Qazaq balasyn qushaǵyma basqanda óz ulym ekenin sezdim – amerıkalyq ata-analar Qazaqstanǵa qydyryp keldi
Shara «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy («Meniń Otanym – Qazaqstan» jobasy) aıasyndauıymdastyrylǵan. Oǵan QR Syrtqy ister mınıstrligi men Qazaqstandaǵy AQSh elshiligiqoldaý kórsetken.
«Bul baǵdarlama úshjylǵa josparlanǵan. Bıyl pılottyq joba retinde ótedi. 1-5 shilde aralyǵyndaQazaqstanǵa Ispanııa men Italııadan eki otbasy (6 adam) keldi. Endi AQSh-tan 64adam (30 bala men 34 ata-ana) keldi. Kóptegen sheteldik ata-ana bul saparǵakelisim berdi. Olardyń birazy kelesi jylǵa jazylyp qoıdy», - deıdi QR SІMKonsýldyq qyzmet deparatmentiniń bas mamany Ásem Báıtishova.
Á. Báıtishovanyńaıtýynsha, Qazaqstannan 8 704 balany sheteldikter asyrap alǵan. Onyń 6 myńǵajýyǵy AQSh-qa jiberilgen. Odan bólek, balalardyń kópshiligi Italııa, Ispanııa,Kanada, Belgııa, Frantsııa, Ulybrıtanııa elderinde turady.
Baǵdarlamaqatysýshylarynyń biri – 14 jastaǵy Zendor Shenon Frolık tarıhı otanyna AQSh-tyńKolorado shtatynan keldi. Florıkter otbasy Zendordy 2005 jyly 5 aılyǵynda asyrapalǵan.
«Men QazaqstannyńSemeı qalasynda týǵanmyn, al ápkem Qytaıda dúnıege kelgen. Nur-Sultan qalasyunady, ǵımarattary erekshe eken. Qazaqstanǵa kelip turatyn shyǵarmyn, biraq kóshýtýraly oılamadym. Óskende kásibı mototsıklıst jáne kásipker bolǵym keledi.Qazaqsha eshqandaı sóz bilmeımin», - deıdi ol.
Zendordyń anasyAzııa elderinen bala asyrap alýdy armandaǵanyn aıtty.
«Biz Azııa elderinenbala asyrap alýdy armandap edik. Zendorǵa deıin Qytaıdan qyz bala aldyq.Keıinirek, taǵy bir sábı súıgimiz kelip, kórshiles Qazaqstanǵa júgindik.Zendormen alǵashqy kezdesýimiz esimde. Jórgektegi sábı edi. Ony qushaǵymabasqanda, meniń ulym ekenin túsindim. Sodan keıin Qazaqstanǵa endi kelipturmyz. Keshe etnoaýylǵa baryp, qazaq oıyndaryn tamashaladyq. Báıterekke mindik.Taǵamdardan palaý men baýyrsaq erekshe unady. Árıne, balamyzǵa qazaq mádenıetinbilýi qajettigin jıi aıtamyz», - dedi Zendordyń anasy Lında Frolık.
AQSh-tyń SoltústikKarolına shtatynda turatyn Charlı men Amanda Endrıýs Qazaqstanda birneshe retbolǵan jáne 2002 jyly Oral qalasynan bir ul, bir qyz asyrap alǵan.
«Sem men Alısanybir mezgilde asyrap aldyq. Qazir olar 18 jáne 17 jasta. Qazaqstan bizge unaıdy,sondyqtan osy elden sábı alǵymyz keldi. Alǵashqy kezdesýde biz qatty qobaljydyq.Balalar da tolqyǵan shyǵar. Olar ár túrli toptan edi. Ne birin-biri bilmeıdi, nebizdi tanymaıdy. Qazaqstannyń halqy unaǵandyqtan, dál osy elden sábı alǵymyzkeldi. Oral qalasyn arnaıy tańdamadyq, bar bolǵany biz júgingen agenttikoraldyqtarmen jumys istedi. Erteń Oral qalasyna arnaıy baramyz», - dedi CharlıEndrıýs.
Sem men Alısa birjastarynda muhıt asqan jáne es bilgeli Qazaqstanǵa alǵash ret kelip otyr.
«Meni asyrapalǵanda bir jasar bolǵan ekenmin. Al bıyl mektep bitirdim. Úıge barǵan soń,kolledjge qujat tapsyramyn. Halyqaralyq bıznes boıynsha bilim alǵym keledi.Alısa mektepke barady. Bos ýaqytta sokker (amerıkalyq fýtbol) oınaǵandyunatamyz. Bolashaqta qazaq tilin úırengim keledi», - dedi Sem Endrıýs.
Anasynyń aıtýynsha,AQSh-ta Qazaqstannan bala asyrap alǵandar jıi basqosý uıymdastyryp turady.
«Mundaı kezdesýdińmaqsaty – qazaq balalaryn bir-birimen tanystyryp, dostastyrý. Ózimiz de basqaata-analarmen tanysyp, pikirlesemiz. Jyl saıyn balalardy asyrap alǵan kúniqazaqtyń ulttyq taǵamy – et ázirleımiz», - deıdi Amanda Endrıýs.
Sondaı-aq, SoltústikKarolına shtatynyń turǵyny Rıch pen Djenın Klamp ta balalaryna tarıhı otandarynkórsetýdi uıǵarǵan.
«Charlıdiń bastapqyaty Evgenıı edi, biz ony 2003 jyly bir jasynda asyrap aldyq. Mallıdiń qazaqshaaty – Aıkún. Ony 2007 jyly eki jasynda aldyq. Biz bala ósirýdi uzaq zerttedik.Balalardy Qazaqstanda alǵash jolyqtyrǵannan bastap jaqsy kórip kettik. Jubaıymekeýmizge bul – úlken ómirlik tájirıbe. Biz osylar úshin jaralǵan sııaqtymyz. Biz– tolyqqandy otbasymyz», - deıdi balalardyń ákesi Rıch Klamp.
Charlı 17 jasta, olaqparattyq tehnologııalar men kıberqaýipsizdik salasynda jumys istegisi keledi.Mallıdiń jasy 14-te. Ol óskende dáriger bolǵysy keledi.
«Biz azdap orystilin bilemiz. Árıne, qazaq tilin úırený de josparymyzda bar», - dedi Mallı.
«Men balalarǵa,ásirese Mallıge «Bolmaıdy» degen qazaqsha sózdi jıi aıtamyn, - dep kúldi ákesi,- Ǵalamtordan qazaq mádenıetine qatysty málimetti jıi izdeımiz. Qazaqsha et penbaýyrsaq pisiremiz. Qazaqtar sondaı qonaqjaı. Erteń balalar dúnıege kelgenqalalar - Oralǵa jáne Almatyǵa baramyz».
Uıymdastyrýshylardyńaıtýynsha, sheteldik qonaqtar 13-23 shilde aralyǵynda Qazaqstanda túrli sharalarǵaqatysady. EKSPO, Ulttyq mýzeı, Báıterek syndy elordanyń týrıstik nysandarynanbastap, Almatynyń taýlaryn tamashalaıdy. Etnoaýylda qazaqtyń ulttyq oıyndarymen,taǵamdarymen, salt-dástúrimen tanysady. Búrkit ustap, atqa minedi. Sondaı-aq,balalar ata-anasymen ózderi dúnıege kelgen Qaraǵandy, Semeı, Oral jáne t.b.óńirlerge barady.