Qazaqstan Konstıtýtsııasynda mindetti vaktsına týraly ne aıtylǵan
Suraq:
- Antıvakserler Konstıtýtsııa boıynsha vaktsınany qabyldaý nemese odan bas tartý ár adamnyń óz erkindegi sharýa ekenin aıtyp júr. Jalpy Ata zańymyzda naqty vaktsınalaýǵa qatysty arnaıy baptar, taraýlar bar ma? Bar bolsa, atasańyz. Joq bolsa, antıvakserler alǵa tartyp júrgen tańdaý quqyǵy qaı baptarda kózdelgen?
Jaýap:
- Konstıtýtsııada naqty vaktsınatsııalaýǵa qatysty baptar joq. Alaıda, qujattyń 29-baby Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń densaýlyǵyn saqtaý quqyǵyn kózdeıtinin atap ótemiz. Osy quqyqty júzege asyrý úshin memleket qabyldaýy tıis sharalardyń biri, ınfektsııalyq aýrýlardyń taralýyn aldyn alý bolyp tabylady.
Infektsııalyq aýrýlardyń paıda bolýy men taralýynyń aldyn alý maqsatynda Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly kodekspen shekteý is-sharalaryn, onyń ishinde karantındi (ıaǵnı sanıtarııalyq-epıdemııaǵa qarsy, sanıtarııalyq-profılaktıkalyq is-sharalar) engizýge jol berilgen.
Suraq:
- Densaýlyq týraly kodekste «medıtsınalyq qarsy kórsetilimderi joq, QR aýmaǵynda turaqty turatyn jeke tulǵalar ınfektsııalyq jáne parazıttik aýrýlarǵa qarsy ekpelerdi alýǵa mindetti» ekeni aıtylǵan. (85-babynyń 4 jáne 8-tarmaqtary) Elimizde kez kelgen qujattyń zańdyq kúshi Konstıtýtsııadan tómen turatynyn alǵa tartýshylar, Kodekstiń atalǵan baby azamattardyń erki men bostandyǵy týraly normalarǵa qaıshy dep otyr. Olaı emes ekenin qarapaıym tilmen qalaı túsindirýge bolady?
Jaýap:
- Bas memlekettik sanıtarııalyq dárigerdiń vaktsınalaý jaıly talaby memlekettiń adam ómiri men densaýlyǵyna qolaıly qorshaǵan ortany qorǵaýdy maqsat etip qoıatyny týraly Konstıtýtsııalyq normaǵa sáıkes keledi (Konstıtýtsııanyń 31-baby).
Osylaısha, bas memlekettik sanıtarııalyq dárigerdiń talaby qoǵamdyq densaýlyqty qorǵaýǵa baǵyttalǵan.
Suraq:
- Mindetti vaktsınalaýdyń zańdy ekenin aıtýshylar Konstıtýtsııanyń 31-babynda «Memleket adamnyń ómir súrýi men densaýlyǵyna qolaıly aınaladaǵy ortany qorǵaýdy maqsat etip qoıady» dep jazylǵanyn alǵa tartyp otyr. Memleket bul «maqsatty oryndaý úshin azamattardyń Konstıtýtsııada kórsetilgen ózge quqyqtaryn shekteýge quqyly ekeni týraly aıtylǵan bap bar ma? Bul normanyń qajet kezde azamattardyń tańdaý erkin shekteýge pármendi ekenin túsinikti tilmen qalaı dálelder edińiz? Atalǵan norma azamattardyń erki men bostandyǵyna kepildik beretin konstıtýtsııa normalarynan nesimen pármendi?
Jaýap:
- Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasynyń 39-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes adamnyń jáne azamattyń quqyqtary men bostandyqtary halyqtyń densaýlyǵyn qorǵaý maqsatynda qajetti shamada ǵana jáne tek zańmen shektelýi múmkin.
Demek, Konstıtýtsııa adamnyń jáne azamattyń quqyqtary men bostandyqtaryna kepildik bere otyryp, olardy zańda qarastyrylǵan dárejede shekteý múmkin ekendigin qarastyrady.
Suraq:
- Vaktsınaǵa mindetteý adam quqyǵyn buzý emes ekenin qarapaıym tilmen, turmystyq mysaldarmen túsindirip berińizshi.
Jaýap:
- Konstıtýtsııa (29-bap) Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń densaýlyǵyn saqtaý quqyǵyn kózdeıtinin atap ótemiz. Osy quqyqty júzege asyrý úshin memleket qabyldaýy tıis sharalardyń biri, ınfektsııalyq aýrýlardyń taralýyn aldyn alý bolyp tabylady. Infektsııalyq aýrýlardyń paıda bolýy men taralýynyń aldyn alý maqsatynda «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» kodekspen shekteý is-sharalaryn, onyń ishinde karantındi (ıaǵnı sanıtarııalyq-epıdemııaǵa qarsy, sanıtarııalyq-profılaktıkalyq is-sharalar) engizýge jol berilgen.
Suraq:
- Vaktsına almaǵan qyzmetker jumys berýshini jumystan shettetkeni úshin sotqa berse, jumys berýshi qandaı zańnamalyq normalardy alǵa tartyp qorǵana alady? Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Serik Shápkenov memlekettik bas sanıtar dárigerdiń qaýlysy boıynsha, jumys berýshi mindetti vaktsınalaýǵa jatatyn qyzmetker ekpe almasa, ony jumystan qýa almaıtynyn, biraq ornyna vaktsına alǵan adam tartý arqyly aılyǵyn saqtamaı otyryp jumystan shettete alatynyn málimdedi. Bulaı shettetý qandaı zańnamalyq normada jazylǵan? Shettetý merziminiń dálizi zańnamada belgilengen be?
Jaýap:
- «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» kodekstiń 104-babynyń 4-tarmaǵyna sáıkes Bas memlekettik sanıtarııalyq dárigerdiń qaýlysy mindetti túrde oryndalýǵa jatady.
Eńbek kodeksiniń 48-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes jumys berýshi nemese qabyldaýshy tarap tıisti ýákiletti memlekettik organdardyń aktileri negizinde jumyskerdi, jiberýshi taraptyń jumyskerin jumystan shettetýge mindetti.