Qazaqstan bankteri jeke tulǵalarǵa kredıt berý talabyn jeńildetpek
«Bankter arasynda júrgizilgen saýalnama nátıjesi boıynsha 2021 jyldyń III toqsanynda bıznes sýbektileri tarapynan kredıtke suranys ártúrli baǵytta ózgerdi. Bankter skorıngtik modelderdiń nátıjeleri boıynsha beriletin kepilsiz qaryzdar segmentinde shaǵyn jáne mıkrokásipkerlik sýbektilerin belsendi kredıtteýdi jalǵastyrdy. III toqsanda túsken kredıttik ótinimder sany toqsannan toqsanǵa 43 paıyzǵa artyp, 221 myń mólsherinde jańa eń joǵarǵy shegine jetti. Al ótinimniń ortasha mólsheri 21 mln teńgege deıin toqsannan toqsanǵa 1,5 ese ulǵaıdy», - dep túsindiredi ol.
Onyń atap ótýinshe, kóptegen bankte orta bıznes kredıtterine suranys aldyńǵy toqsan deńgeıinde saqtaldy. Degenmen, jekelegen bankter orta bıznes sýbektilerine skorıng modelderiniń nátıjesi boıynsha beriletin qysqa kepilsiz qaryzdardy belsendi túrde usyndy. Nátıjesinde III toqsanda kelip túsken kredıttik ótinimder sany 1,3 myńǵa deıin 27 paıyzǵa ósti, al ótinimniń ortasha mólsheri 512 mln teńgege deıin 59 paıyzǵa tómendedi.
«Іri kásipkerlik sýbektileri tarapynan kredıtke suranys sońǵy II toqsanda olardyń koronavırýstyq pandemııadan keıin baıaý qalpyna kelýine jáne 2021 jyldyń basynda keıinge qaldyrylǵan suranystyń iske asyrylýyna baılanysty aıtarlyqtaı tómendedi. 2021 jyly orta eseppen toqsan ishinde túsken ótinimder sany (239 ótinim) 2020 jylǵy deńgeıde qalyp otyr. Biraq 2019 jylǵy deńgeıden áli de 28 paıyzǵa tómen. Degenmen, iri qaryz alýshylar ótiniminiń ortasha mólsheri III toqsanda pandemııaǵa deıingi deńgeıge jetip, 7 mlrd teńgeni qurady», - dedi UB ókili.
Departament dırektorynyń aıtýynsha, kredıtke ótinimder boıynsha maquldaý koeffıtsıenti ótken toqsanmen salystyrǵanda bıznestiń barlyq segmentinde tómendedi. Bul rette ShOB úshin kredıt berý sharttary birshama jeńildedi. Іri bankter jaqyn arada ekonomıkanyń ósýin kútip, bıznestiń jekelegen salalary boıynsha táýekel deńgeıin qaıta qarastyrdy.
«Bankter kelesi toqsanda shaǵyn jáne orta bıznes tarapynan kredıtke degen suranystyń ósýi jalǵasady dep kútedi. Bul rette, kredıtteý talaptary boıynsha kóp jaǵdaıda ózgerister kútilmeıdi. Halyqtyń uzaq paıdalanylatyn taýarlarǵa ketetin shyǵystarynyń ulǵaıýy jáne iri bankterdiń marketıngtik aktsııalar men naýqandar ótkizýi III toqsanda kepildi jáne kepilsiz tutynýshylyq kredıtteý segmentindegi suranystyń birshama ósýine áser etti. Sapaly klıent úshin básekelestik – klıentterdiń tólem qabiletine qoıylatyn talaptardy tómendetý, nesıe lımıtin arttyrý jáne paıyzdyq mólsherlemeni azaıtý bóligi boıynsha kredıtteý talaptaryn jeńildetýge yqpal etti. Kepildi jáne kepilsiz qaryzdar boıynsha túsken ótinimder sany tıisinshe 33 jáne 8 paıyzǵa ósti», - dedi Oljas Kúbenbaev.
Onyń atap ótýinshe, bankter III toqsanda avtokredıtke degen suranystyń tómendeýin salondarda jańa kólikterdiń bolmaýymen, sondaı-aq Qazaqstannyń «Damý banki» AQ jeńildikpen avtokredıtteý baǵdarlamasynyń toqtatylýymen túsindiredi. Berilgen avtokredıtter boıynsha talaptar kredıttik skorıng aıasyndaǵy shekti mánder men syıaqy mólsherlemeleri bóliginde jeńildetildi. Esepti toqsanda túsken ótinimder sanynyń 10 paıyzǵa ósýine qaramastan, olardy maquldaý úlesi aldyńǵy toqsan deńgeıinde qaldy.
«Ipotekalyq nesıeleýge keletin bolsaq, bankterdiń pikirinshe, III toqsanda suranystyń tómendeýi «Baspana-Hıt» ıpotekalyq kredıtteý memlekettik baǵdarlamasy boıynsha ótinimderdi qabyldaýdyń aıaqtalýymen, sondaı-aq jyljymaıtyn múlik naryǵyndaǵy joǵary baǵalarmen baılanysty. Aldyńǵy toqsanmen salystyrǵanda, ıpoteka boıynsha túsken ótinimder sany 27 paıyzǵa ósti, alaıda olardy maquldaý úlesi 17 paıyzǵa tómendedi», - dedi ol.
Departament dırektorynyń aıtýynsha, ıpotekalyq kredıtter boıynsha sharttardyń kepilge qoıylatyn talaptardy jeńildetý, syıaqy mólsherlemesin tómendetý, komıssııany azaıtý jáne kóptegen bankterdiń bastapqy jarnanyń eń tómengi mólsherin qaıta qarastyrý bólikterinde jumsartylýyna qaramastan, jekelegen bankter klıentteriniń kredıt tóleý qabiletin baǵalaý úshin engizgen skorıng júıesi qaryzdar boıynsha maquldaý úlesiniń tómendeýine alyp keldi.
«Kelesi toqsanda bankterdiń kópshiligi jeke tulǵalardy kredıtteýdiń barlyq segmenti boıynsha kredıtteý talaptaryn jeńildetýdi josparlap otyr, osyǵan baılanysty kepildi jáne kepilsiz tutynýshylyq qaryzdar, sondaı-aq avtokredıtteý boıynsha suranystyń ulǵaıýy kútiledi. Bankterdiń pikirinshe, ıpotekaǵa suranys osy toqsan deńgeıinde saqtalady. 2021 jyldyń III toqsanynda kredıtteý boıynsha bankter arasynda júrgizilgen saýalnamaǵa ekinshi deńgeıli 20 bank qatysty. Ulttyq bank saýalnamany kredıttik resýrstarǵa suranys pen usynystaǵy ózgeristerdi baǵalaý maqsatynda toqsan saıyn júrgizedi», - dedi Oljas Kúbenbaev.