Qaırat Baıbosynov: Ánshilik - meniń eń basty baqytym

NUR-SULTAN. QazAqparat - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Uly dalanyń jeti qyry» eńbeginiń bir bólimi «Dala folklory men mýzykasynyń myń jyly» atalady. Onda Elbasy «Dala folklorynyń antologııasyn» jasap, «Uly dalanyń kóne saryndary» jınaǵyn basyp shyǵarý qajettigin alǵa tartqan bolatyn. Mundaı mańyzdy týyndylar negizinen qazaqtyń qobyz, dombyra, sybyzǵy, sazsyrnaı jáne basqa da dástúrli mýzykalyq aspaptarymen oryndalady. Osy tusta qazirgi zamanǵy dástúrli ánderdiń negizin qalaǵan klassık, áıgili ánshimiz Qaırat Baıbosynov Qazaq handyǵynyń 550-jyldyǵyna 550 ándi jazyp taspaǵa túsirgenin aıta ketkimiz keledi. Ony «Syr sandyq» dep ataǵan. Onyń bir ereksheligi kópshilik eshqashan estimegen, buryndary esh jerde oryndalmaǵan ánder de jınaqqa engen. Osyǵan baılanysty ardaqty ánshi Qaırat Baıbosynov pen jýrnalıst Mahat Sadyqtyń áńgimesin nazarlaryńyzǵa usynamyz.

Mahat Sadyq:

Ǵulama jazýshy Ǵabeń, Ǵabıt Músrepov áıgili ánshimiz Kúlásh Baıseıitova týraly: «Kúláshtiń daýysy kúshti daýystarǵa qosylmaýy múmkin. Biraq sol az ǵanasy qulaqqa túgel súıkimdi bolýshy edi. Sol az ǵanasy túgel kúmisten jaralǵandaı erekshe bir syńǵyrly, erekshe bir qońyraýly bolatyn. Kúlásh ózi ánnen jaralǵan jan edi. Kúlásh shyǵa kelgende sahnany jalǵyz toltyryp ketýshi edi... Kúláshtiń ózi án edi, óner edi. Qaınatary joq, qospasy joq, taza talant» degen eken. Uly jazýshynyń osy oılaryn sabaqtasaq, Kúláshti kórmegen ótken ǵasyrdyń ekinshi jartysynda ómirge kelgen bizdiń urpaq úshin Qaırat Baıbosynov ta sondaı tarlan talant ıesi. Tededıdardan sizdi kórgende darhan dalamyzdyń ulylyǵyn sezetinbiz. Aýyldaǵy ánge qumar qazaq sizdiń maqamǵa salyp án aıtatyn. Jalpaq dalamyz Qaıratsha shyrqaıtyn. Sol Uly Ǵabeńnen ózińiz de bata aldyńyz ǵoı. Áńgimemizdi osydan sabaqtasaq.

Qaırat Baıbosynov:

On toǵyz jasymda Ǵabıt Músrepovpen tanystym... «Qyz Jibek» fılminde bas keıipker Tólegenniń atynan án sal­dym. «Qyz Jibek» fılmi - qazaq kıno óneriniń klassıkasy. Rýhty jigerlindiretin qazaqy fılm. Bul fılm ár qazaqtyń ómirinen erekshe oryn alady. Meniń de shyǵarmashylyǵymynyń bastaýy. «Qyz Jibek» fılmi taǵdyrymda sheshýshi rol atqardy. Ba­ǵym­dy ashqan, osy fılmde án salýyma yqpal etken uly kompozıtor, «Qyz Jibek» fılmine arnap mýzyka jazǵan Nurǵısa Tilendıev aǵamyz bolatyn.

