«Qazaqstan qylmyskerlerin qaıtara ala ma?» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý

ASTANA. 5 qazan. QazAqparat - Qazaq aqparat agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 5 qazan, juma kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

***

Maǵynasy tereń, aýqymy keń «Eldestirmek - elshiden» degen sóz bekerge aıtylmasa kerek, halyq arasynda elshiler ejelden erekshe tulǵa retinde qabyldanǵan. Osyndaı jaýapkershiligi asa zor már­tebeli qyzmetti atqarý qurmetine ıe bolǵan alǵash­qy keńes dıplomattarynyń biri, KSRO-nyń ókilet­ti ókili Názir Tórequlov edi. Ókinishke qaraı, halqy­myz maqtanysh etýge turarlyq osy tarıhı tulǵa­nyń ómiri bertinge deıin qalyń jurtshylyqqa bel­gi­siz bolyp keldi. Buǵan ártúrli jaǵdaılar sebep bol­dy. Eń bastysy, Názir Tórequlov «halyq jaýy» retinde (jazyqsyz jalamen!) «37-shi» jylǵy qý­ǵyn-súrginniń qurbany bolǵandyqtan ol týraly aq­talǵanǵa deıin sóz qozǵaý múmkin bolmady. Aq­tal­ǵannan keıin de «osyndaı bir qaıratker bar edi-aý?» dep sońyna túsip izdep, zerttegen ǵalym ne tarıhshy shyqqan joq. Alash arystaryn ardaqtaýǵa Qazaqstannyń táýel­siz­dik alýy dańǵyl jol ashqan bolsa, Názir Tórequlovtaı birtýar azamatty «qaıta tiriltip», esimin jańǵyrtýǵa belgili memleket jáne qoǵam qaıratkeri, saıasat ǵylymdarynyń doktory, dıplomat Taıyr Aımu­hamet­uly Mansurov kóp eńbek sińirdi. Osy rette T.Mansurovpen N.Tórequlovtyń ómirine qatysty órbigen suhbat «Egemen Qazaqstan» gazetinde «San qyrly tulǵa» degen taqyryppen berildi.

 

Osy basylymda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstannyń úzdik pedagogtarynyń forýmyna qatysýshylaryna joldaǵan quttyqtaýy jarııalandy. Onda Elbasy: «HHІ ǵasyrǵa saı urpaq tárbıeleý - erekshe qurmetke laıyq is, ol asa zor jaýapkershilik pen eren eńbekti qajet etedi. Elimizde bilim berý salasynyń materıaldyq-tehnıkalyq, ádis­te­melik bazasyn jańǵyrtý, bilikti pedagogıkalyq kadrlardy kó­beı­tý jáne olarǵa qoldaý kórsetý boıynsha júıeli jumys júr­gizilýde. Qaı zamanda bolmasyn muǵalim adamgershilikti, mádenıetti jetkizýshi, óz isine adaldyqtyń úlgisi bolǵan. Muǵalim júregindegi meıirimdilik pen danalyq eshqashan sar­qyl­masyn, óz kásibine adaldyq oty sónbesin», - deıdi.

***

«Alash aınasy» gazetiniń turaqty «Dat!» aıdarynda pedagogıka jáne psıhologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Qubyǵul Jaryqbaevpen aradaǵy suhbat «Ulttyq sana-sezim bolmaǵan jerde pedagogıka ústemdik tanyta almaıdy» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ǵalym: «Elbasymyzdyń ózi qazaqtyń psıhologııasy teńdessiz, keremet, biraq zerttelmeı jatyr dep aıtqan bolatyn. Biraq «jaıaýdyń shańy shyqpas, jalǵyzdyń úni shyqpas» demekshi, halyqtyń qolpashtaýynsyz, sheneýnikterdiń qoldaýynsyz qalyp otyrǵan bul sala jetimsirep áli júr. Jerin súıetin, elin súıetin árbir qazaq balasy ultymyzdyń uly murattarǵa jetýi úshin ulttyq psıhologııany myqtap qolǵa alýymyz kerektigin túsine bilýi qajet. Sebebi Qazaqstannyń ult úshin qyzmet etetin salalarynyń arnalary ulttyq psıhologııasyz toǵysa almaıdy», - deıdi.

 

«Arqankergen» shekara beketinde áskerı qyzmetkerlerdi óltirý deregi boıynsha qozǵalǵan istiń tergeý jumystary aıaqtaldy», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti. Basylymnyń QR Bas áskerı prokýratýrasynyń baspasóz hatshysy Aqbar Ábdildınge silteme jasap jazýynsha, buǵan deıin 15 adamdy óltirdi dep aıyptalǵan Vladıslav Chelahqa taǵy bir bap boıynsha aıyp taǵylyp, barlyǵy 9 qylmys jasaǵany jaıly is qozǵalyp otyr. Maqala «Arqankergen oqıǵasyna qatysty tergeý aıaqtaldy» degen taqyryppen berilgen.

***

Seksen-toqsan jasynda toqalyna ul taptyrǵan qazaqtyń urpaǵy usaqtalyp barady. Bulaı demeske amalymyz joq. sebebi búginderi elimizdegi er-azamattardyń 30 paıyzy túrli deńgeıdegi belsizdikke ushyraǵan. Endi qazaq áıelderiniń Jetpisbaı, Seksenbaı turmaq, Alpysbaı esimdi  balalardy týýy neǵaıbyl bolyp  tur. «Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, bul týraly keshe Astanada bastalǵan «Erler densaýlyǵy, ómir sapasy, salaaralyq kózqarasy» taqyrybyndaǵy Qazaqstan ýrologtarynyń plenýmynda aıtylǵan. «Maqala «Erlerdiń 30 paıyzy belsiz. Nege?» degen taqyryppen berilgen.

 

«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Birikken Arab Ámirlikterine Qazaqstan bıliginiń bir top ókili sýyt attanady. Bul tulǵalar osy baǵytty betke alyp, taıyp turǵan qylmyskerlerdi qaıtarýǵa táýekel etip kórmek. Keshe ótken Senattyń jalpy otyrysynan shyqqan elimizdiń bas prokýrorynyń birinshi orynbasary Iogan Merkel jýrnalısterge osyny habarlaǵan. «Ol arab eline baryp jasyrynǵan qazaqstandyq qashqyn qylmyskerlerdiń eń bir «shortany» - Statıstıka agenttiginiń burynǵy tóraıymy, 2009 jylǵy halyq sanaǵyna bólingen mıllıondardy «qaltasyna basty» dep aıyptalǵan Anar Meshimbaeva ekendigin jasyrmaıdy, qylmyskerdi ekstradıtsııalaý jónindegi basty kelissózder de «atqaminer» hanymnyń aınalasynda júretinge uqsaıdy», - dep jazady basylym.  Maqala taqyryby - «Qazaqstan qylmyskerlerin qaıtara ala ma?».