Qazaq óneriniń sańlaqtary: Ahmet Jubanov

Foto: None
ASTANA.QazAqparat - Jubanov Ahmet (1906-1968) - qazaq mýzykasyn zertteýshi kórnekti ǵalym, áıgili kompozıtor, dırıjer. Qazaqstannyń halyq artısi (1944), ónertaný ǵylymynyń doktory (1943), professor (1948), akademık.

Ol Aqtóbe oblysy Temir aýdanynda 1906 jyly 29 sáýirde ómirge kelgen. Ahmet Qýanuly qazaqtyń mýzykalyq mádenıetin zerttep tanýda, joryp túsindirýde jáne júıelep nasıhattaýda jańa sapaly bıikten kórinip, kezeńdik máni bar qajyr-qaırat kórsetken tulǵa. Óz kezindegi mýzykalyq bilim satylarynyń bárinen ótken kemel bilim ıesi, oǵan qosa Táńiri tal boıyna ǵajaıyp qabilet pen ultjandylyq sezimin darytqan A.Q.Jubanov 1933 jyly Almaty mýzykalyq drama ýchılışesine ustazdyq qyzmetke keledi. Osy kezden bastap ómiriniń sońǵy kúnderine deıin ol qazaqtyń mýzykalyq mádenıeti degen jalpylama uǵymdy ult bolmysyndaǵy naqty kategorııalyq máni bar rýhanı qubylysqa aınaldyrý úshin tynym tappastan eńbek etti. Bul rette, Ahmet Qýanuly adam qabiletiniń qandaı qudiretti bolatynyn naqtyly da nátıjeli isterimen kórsete aldy.

1934 j. qazaqtyń halyq aspaptary orkestrin uıymdastyrdy (qazirgi Qurmanǵazy atyndaǵy qazaqtyń memlekettik akademııalyq halyq aspaptar orkestri). Jubanov Almaty memlekettik konservatorııasyn basqardy, oǵan Jambyl atyndaǵy qazaqtyń memlekettik fılarmonııasyn ashý mıssııasy júkteldi. Ol respýblıkalyq Ǵylym Akademııasynyń negizin salýshylardyń biri, keıin M.O.Áýezov atyndaǵy óner men ádebıet ınstıtýtynyń quramyna engen ónertaný sektoryn uıymdastyrdy. Jubanovtyń uıymdastyrýshylyq, shyǵarmashylyq, ǵylymı, pedagogıkalyq, qoǵamdyq qyzmeti Qazaqstannyń mýzyka mádenıetiniń qalyptasý tarıhynda tutas bir kezeńdi qamtıdy.

Ol kásibı mýzykalyq bilim berýdiń, mýzykalyq shyǵarmashylyq pen mýzykalyq ǵylymnyń irge tasyn qalady. Akademık- kompozıtor Jubanovtyń esimi qazaq mýzyka mádenıetiniń negizin salýshy tulǵalardyń kósh basynda tur. Ol L.Hamıdımen birlesip, "Abaı" jáne "Tólegen Toqtarov" operasyn, "Qurmanǵazy týraly estelik marshyn", "Jez kıik" sımfonııalyq shyǵarmalaryn, qazaqtyń bı sıýıtasyn, "Saranjap", "Kóroǵly" fortepıanalyq shyǵarmalaryn, horlar, ánder, romanstar, teatr men kınoǵa arnalǵan mýzykalar, "XIXǵ. men XXǵ. basyndaǵy qazaq halyq kompozıtorlarynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy", "Ǵasyrlar pernesi", "Zamana bulbuldary", "Muqan Tólebaev", "Qurmanǵazy" etnografııalyq zertteýlerin jazdy. A.Jubanovtyń qazaq mýzyka tarıhyna sińirgen eńbegi ushan - teńiz.

Seıchas chıtaıýt