Ol kezde de qazirgideı kóp bolmasa da jıyn – toılar bolyp turatyn. Almatydaǵy sondaı úlken basqosylarda Sábıt Muqanov, Ǵabıt Músirepov, Ǵabıden Mustafın bastaǵan uly tulǵalarymyzdyń aldynda krýstasym Jánibek Kármenov ekeýimiz talaı ret án aıttyq. Qazir oılap qarasam ol kezde biz pańdyqty da, ataq jeligi degenderdi de sezinbeıtinbiz. Taý tulǵa aǵalarymyz da jón–josyqsyz lepirme maqtaýlardy aıtpaıtyn. Maqtaǵanda da qazirgideı jer men kókke jetkizip madaqtamaıtyn. Esimde qalǵan bir aýyz sózderi: «Qaraǵym, osy óner jolynan tańba. Araq ishpe. Órkenin óssin! Kóp daıyndal, kóp án úıren. Qorjynyń ánge tolsyn», - degen tilek bildiretin. Sonyń ózi bizge erekshe shabyt beretin. Sol aqsaqaldarymyzdyń aldynda án aıtatynymyzdy bilgende úlken kontsertke daıyndalatyndaı yjdaǵattyqpen ázirlenip tolǵanysta júretinbiz. Olardyń qas-qabaǵynan-aq ándi qalaı oryndap turǵanymyzdy sezinetinbiz.

Mahat Sadyq:

Júsipbek Elebekov, Ǵarıfolla Qurmanǵalıev, Іlııas Omarov syndy tulǵalar kezinde qa­zaqtyń alǵashqy dástúrlik án mektebiniń ir­getasyn qalady. Qazir bıýdjetten qarjylandyrylatyn joǵary jáne orta bilim beretin oqý oryndarynda kásibı ánshiler daıyndaýǵa múmkindik bar. Sizderdiń tustaryńyzda joǵary oqý oryn­darynda tek án aıtýdyń teh­nıkalyq júıesin úıretse, qazir notany da úı­retetetin boldyńyzdar. Birneshe jyl «Qazaq radıosynda» basshylyqta bolǵanymda Sizdiń shákirtterińizben birge qyzmet atqardym. Talantty, daryndy jastar. Olardyń mańdaıyna ustazy Qaırat Baıbosynovtaı dara juldyz bolý jazbasa da, ulttyq ónerdi el ishinde nasıhattaýǵa eren eńbek jasap júr. Dala balasynyń tabıǵat syılaǵan týma názik talantyn qalaı shyńdaýǵa bolady? Balalyq shaǵyńyzdy eske alyp, úlken ónerge kelgen jolyńyzben bólisseńiz?

Qaırat Baıbosynov:

Bizden beride de talaı zaman ózgerdi. Progress toqtamaıdy. Talantty jastarymyz óte kóp. Akademııaǵa qabyldanatyn jastardyń bári derlik birneshe baıqaýlardyń jeńimpazy. Kásibı deńgeıleri joǵary.

Biz endi qyrda óstik. Aýylda radıony tyńdap, aıtylǵan ánderdiń maqamyn qaz-qalpynda qaǵyp alyp oryndap júrdik. Shynynda radıodan alys ketpeıtinbiz. Úırengen ánimiz qaıtalanǵanda durys túsinbegen jerimizdi jóndeıtinbiz. Ol kezde qazirgideı tehnıka joq. Bilgenimiz Qazaq radıosy men Shalqar. Qazaq ánderin osy eki radıodan úırenip ánshi bolǵan men ǵana emes shyǵarmyn. Men sekildi meniń zamandastarym az emes.

