Qazaqstan ekonomıkalyq ósimdi qashan qalpyna keltire alýy múmkin – sarapshy pikiri
«Memleket basshysynyń qatysýymen ótken Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda aǵymdaǵy jyldyń birinshi jartysyndaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damýdyń nátıjeleri qorytyndylandy. 2020 jyldyń basyndaǵy keńeıtilgen otyrysta Úkimet óz jumysyn 7 strategııalyq baǵyt boıynsha jalǵastyratynyn habarlaǵan bolatyn: ınvestıtsııalardy tartý, ónimdiligi joǵary jumys oryndaryn qalyptastyrý, ınfraqurylymdy damytý, eksportqa baǵdarlanǵan ındýstrııalandyrý, otyn-energetıkalyq jáne agroónerkásiptik keshender, ekonomıkany tsıfrlandyrý. Basty mindet retinde ekonomıkalyq ósimdi 2020 jyldyń aıaǵyna qaraı 4,7-5%-ke deıin qamtamasyz etý boldy», - deıdi sarapshy.
Ekonomıka ǵylymdarynyń doktorynyń aıtýynsha qazirgi ahýalǵa baılanysty bul maqsatqa qol jetkizý endi qıynǵa túspek. Ár túrli halyqaralyq uıymdardyń boljamdary boıynsha, 2020 jyly Qazaqstannyń JІÓ mólsheriniń tómendeýi bıyl 1,6-3% aralyǵynda bolady. Aldaǵy kezeńderde áleýmettik qashyqtyq ólshemderi kúndelikti ómirdiń ajyramas bóligine aınalatynyn eskere otyryp, iskerlik belsendilikti qalpyna keltirý uzaq ýaqytty alatynyn ańǵarýǵa bolady. Jyl basynan beri ekonomıkalyq ósimniń 1,8%-ǵa tómendeýi, qyzmet kórsetý sektoryndaǵy 5,6%-dyq eń úlken quldyraý baıqaldy. Daǵdarysqa deıingi deńgeıge – qolaıly jaǵdaı bolsa, ıaǵnı vırýs kúzde jańadan órshimese negizgi shıkizatqa turaqty baǵalarmen 2021 jyldyń aıaǵynda nemese 2022 jyldyń basynda ǵana qol jetkizýge bolady.
«Qazirgi ýaqytta memleket ósimdi shektep otyrǵan indettiń jaǵdaıyn turaqtandyrý boıynsha sharalar qabyldap jatyr. Osy maqsatta 2020 jyldyń 5 shildesinen bastap 2 aptalyq karantın qaıta engizildi. Qosymsha 150 mıllıard teńge bólindi. Qajetti dári-dármekpen jáne jabdyqtarmen qamtamasyz etý, tósek-oryn sanyn kóbeıtý, medıtsınalyq kadrlarmen qamtamasyz etý úshin qosymsha resýrstar qurý maqsattary aıqyndaldy», - deıdi ol.
Ásel Áben ekonomıkany qoldaý turǵysynda daǵdarysqa qarsy sharalar kesheni de júzege asyrylyp jatqanyn, olardyń jıyntyq paketi salyqtyq preferentsııalar men jergilikti deńgeıde qoldaýdy eseptemegende shamamen 5,9 trln teńge quraıtynyn aıtady. Daǵdarysqa qarsy belsendi sharalar qataryna «Jumyspen qamtýdyń jol kartasyn» iske asyrýdy, «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» baǵdarlamasy boıynsha ınvestıtsııalyq jobalarǵa jeńildetilgen nesıe berýdi, halyqqa kiristerdiń joǵalǵany úshin tólemderdi, ekonomıkanyń zardap shekken salalaryndaǵy shaǵyn jáne iri bıznestiń shyǵyndaryn óteýdi, agroónerkásiptik keshendi sýbsıdııalaýdy, paıyzdyq mólsherlemelerdi sýbsıdııalaýdy engizýge bolady. «Bıznestiń jol kartasy» baǵdarlamasy boıynsha qaryzdarǵa kepildik berý, áleýmettik tólemderdi qosymsha ındeksteý jeńildikteri de bar.
«Sondaı-aq osy jyldyń mamyr aıynda Úkimet Memleket basshysynyń tapsyrmasymen ázirlengen 2020 jyldyń sońyna deıin ekonomıkalyq ósimdi qalpyna keltirýdiń keshendi josparyn bekitti. Keshendi jospardyń negizgi sharalaryna salyqtyq jeńildikter, nesıe kólemin keńeıtý, ınfraqurylymdy damytý, otandyq óndiristi qoldaý, jumyspen qamtý jáne basqa sharalar kiredi. Keshendi josparda daǵdarys kezinde eń kóp zardap shekken salalar (týrızm, logıstıka, azamattyq avıatsııa, ShOB sektory jáne t.b.), jáne ósimniń negizgi qozǵaýshy kúshi bolýy múmkin salalardy (óndiris, taý-ken, metallýrgııa jáne agroónerkásiptik keshender) qoldaýǵa baǵyttalǵan. Oǵan qosa, maýsymda bıznesti qoldaý boıynsha qosymsha sharalar qabyldandy. Onyń ishinde memlekettik satyp alý, qazynashylyq júrgizý, aýylsharýashylyq tehnıkalaryn lızıng jáne eksportqa taýarlardy jyljytý sııaqty bıznestiń aǵymdaǵy máselelerin sheshýge baǵyttalǵan 43 shara qabyldandy», - deıdi sarapshy.
Sarapshy Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshyys daǵdarysqa qarsy sharalarǵa qarajattyń baryn aıtqanyn eske saldy.
«Sonymen qatar memlekettik bıýdjettiń turaqtylyǵyna asa kóńil bóldi. Karantın men munaı baǵasynyń quldyraýy memlekettik bıýdjet kiristeriniń qatty qysqarýyna alyp keldi, onyń shyǵyndary 1,7 trln. teńgeni qurady. Osyǵan oraı 2021 jylǵy bıýdjettik shyǵyndardy ońtaılandyrý boıynsha jumystar bastaldy. Shyǵys bóligi 1,6 trl. teńgege qysqarady dep josparlanýda. Sonymen birge 2021 jyldan bastap Ulttyq qordan transfertter maqsatty sıpatta ǵana bolýy tıis jáne tek áleýmettik máselelerdi sheshýge jáne ınfraqurylymdyq damýǵa baǵyttalýy qajet. Aǵymdaǵy jyly daǵdarystyń saldarynan Ulttyq qordan kepildendirilgen transfertter 4,7 trln. teńgege deıin arttyryldy.
Sondaı-aq Prezıdent ekinshi jartyjyldyqta sheshilýi tıis birqatar mańyzdy problemalardy atap kórsetti. Jyldy oń kórsetkishtermen aıaqtaı alamyz dep úmittenemiz», - dedi Ásel Áben.