol qoıylǵan kelisimderdi iske asyrý sheńberinde eki eldiń mádenı mekemeleri arasyndaǵy yntymaqtastyq pen tájirıbe almasýdy kúsheıtýge baǵyttalǵan jobalardy jalǵastyrýǵa qoldaý bildirdi. Eki eldiń kınematografııa salasyndaǵy yntymaqtastyǵy qarqyndy damyp kele jatqanyn atap ótip, ony odan ári damytýǵa shaqyrdy.
12. Prezıdentter bilim berý jáne ǵylymı zertteýler salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa degen nıetterin jetkizdi. Qazaqstanda frantsýz tilin oqytýdy damytý mańyzyn atap ótip, 2023 jylǵy 1 qarashada Astanada qol qoıylǵan Úkimetaralyq kelisim negizinde Astana men Almatyda eki frantsýz mektebin ashý jobasynyń ilgerileýin quptady. Stýdent almasý, kadrlardy daıarlaý jáne kásibı bilim berý salasyndaǵy yntymaqtastyqty odan ári qoldady.
13. Memleketter basshylary sapar barysynda qol qoıylǵan Readmıssııa týraly úkimetaralyq kelisim negizinde zańsyz kóshi-qonmen kúreske baǵyttalǵan yntymaqtastyqtyń mańyzyn atap ótti.
2024 jylǵy qazanda ótken «Qazaqstan - Eýropalyq Odaq» Yntymaqtastyq keńesi barysynda belgilengendeı, Qazaqstan men Eýropalyq Odaq arasyndaǵy vızalyq rejımdi jeńildetý men readmıssııa týraly kelisimder boıynsha kelissózderdi daıyndaýǵa odan ári qoldaý bildirdi.
14. Memleketter basshylary 2024 jyly Parıjdegi Jazǵy Olımpıada jáne Paralımpıada oıyndarynyń, sondaı-aq 2024 jylǵy qyrkúıekte Astanadaǵy Besinshi Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndarynyń tabysty ótkenin quptady. Aldaǵy qysqy jáne jazǵy Olımpıada jáne Paralımpıada oıyndaryna daıyndyq maqsatynda sport jáne týrızm salasyndaǵy baılanystardy nyǵaıtýǵa kelisti.
15. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Frantsýz Respýblıkasynyń Prezıdenti Emmanıýel Makronǵa ystyq yqylasy men qonaqjaılyq tanytqany úshin alǵys aıtyp, Frantsýz Respýblıkasynyń Prezıdentin Qazaqstan Respýblıkasyna saparmen kelýge shaqyrdy.