Sodan da bolar anaý ánshige eliktedim dep aıta almaımyn. Halyq ánderin radıodan oryndaıtyn aǵa – apalarymyzdyń barlyǵynan da tálim aldym. Ónerge jaqyndyǵym qanmen kelgen. Ákem Ábýbákir, keıinnen Áýbákir dep atap ketken. Ákemiz dúnıeden erte ótti. Anam bizge bir ózi qorǵan boldy. Ákem «segiz qyrly, bir syrly» adam bolǵan. Búgingi Baıbosynov bıigine jetý úshin men ákemdeı jalyqpaı eńbek ettim. Han taǵyna laıyqty, asqar taý ǵoı áke degen. Ákedeı bolý, áke amanatyn oryndaý bala úshin úlken baqyt. Áke taǵylymy men tárbıesi erekshe. Ákem myqty qobyzshy bolatyn. Oǵan qosa on saýsaǵynan óner tamǵan qolónershi. Dombyra, qobyz ne deısiz turmysqa qajetti saptama etik, jalpy qazaqy turmysqa ne qajet bárin ózi qolymen jasaǵan adam. Arǵy atalarym ataqty dáýlesker kúıshi - Saıdaly Sartoqy. Qanmen kelgen óner nemese genetıkalyq kod bolar. Bir shańyraqtan eki ónershi shyqtyq. Men ánshimin. Іnim Ahat Baıbosynov Jezqazǵandaǵy fılormanııada talaı jyl kúıshi boldy. Halyqaralyq jáne respýblıkalyq baıqaýlardyń laýrety, el tanıtyn belgili kúıshi.

Aýylymyzdaǵy halyq teatrynan qanat qaǵyp shyqtyq. Qazir oılanyp qarasam tańqalarlyq jáıt bizdiń aýyldaǵy barlyq bala domyra tartatyn. Kesh qaraıa maldy qoraǵa jaıǵastyryp bolǵan soń úlkender jaǵy kóshege shyǵatyn. Biz balalar dombyramyzdy shertip, ánimizdi aıtyp kishkentaı orkestr tárizdi kontsert qoıatynbyz. Tárbıe besikten degen osy. Aýyl bolsyn, qala bolsyn eresekter ómirlik joldy qalaı bastasa, kelesi tolqyn sony solaı jalǵastyrady. Aýylymyzdaǵy ár shańyraqta birden, keı úılerde ekiden dombyra boldy. Ulttyq rýh, ulttyq dástúr osylaı turmysymyzdyń mánine aınaldy. «Aýyldyń alty aýyzy» degen mátel sodan qalǵan bolar dep oılaımyn.

Mahat Sadyq:

Qaı halyqtyń bolsa da basynan ótken dáýirleri men qıly-qıly kezeńderi, ósip-órkendeý joly ulttyq salt-dástúrine iz qaldyrmaı óte almaıdy. Mádenıet pen óner de de osy qoǵam júrgen jolmen ózgeredi. Án taqyryby da, saz ıirimderi de sol zamannyń lebin sezdireri anyq. Siz óz sózińizde «bizden beride de talaı zaman ózgerdi. Progress toqtamaıdy», - dedińiz. Sizdiń jas kezińizde úlken ónerdiń jıýrıi Sábıt Muqanov, Ǵabıt Músirepov, Ǵabıden Mustafın, Ábdildá Tájibaev sekildi alyp tulǵalar edi. Búgin ol oryndy siz ben sizdiń zamandastar basty. Keıingi jyldary eki-úsh notadan quralǵan jylaýyq ánder qaptap ketti degen pikir kóp aıtylýda. Kópti kórgennen sura deıdi. Sony surasaq deımiz?

Qaırat Baıbosynov:

Men Júsipbek Elebekovtyń shákirtimin. Men árqashan ózimniń ustazym Júsipbek Ele­be­kovtiń taǵylymyn usta­namyn. Óıtkeni ustaz bergen tálim-tárbıe, belgili qa­ǵıdalar maǵan artylǵan amanattaı kórinedi. ıAǵnı meniń bar maqsatym - san ǵasyrlyq syrǵa toly ta­ǵylymdy tarıhy bar hal­qymyzdyń dástúrli án ónerin esh ózgerissiz, tabıǵı qal­pynda keıingi urpaqqa jetkizý, úırengen dúnıe­lerimdi buzbaı-jarmaı shákirtterime úıretý.

