Qazaqstan fermerleri Prezıdent pen Úkimetten qýańshylyqtan zardap shekken óńirlerde tótenshe jaǵdaı jarııalaýdy surady
Bul týraly «Qazaqstan fermerler odaǵy» RQB-dan málim etti.
«Qazaqstan fermerler odaǵynyń» pikirinshe, bıylǵy egin jyly kazaqstandyq dıqandar úshin asa tabysty bola qoıǵan joq.
Prezıdent Ákimshiligi men Úkimet basshysynyń keńsesine joldanǵan óz úndeýlik hatynda «Qazaqstan fermerler odaǵy» nebir jaısyz oı týdyratyn málimetter keltirgen. Máselen, úndeýde bylaı dep jazylǵan: «Eldiń barlyq aýmaqtaryn qamtyǵan qýańshylyq ósimdik ósirý salasyna joıqyn áserin tıgizip qana qoımaı, mal sharýshylyǵy úshin de jut qaýpin týdyryp otyr. Ásirese qýańshyldyqtan eldiń ortalyq-batys jáne soltústik bóliginde ornalasqan egin egetin aýmaqtary qatty zardap shekti».
Naqty aıtqanda, Aqtóbe,Qostanaı, Batys Qazaqstan, Aqmola jáne Qaraǵandy aımaqtarynyń eginshileri qıyn jaǵdaıǵa tap boldy. Mysaly, Aqtóbe oblysynda eginniń ónimdiligi kezinde 2-3 ts/ga quraǵan. Osy jyly eginniń 580 myń gektarynyń tek 301 myń gektary nemese egistik jerdiń 50 paıyzy ǵana jınalǵan. Dál osyndaı jaǵdaı Batys Qazaqstan oblysynda da baıqalyp otyr.
«Qazaqstan fermerler odaǵynyń» aqparaty boıynsha, Aqmola, Qostanaı jáne Qaraǵandy oblastarynda jalpy aıtqanda egin kólemi 1 mıllıon gektarǵa jetetin dándi jáne maıly daqyldar janyp ketken. Esesine, 2010 jylǵy qurǵaqshylyqtyń saldary jáne 2011 jylǵy astyq baǵasynyń quldyraýy jaǵdaıdy odan beter qıyndatyp otyr.
Osy sebepterge oraı, «Qazaqstan fermerler odaǵynyń» boljaýy boıynsha, atalmysh aımaqtardyń dıqandary qarjylyq qıyndyqtarǵa tap bolary ábden yqtımal. «Tipti, olardyń óndiristeri konservatsııaǵa ýshyraýy nemese joıylyp ketýi de múmkin», - deıdi qazaqstan fermerleri óz úndeýinde. Dıqandardyń jaǵdaıyn «Ósimdik salasyndaǵy mindetti saqtadyrý týraly» zańynyń jeńildetýi de eki talaı, sebebi saqtandyrý tólemderiniń kólemi aılyqaqyny berý jáne kelesi egin sharalaryna ázirlený úshin jetkiliksiz.
Bul máseleniń sheshimi - memleket tarapynan qoldaý kórsetýde dep sanaıdy «Qazaqstan fermerler odaǵy». Bul rette memlekettik qoldaý óndiristik áleýetti saqtaýmen qatar aýyl turǵyndaryna áleýmettik kómek kórsetýge baǵyttalý kerek.
«Aýylsharýashylyq taýar óndirýshilerine aýa raıynyń qolaısyz jaǵdaılarynan zardap shekkenderge memlekettik qoldaý kórsetý búkil álemdik tájirıbede bar. Bul AQSh pen basqa damyǵan elder. Osy jyly bul tizimge TMD-nyń Reseı jáne Moldova sııaqty elderi de qosyldy. Mysalǵa, kórshiles Reseıdiń Orynbor oblysy qýańshylyqqa baılanysty tótenshe jaǵdaı aýmaǵy dep jarııalandy. Aýa raıynyń qolaısyz jaǵdaıynyń (qýańshylyq) áserine ushyryǵyn aýylsharýashylyq daqyldarynyń eginderin eseptep shyǵaryp jatyr, al zardap shekken fermerlerge egistik alannyń 1 ga-na 1500 rýbl (shamamen 7500 teńge) ótemaqy tólenip jatyr. Biz birtutas Kedendik odaqtamyz jáne jalpy naryq bolǵandyqtan qazaqstandyq fermerlerdi, olardyń básekege qabiletti bolýy úshin jáne teń jaǵdaılarda jumys jasaý úshin birdeı qoldaý kórsetý durys jáne oryndy bolar edi», - deıdi «Qazaqstan fermerler odaǵynyń» músheleri.
Osynyń barlyǵyn nazarǵa alyp otyryp, «Qazaqstan fermerler odaǵy» aıtylyp ketken aımaqtarda tótenshe jaǵdaı jarııalanyp, elimizdiń eginshilerine úkimet tarapynan qoldaý kórsetýdi usynyp otyr. Jáne de bólingen qarjynyń kólemi qazirgi jaǵdaıdy túzeı qoımaı, kelesi egindik jylǵa sapaly daıyndyq jasaýǵa múmkinshilik berý kerek. Sonymen qatar, úndeýdiń avtorlary eldiń basshylyǵyna basqa da ótinishter joldap otyr. Olardyń ishinde: nesıelik jáne lızıngilik tólemder boıynsha barlyq tólemder bir jylǵa uzartylýy, mal sharýashylyǵy men qus sharýashylyǵynyń qajettiligin qamtý úshin jáne jańa egin kezeńine arnap jemshóptik qordan dánniń resýrstary bólinýi, jáne de qurǵaqshylyqtan zardap shekken aımaqtardaǵy taýar óndirýshilerin sapaly tuqymmen qamtamasyz etý maqsatynda memlekettik tuqymdy astyq rezerv qurylýy.