Qazaqstan Eýrazııadaǵy eń iri tsıfrlyq habtardyń birine aınalýǵa tıis – Prezıdent
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, jahandyq polıýster men memleketter arasynda kúsheıe túsken básekelestik — jańa dáýirge qadam basqanymyzdyń aıqyn dáleli.
«Buryn eldiń ál-aýqaty aýmaǵynyń kólemine jáne halqynyń sanyna baılanysty bolsa, qazir tehnologııa men adam kapıtalynyń sapasy aldyńǵy qatarǵa shyqty. Mysaly, HІH ǵasyrdyń basynda Jer shary halqynyń úshten birine jýyǵy Qytaıǵa tıesili bolǵan. Bul eldiń álemdik ekonomıkadaǵy úlesi de osy shamada edi. Alaıda HHІ ǵasyrdyń basyna qaraı jaǵdaı túbegeıli ózgerdi. Dúnıejúzi halqynyń 5 paıyzy ǵana turatyn AQSh álemdik JІÓ-niń 20 paıyzyn ıelendi.
Búginde ekonomıkalyq báseke geosaıası kúrestiń kezekti kezeńine ulasty. Osy oraıda ınnovatsııanyń mańyzy arta túsedi. Álemdik damýdan shet qalmaý úshin elimizdi jan-jaqty jańǵyrtý qarqynyn údetý kerek. Biz órkenıettiń kóshin qýyp jetetin emes, basyp ozatyn modeldi negizge alýymyz qajet. Áıtpese, saǵym qýyp júre beremiz», — dedi memleket basshysy.
Prezıdenttiń sózinshe, qolda bar resýrstyń bárin jáne básekelestik jolyndaǵy artyqshylyǵymyzdy tolyqtaı paıdalaný mańyzdy. Jahandyq ǵylymı-tehnıkalyq revolıýtsııa jaǵdaıynda ǵalymdar men bilimpazdardyń róli birden artady. Alaıda eń baı elderdiń ózi barlyq sala boıynsha joǵary deńgeıde zertteý júrgize almaıdy.
«Tabysqa jetý úshin basym baǵyttardy aıqyndap alyp, ǵylymı qaýymdastyqtyń, memleket pen bıznestiń kúsh-jigerin jumyldyrý kerek. Bul rette ǵalymdarymyz kabınetterinde typ-tynysh otyryp, tek teorııalyq izdenistermen shektelmeı, naqty ispen jáne qoldanbaly zertteýlermen aınalysýǵa tıis», — dep atap ótti Prezıdent.
Sondaı-aq, memleket basshysy bizge ekonomıkamyzdyń asa mańyzdy salalary úshin ınnovatsııalyq jobalar men utqyr sheshimder qajet ekenin sóz etti.
«Eń aldymen, qoǵamdaǵy barlyq úderister men salalardy odan ári tsıfrlandyrýǵa nazar aýdarý kerek. Bul oraıda jas ǵalymdardyń, ınjenerler men kásipkerlerdiń áleýetin biriktirý mańyzdy ról atqarady. Bilimge negizdelgen ekonomıka joǵary tehnologııalyq bıznes týraly pikirimizdi túbegeıli ózgertti. Búginde orasan zor kapıtal nemese qyzmetkerlerdiń kóptigi emes, biregeı ıdeıalardy týdyryp, olardy júzege asyra bilý qabileti basty artyqshylyq sanalady. Al ol jastardyń, ózgeristerden qoryqpaıtyn tabandy ári batyl adamdardyń, sonyń ishinde ǵalymdardyń qolynan keledi. Álemdegi Google, Microsoft, Apple sııaqty kóptegen tehnologııalyq alpaýyttardyń negizin stýdentter qalaǵan. Bizdiń elimizde de talantty komandalar paıda bolady jáne olar jahandyq naryqta kósh bastaıtyn IT-kompanııalar qurady dep senemin», — dedi ol.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, óz múmkindigimizdi múlt jibermeı, álemdik tehnologııalyq básekedegi pozıtsııamyzdy nyqtaı túsý qajet. Qarjy tehnologııasy men elektrondy úkimet salalaryn damytýda aıtarlyqtaı ilgeriledik. Alaıda munymen toqtap qalýǵa bolmaıdy. Qazaqstan Eýrazııadaǵy eń iri tsıfrlyq habtardyń birine aınalýǵa tıis. Oǵan elimizdiń áleýeti tolyq jetedi. Maqsatqa jetý úshin jasandy ıntellektini barlyq salaǵa jyldam engizý qajet. Qazir álem ekonomıkasyndaǵy ozyq tehnologııalardyń úlesi artyp keledi. Sarapshylar onyń kólemi 2030 jylǵa qaraı 16 trıllıon dollarǵa jetedi dep boljap otyr. Biz osy kóshtiń basynda bolýymyz kerek. Ol úshin jasandy ıntellektini damytýǵa tezirek qolaıly jaǵdaı jasaǵanymyz durys. Bul qadam ekonomıkany ornyqty damytýǵa tikeleı áser etedi. Sondaı-aq elimizdiń tehnologııalyq táýelsizdigin saqtaýǵa yqpalyn tıgizedi.
«Qazir osy salanyń ınfraqurylymyn damytý úshin naqty sharalar qolǵa alyndy. Sýperkompıýter jasaýǵa qatysty jumys júrgizilip jatyr. Memlekettik organdarmen qatar, ǵylymı qaýymdastyq pen bıznes te onyń ıgiligin kóretin bolady. Jasandy ıntellektini damytý isinde eldiń kadrlyq áleýeti mańyzdy ról atqarady. Sondyqtan bilikti mamandardyń qataryn kóbeıtý kerek. Joǵary oqý oryndary bul jumyspen myqtap aınalysýy qajet. Búginde álemniń jetekshi ýnıversıtetteriniń bilim berý úderisinde praktıkaǵa basymdyq beriledi jáne stýdentterdiń jańashyldyqqa umtylyp, startaptar ázirleýine jaǵdaı jasalǵan. Elimizdiń oqý oryndary osyndaı ádisten úlgi alýy kerek dep oılaımyn. Mashınalyq úıretýdi damytý mańyzdy. Bul saraptama jasaý jáne muqııat pysyqtalǵan sharalar qabyldaý úshin ozyq tásilderdi ıgerýge yqpal etedi. Biraq atalǵan tehnologııany keń kólemde engizýmen qatar muqııat zerdeleýdi jáne jaýapkershilikti qajet etetin jańa syn-qaterler de paıda bolady. Eń aldymen, jasandy ıntellektini damytý, qoldaný isinde ashyqtyq pen etıkaǵa saı bolý máselelerine basa mán bergen jón», — dedi prezıdent.
Onyń aıtýynsha, derekterdiń tarap ketýi óz aldyna bólek qaýip. Tsıfrlandyrý dáýirinde málimetter saf «altynǵa» aınalady. Sondyqtan olardy tolyqqandy qorǵaý máselesiniń mańyzy zor. Búginnen bastap kıberqaýipsizdik salasynda maman daıarlap, ozyq zertteý jumystaryn júrgizý qajet.
«Jalpy qazir kóz aldymyzda álemdik ekonomıkada tehnologııalyq turǵydan aıtarlyqtaı ózgerister oryn alyp jatyr. Ǵalamdyq deńgeıde energııanyń jańartylatyn jáne balamaly túrlerin kóbirek paıdalanýǵa negizdelgen qýat kózine kóshý qarqyn aldy», — dedi prezıdent.