Kenen Ázirbaev óziniń qaıǵyly «Bazar-Nazaryn» eshqashan sahnadan aıtpaǵan. Qazir sondaı tragedııalyq ánderdi sahnada aıtý sánge aınaldy. Tipti keıbir ánshilerimiz kontsertke jınalǵan jurtshylyqtan buryn ózderi zar eńirep jylap turady. Sony túsinbeımin. Meniń oıymsha, sahna kórermendi rahatqa bólep, demaldyrýy úshin kerek. Qazaqtyń áni men áýeni eshbir qıyndyqqa, zar zamanǵa moıymaǵan ór minezdi. Rýh beretin qudiretti kúshti qaısar dúnıe.

Al endi eki-úsh notaly ánderge kelsek ol toıǵa arnalǵan ánder. Jyldyń tórt mezgili sekildi ol ánderdiń de ǵumyry bir merzimdik, bir oılyq qana. Toıǵa jıylǵandar araq - sharaptan tartady. Sharap býymen masaıǵan mıǵa shalajansar ánder maıdaı jaǵady. Baıqap júrmin keıingi jastar araq-sharaptan boılaryn aýlaq ustaıtyn bolyp keledi. Halal toılar da kóbeıdi. Qazaq musylmandyqqa, óz saltyna oralýda. Ánderimiz de atam zamanǵy saf altyndaı ádemi obrazdarmen kórkemdik bıigine kóterilerine senemin.

Al, qazaqtyń dás­túrli ánderi maǵynasy jaǵynan da, oryndaýshylyq sheberlikten de joǵarylap ósýde. Onyń sebebi mynada, jyl sa­ıyn ótkizilip turatyn Balýan Sholaq, Estaı, Muhıt, Kenen Ázirbaev, Pavlodardaǵy Jaıaý Musa, Maıra, Maqanshydaǵy Áset Naımanbaev atyndaǵy baı­qaýlar, ýaqyt ótken saıyn deńgeıi óse túsken «Shabyt» ha­lyqaralyq fes­tıvali jas ónerpazdarǵa dástúrli ánderdi nasıhattap, ony jańǵyrtýǵa áser etpeı qoımasy anyq.

Talaı sen tur, men jyrlaıyn deıtindeı myqty ónerpazdardy daıarlap jatyrmyz. Qoldaryna tabaqtaı dıplom tapsyryp, maqtap-madaqtap uly óner jolyna attandyramyz. Ári qaraı olar qaıda barady. Mine, másele sonda. Buryn Qazaqkontsert, Fılormonııa degen úlken mekemeler bar edi. Olardyń oblystarda da sondaı mekemeleri bolatyn. Mınıstrlik bilim alǵan jastardy tıisti oryndarǵa joldama berip jiberetin. Qazir ondaı joq. Árkim óz ornyn ózi tabýy kerek. Men oqyttym. Bilgenimdi úırettim. Qolymnan keleri sol. Shákirtim ózimnen ozsyn dedim. Biraq ony qyzmetke ornalastyrar quzyretim joq. Osy jaǵynan kelsek, talantty aza­mat­tarymyzdy halyqqa tanyta almaı jatqanymyz da shyndyq...

Mahat Sadyq:

Qaırat aǵa, siz elimizdegi qazirgi dástúrli án mektebiniń negizin qalyptastyrdyńyz. Qazir memlekettik kontsertterimiz ulttyq naqyshta bastalady. Ol da jaqsy. Bul ulttyq dástúr birinshi kezekte degendi bildirse kerek. Sol ulttyq dúnıetanymdy álemdik deńgeıge shyǵarý talpynysy bar. Bireý ony qoldaıdy, qarsylary da joq emes. Mysaly, Asylbek Eńsepovty basqa eldiń azamattary toı-dýmandaryna shaqyryp jatady. Eýrodombyrashy degen ataǵy bar. Bekbolat Tileýhan «Moldabaıdy» jelpindirip, dedektetip dástúrli ánge jańasha kórinis, jańasha baǵyt týdyrdy. Ónerimizdi damytý kerek - aq. Sonda ony álemdik deńgeıge shyǵarýǵa bolar dep oılaımyn.

