Qazaqstan kómirtegi beıtaraptyǵyna kóshýden paıda taba alady – EYDU ókili
Suhbat barysynda Ýılıam Tompson EYDU birneshe jyldan beri Qazaqstan men Ortalyq Azııadaǵy saýda jáne kólik qatynasy problemalarymen jumys istep kele jatqanyn atap ótti. Sol sııaqty EYDU-nyń alǵashqy úlken esebi Qazaqstannyń qoldaýymen 2019 jyly Astana ekonomıkalyq forýmynda usynylǵanyn eske saldy.
«Biz qazir osy jumystyń ekinshi kezeńine kirisip kettik, ol negizinen saýda boıynsha. Óıtkeni aldyńǵy jumys kólik ınfraqurylymy men kólik saıasatyna baǵyttalǵan. Biz sondaı-aq ortańǵy dáliz jobasy boıynsha jumys istep jatyrmyz, bul jerde belgili bir taqyryptar bar. Birinshiden, saýda saıasaty men onyń protsedýralaryn jeńildetý sekildi máselelerdi eskermeı, kólik pen ınfraqurylymǵa ǵana nazar aýdarýǵa bolmaıdy. Bul jerde maqsat tek baılanysqa ıe bolý emes, ıntegratsııalanǵan el bolý», - dedi Ýılıam Tompson.
Odan ári spıker Qazaqstannyń maqsaty tranzıttik el bolý ǵana emes, tutastaı alǵanda óńirdegi jańa qyzmetter men saýdany damytatyn el bolý ekenin atap ótti. Bul degenimiz bıznesti júrgizý jaǵdaılaryna qatysty jeke sektordyń kóptegen máselelerin sheshý. Sondaı-aq kólik qatynasyn jaqsartý arqyly saýda jáne shekara protsedýralaryn jeńildetýmen, standarttaýmen jáne úılestirýmen qosa qamtamasyz etý qajettiligimen baılanysty. Ortalyq Azııany tutastaı ıntegratsııalanǵan ekonomıkaǵa aınaldyrýda kóp dúnıe jasaýǵa bolady.
Sonymen qatar EYDU Eýrazııalyq bóliminiń basshysy «Orta dáliz» bastamasynyń áleýeti týraly aıtyp berdi.
«Saýda jáne ıntegratsııalyq marshrýt retinde «Orta dáliz» bastamasynyń áleýeti zor. Basqasha aıtqanda, atalǵan dáliz Qytaıdan Eýropaǵa jáne Eýropadan Qytaıǵa taýarlardy jetkizý boıynsha ǵana emes, sonymen qatar dáliz ótetin aımaqtyń barlyq elderinde saýda men qyzmetti qamtamasyz ete alady», - dedi Ýılıam Tompson.
Qazaqstannyń aǵymdaǵy ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýy týraly suraqqa spıker elimiz sońǵy ýaqyttaǵy úlken synaqtarǵa tótep bergenin atap ótti.
«Sońǵy onjyldyqta birqatar el úlken kúızelisterge ushyrady. Ol álemdik qarjy daǵdarysy, 2010 jyldardyń ortasynda taýar baǵasynyń quldyraýy, pandemııa taǵy sol sııaqty. Memleket bul baǵytta aıtarlyqtaı turaqtylyqty kórsetti, degenmen áli de alańdatarlyq tendentsııa bar. Joǵaryda atalǵan ár soqqydan keıin, qalypqa kelý jáne odan ári ósý qarqyny soqqyǵa deıingi sátten tómen boldy. Baıaýlaýdyń uzaq merzimdi tendentsııasy bar, atap aıtqanda, biz muny tek ekonomıkalyq ósýden ǵana emes, ónimdilikten de kóremiz», - deıdi ol.
Ý. Tompsonnyń aıtýynsha, Qazaqstan ekonomıkasyn ártaraptandyrý máselesi eldegi jalpy ishki ónimdi ulǵaıta almaǵandyǵymen ǵana baılanysty emes. Bastapqy sektorǵa táýeldilik elde kóp jumys ornyn ashýǵa múmkindik bermeıdi, osy oraıda joǵary ónimdi jumyspen qamtamasyz etetin jańa sektorlardy damytýy kerek.
EYDU-nyń Qazaqstanmen áriptestigine qatysty Eýrazııalyq bóliminiń basshysy ótken jyldyń sońynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna barǵanyn jáne bas hatshy men Qazaqstan Prezıdenti ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıǵanyn eske saldy.
Memorandýmda EYDU men Qazaqstan arasyndaǵy birneshe jylǵa arnalǵan is-qımyl jospary qarastyrylǵan. Oǵan ekonomıkany ártaraptandyrý úshin jaǵdaı jasaý úshin mańyzdy bolyp tabylatyn memlekettik jáne kásipkerlik sektordy reformalaýǵa baılanysty máseleler kiredi.
«Biz saýda-kólik qatynasy baǵytynda jumysty jalǵastyramyz. Sonymen qatar memlekettik basqarý jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúreste birlesip jumys isteımiz, bul ásirese shaǵyn bıznes úshin óte mańyzdy. Memlekettik qyzmetter nemese sybaılas jemqorlyq aýyrtpalyǵy bul iri munaı jáne taý-ken kompanııalary sheshe alatyn dúnıe. Olardyń resýrstary men saıası kúshi bar. Bizdiń is-qımyl josparymyz negizinen ónimdilik pen ártaraptandyrý týraly talqylaǵan basymdyqtardyń aınalasynda qurylǵan», - dedi EYDU ókili.