Sport salasyndaǵy azamattarymyz «Qazaq kúresiniń» dástúrli aıla-tásilderin jetildirip, dúnıejúziniń palýandaryn ulttyq kúresimizge baýlyp jatyr. Álemdik dodalar da ótkizip júr.

Kezinde Kúlásh Baıseıitova Máskeýdi tańqaldyrdy. Parıjde Ámire Qashaýbaev mýzyka súıer eýropalyq qaýymdy qaıran qaldyrdy. Búgingi kúni Birjan sal, Aqan seri, Jaıaý Musa, Úkili Ybyraı sekildi mýzykanyń kóp aıtylyp, jıi eske alynatyn tanymal tulǵalaryn basqalar emes, ózimizdiń qazaqsha oılaıtyn jastarymyz da bile bermeıdi. Biraq Úndi, Túrik jáne Koreı tipten Fıllıpın elderi sekildi elderdiń teleserıaldarynan solardyń ulttyq áýenderi men turmystyq salttaryna qyzyǵýshylyqty qazaq jastarynan baıqap júrmiz. Tipten solardyń stılinde kıinip, ánderin aıtatyn top ta shyǵyp jatyr. Olardyń qoldaýshy aýyl jastary az emes.

Qaırat Baıbosynov:

Jánibek Kármenovpen qatar oqydyq. Jánibek Júsipbek aǵamyzdyń aýzynan shyqqanyn qaǵyp alatyn. Maqamyn ǵana emes, qımyl -áreketin de aınytpaı dál sol kúıinshe qaıtalaıtyn. Men de Jánibek marqum aıtatyn ándi aıttym. Biraq menen basqasha boıaý shyǵatyn. Notasyn ózgertpeımin. Qazaqtyń klassık jazýshysy Ǵabıden Mutafın birde meniń oryndaýymdaǵy ándi tyńdap bolǵan soń: «Áı, Júseke, sen ózińnen-óziń astyń. Barıtonnan tenor ánshi shyǵardyń», - degen edi. Bul jazýshynyń tańqalysy bolatyn. Barıton daýysty ánshiler ol kezde moıyndary burylmaı, qatqan qazyqtaı ándetetin. Tenor degeni men, emin - erkin búlkildetip ándi oryndadym. Árıne, ol ustazym kókiregime sol daýysty quıa salǵan joq. Ol meniń de eńbegim. Qııalym. Osyǵan jetsem degen armanym. On jasymda «Myń bir tún» hıkaıasynyń tórt tomyn oqyp shyqtym. Sol san taraý hıkaıat qııaldaryna eltip, taý-tasty aralap, týǵan jerdiń qupııasyn ashsam degen asyl arman jeteginde júrdim. Sýret salyp kindik qanym tamǵan jerimdi jer jahanǵa tanymal etsem dep oılaıtynmyn. Sol qııal, sol arman kókiregimnen áýezdi án bolyp tógilgen shyǵar dep qazir oılaımyn.

Aýylymyzdyń myqty ónerpazy Igilik Omarov óte bir syrbaz ánshi edi. Ár ándi taıǵa tańba basqandaı jerine jetkize shyrqaıtyn. Igilik aǵamdaı ándi qulpyrtyp, talǵammen tátti jetkizetin, móldir sýdaı shóldegen adamnyń aǵzazyn qandyratyn oryndaýshyny eshqashan kezdestirmedim. Jas kezimnen sol mektepten óttim. Al qazirgi jastar ózińiz aıtyp otyrǵandaı teledıdar qaraıdy. Sodan kórgenin úırenedi, qaıtalaıdy. Biz kitap oqydyq. Sol shyǵarmalar jelisimen qııalǵa shomdyq.

Qazir estrada dástúrli ándi basyp ketti. Nasıhat ta sony dáripteıdi. Qazaqtyń toıy da - estrada. Toıǵa kelgen kempir men shal da dombyra emes, estrada kerek dep, júz grammdy qaǵyp salyp bıge shyǵady. Sonyń bári ýaqytsha «balalyq áýmeserlik» dep oılaımyn. Taıaýda elordanyń mańyndaǵy eldi-mekenderdi shákirtterimmen aralap kontsert berdik. Jurt jaqsy jınaldy. Tamasha demalys syıladyńdar dep, alǵystaryn jaýdyrdy. Bizdi ulttyq ónerden alastatqan, ýaqytsha adastyrǵan - araq.

Dúnıe júzin, álemniń kóptegen elderin aralap án aıttym. Bizge qarap tamsanǵan jurt kóp boldy, eshkim de tas ǵasyrynan kelgender dep aıtqan emes. Qaıta kerisinshe, qaıran qaldy. Qol soqty. Ónerimizge bas ıdi. Keıde oılaımyn, men operaǵa barsam da, estradaǵa barsam da osy qazaq tanıtyn Qaırat Baıbosynov bolar edim. Soǵan úndegender boldy. Biraq tańdaýym dástúrli ánder boldy, sol jolymnan taımadym.

Japonııada qyryq bes kún júrip án aıttym. Biraz ánderimdi olar jazyp aldy. Bir sát jalyqqannan ánderimdi qysqa qaıyrýǵa kóshkem. Sonda japon mamany: «Siz asyqpańyz, demalyńyz. Sosyn esh qysqartýsyz, tolyq oryndaýyńyzdy ótinip suraımyz» degende men de tańǵaldym. Tokıoǵa baryp kelgender Japon Ulttyq murajaıynda meniń dıskimdi kórgenderin aıtady. Jalpy olar bizdiń ánderdi zerttep ózderine qajetin keregine jaratýy da múmkin. Óner degen shekara talǵamaıdy. Bir ánge alystaǵy kelesi ánniń áýeni uqsaýy da sodan.

«Daýys pen sóz su­lýlyǵy - jan syıy» degen Shákárim Qudaıberdiuly. Endeshe, ánshilik - meniń eń basty baqytym. Bul - eń áýeli, Qudaıdyń bergen qasıeti, syıy dep esepteımin.

Qazir ýnıversıtet qabyr­ǵasynda sabaq beremin, ónerimdi shákirtterime úıretip júrmin. Zamanynda dáý kresloǵa jabysyp, mańaıyna adam jolatpaıtyn, ózinshe susty, qyzmetine quldyq urmaǵandarǵa qııanat jasaıtyn sheneýnikter zeı­netke shyqqan soń eshkimge kereksiz bolyp qalady. Osyn­daı jaǵ­daıda qalǵan, keýdesinde ólmes jany ǵana bar talaı pendelerdi kórip júrmin.

Son­dyqtan adam armannyń oryndalýy – qashanda syıly bolyp qalý.

Bes myń danamen shyqqan «Syr sandyq» aýdıokitabymdy aýqatty bir azamatymyz shyǵardy. Bar shyǵynyn ózi kóterdi. Elge jetsin, joǵalmasyn degen nıeti túzý baýyr. Osyndaı azamattarymyzdyń qatary kóbeıgen saıyn erteńge senimimiz myǵym bolady.

Mahat Sadyq:

Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev keshe ǵana Ulytaýda ótken jıynda qazaq halqynyń, onyń uly tarıhı tulǵalarynyń izbasar urpaǵy ekenimizdi eshqashan umytpaýymyz kerek dedi. Sonymen birge, Memleket basshysy Monǵolııanyń Shyńǵys han tulǵasyn halyqaralyq týrızmdi damytý úshin óte tıimdi paıdalanyp otyrǵanyn mysal retinde atap ótip, osyndaı uly hannyń úlken uly – Joshynyń mazary qazaq jerinde turǵanyn búginde elimizdegi jáne sheteldegi jurtshylyqtyń bile bermeıtinen toqtaldy. Joshy hannyń tarıhı tulǵasyna álemniń nazaryn aýdaryp, kesenesin mádenı týrızm nysanyna aınaldyrý – óte mańyzdy mindet ekenine toqtalyp, ata-babalarymyzdyń amanatyna adal bolýǵa shaqyrdy.

Osy tusta eńbektegen bala kezimizden qulaǵymyz estigen ańyz eske túsedi. Ol - halyq kúıi Aqsaq qulan. Erte zamandaJoshy hannyń uly qulan aýlaýǵa shyǵyp, úıirdi bastap júrgen basshy qulandy jaralaıdy. Yzaly qulan ańshyǵa tap berip, ony óltiredi. Joshy han bir sumdyqtyń bolǵanyn sezip, balasy týraly jaman habar ákelgen adamnyń kómeıine qorǵasyn quıamyn deıdi. Sol kezde bir jigit kelipdombyra alyp, bir kúıdi tarta jóneledi. Han osy kúı arqyly bárin túsinedi, sóıtip, sertin buzbas úshin, dombyranyń kómeıine qorǵasyn quıǵyzady. Osylaı ma edi Qaırat aǵa?

Qaırat Baıbosynov:

Ertede el bılegen qatal Joshy han ómir súripti. Onyń bala degende jalǵyz uly bolypty. Bir kúni balasy ańǵa shyǵar aldynda ákesi jaman tús kórip, balasyn toqtatqysy keledi. Balasy áke sózine mán bermeı, nókerlerin ertip, uzaq jolǵa shyǵady. Birshama ýaqyt ótken soń, jazyq dalada bir top qulannyń jaıylyp júrgenin kóredi. Bala qulandy qýyp júrip, alysqa uzap ketkenin baıqamaı qalady. Han balasynyń atqan oǵy qulannyń aıaǵyna tıedi. Qulan han balasyna qarsy shyǵyp, ony teýip óltiredi. Arada birazýaqyt ótedi. Han nókerleri balanyń qazasyn ákesine qalaı estirtýdi bilmeıdi. Han júregi sezgendeı, «Kimde-kim balamdy estirte kelse, sol kisiniń kómeıine qorǵasyn quıdyrtam» — deıdi. Sol elde asqan kúıshi qazany estirtetin bolyp, saraıǵa kelip, han aldynda kúı tarta beredi. Hannyń kóz aldyna balasynyń qandaı jaǵdaıda qaıtys bolǵany elesteıdi. Kúıshi barlyǵyn kúı tilinde jetkizgen eken. Sonda han: «Balam ólgen eken ǵoı, myna kisiniń kómeıine qorǵasyn balqytyp quıyńdar»- dep jarlyq beredi. Dat taqsyr! – deıdi kúıshi. – Bálkim jamanat habardy jetkizgen dombyram shyǵar. Amaly taýsylǵan han balasynyń qazasyn estirtken dombyranyń shanaǵyna qorǵasyn quıdyrady. Osylaı aıtylady. Basqa da varıanttary bar. Al, men jáne meniń jerlesterim halyq kúıi Aqsaq qulandy oryndaǵanda ony ańyz-ertegi emes, naqty ómirde bolǵan ýaqıǵa retinde qabyldaıtynbyz.

Oǵan sebep, týǵan aýylymyzdyń irgesindegi Jezqazǵan qalasynan soltústik-shyǵysqa qaraı 50 shaqyrym jerde,Qarakeńgir ózeniniń jaǵasynda ornalasqan kóne arhıtektýralyq eskertkish - Joshy han kesenesin bala kezimizden kórip óstik qoı.