Qaýipsizdik sertıfıkaty quqyqqa qaıshy kontentke qalaı tosqaýyl bolmaq
Atap aıtqanda,sertıfıkatqa qatysty turǵyndar, mamandar túrli pikirlerin aıtyp úlgerdi. Osyoraıda bul salaǵa jaýapty mınıstrlik ókilderi de túsinikteme berýge tyrysypjatty.
QR Tsıfrlyq damý,ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi vıtse-mınıstri Abylaıhan Ospanov bulqanatqaqty joba Nur-Sultan qalasynda júzege asyrylyp jatqanyn naqtylady.
«Bul sertıfıkatazamattardyń telefondaryndaǵy jeke málimetterdi saqtaýǵa múmkindik beredi.Ózderińiz bilesizder, ınternettiń damýymen qatar, kıberk quqyq buzýshylyqtar dajańa deńgeıge shyǵyp otyr. Osy oraıda, jeke kompıýterden, telefonnan jekederekterdi urlaý jaǵdaılary oryn alady», - dedi vıtse-mınıstr.
Onyń sózineqaraǵanda, zańnama aıasynda sertıfıkat boıynsha norma 2015 jyly qabyldandy. Ondaınternetke shyǵý múmkindigin beretin provaıderler qurylǵy ıelerineqaýipsizdiktiń tehnıkalyq sertıfıkatyn ornatý jaǵdaıyn usynýy tıis.
«Búginde olar bulnormany iske asyryp jatyr. Qanatqaqty joba aıasynda olar bul jumystar elordadaqalaı júrgizilip jatqanyn zerdeleýde. Ony ár adam óz erki boıynsha ornatady.Máselen, maǵan bul sertıfıkat boıynsha SMS kelmedi. Al kelgen boıda ony ózimejáne balalarymnyń qurylǵylaryna ornatamyn. Qaýipsizdik sertıfıkaty arqylybalalar qaýipti resýrstarǵa óte almaıdy, sáıkesinshe, jeke málimetterdi qorǵaýǵamúmkindik jasalady», - dep túsindirdi A. Ospanov.
Jalpy, bul SMS-ter Nur-Sultan qalasyndaǵy uıaly baılanysabonentterine kele bastaǵan bolatyn. Sáıkesinshe, atalmysh sertıfıkatty Kcell,Activ, Tele2, ALTEL, Beeline uıaly baılanysyn qoldanýshylary da ornatý qajet.
Bul aptanyń basynda QRTsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Asqar Jumaǵalıevuıaly baılanys operatorlarynan abonentterge qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatýhabarlamasyna qatysty pikir bildirdi.
«Balalarǵa ınternetteekstremıstik, lańkestik sıpattaǵy jáne basqa da teris mándegi materıaldardykórý paıdaly ma?! Qaýipsizdik sertıfıkaty osy máselelerdi sheshetin bolady.Atalǵan sertıfıkatty ornatýdy ár adam erikti negizde júrgizedi. Eger de jaqyndaryńyzǵa,balalarǵa alańdasańyz, qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatasyz, al eger qajet emesdep sanasańyz, onda ornatpaýǵa eriktisiz. Sertıfıkattyń taǵy bir paıdaly jaǵy –ol aqparattyq qaýipsizdikke qatysty problemalardy sheshýge múmkindik beredi.Óıtkeni saıttardyń jumysyna kedergi keltiretin áreketter bolyp jatady», - dedimınıstr.
Sonymen qatar olQazaqstan halqynyń jeke málimetterin qorǵaý zańnamamen kepildik berilgenin atapótti.
Arada birneshe kúnótkennen keıin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatynda AsqarJumaǵalıev smartfonyna qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatqanyn kórsetti. Osy oraıdaol tıisti SMS kelgennen keıin, eshbir qıyndyqsyz sertıfıkatty ornatqanyn tilgetıek etti.
«Búginde ınternettequqyqqa qaıshy kontent kóptep kezdesedi, sondaı-aq kıber qaterler de bar. Osyoraıda tıisti qorǵanysty qamtamasyz etý úshin atalǵan qaýipsizdik sertıfıkatyiske qosylady» - dedi vedomstvo basshysy.
Onyń atap ótýinshe,memlekettik qyzmetshiler osy sertıfıkatty bir jarym jyldan beri paıdalanypkeledi. Tek sońǵy aıda atalǵan sertıfıkat 8 mıllıonnan astam vırýstyqbelsendiliktiń faktilerin anyqtaýǵa, memorgandar men memlekettik qyzmetshilerjumysyna qarsy baǵyttalǵan 130 myń kıber shabýyldan qorǵaýǵa múmkindik berdi.
Munymen qosa, A.Jumaǵalıev qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatpaǵan adamdarda ınternetke qoljetimdiliktińnasharlaǵany týraly suraqtarǵa túsinik berdi.
«Baılanys sapasynatoqtalsaq, qaýipsizdik sertıfıkatyna baılanysty jabdyqtardy retke keltirýboıynsha jumystar bastalysymen, jelige qoljetimdilik boıynsha qandaı da birproblemalar bolýy múmkin degen tıisti aqparat jarııalandy. Alaıda bul máseleýaqytsha sıpatqa ıe. Qazirgi kezde bul sertıfıkatty ornattym jáne mendebaılanyspen problema joq», - dedi vedomstvo basshysy.
Osy oraıda mınıstrqandaı da bir saýaldar týyndasa, onda Memlekettik tehnıkalyq qyzmetke habarlasýkerektigin túsindirdi.
«Tıisti saýaldarbolsa, atalǵan qyzmetke habarlasý kerek, sáıkesinshe barlyq máseleler sheshimintabady degen oıdamyn. Tıisti problemalar bolsa, Memlekettik tehnıkalyq qyzmetqajetti kómekterin jasaıdy, sondaı-aq baılanys operatorlary da ózderinińkómekterin iske asyrady», - dedi Asqar Jumaǵalıev.
Óz kezeginde QRAqparat jáne qoǵamdyq damý vıtse-mınıstri Nurgúl Maýberlınova mınıstrlik zańǵaqaıshy mazmundaǵy materıaldardy anyqtaý turǵysynda ınternet pen áleýmettikjelilerge turaqty monıtorıng júrgizetinin atap ótti. Bul rette birinshi kezektelańkestikti, dinı ekstremızmdi nasıhattaý, sýıtsıdke shaqyratyn materıaldardytaratý, esirtki men qarý satatyn saıttar jáne áleýmettik jelilerdegi paraqshalarsekildi zańǵa qaıshy materıaldar kóptep kezdesetini anyqtalyp otyr.
«Eger 2016 jyly 140myń quqyqqa qaıshy materıal anyqtalsa, 2017 jyly – 300 myńnan astam, al ótken jyly- 130 myń osyndaı materıal tirkeldi. ıAǵnı, 2018 jyly bul kórsetkish tómendedi.2019 jyly 45 myńnan astam teris sıpattaǵy materıal anyqtaldy. Anyqtalǵan zańsyzmaterıaldyń 90 paıyzǵa jýyǵy - lańkestikti nasıhattaýǵa arnalǵan. Qalǵandaryesirtki taratý, qatygezdik pen zorlyq-zombylyqty, sýıtsıdti jáne pornografııanynasıhattaýǵa baılanysty bolyp tur», - dedi ol.
NurgúlMaýberlınovanyń aıtýynsha, qaýipsizdik sertıfıkaty naqty zańǵa qaıshy kontenttishekteýge múmkindik beredi.
Aıtpaqshy, mınıstrAsqar Jumaǵalıev qaýipsizdik sertıfıkaty aıasynda abonetterdiń jeke derekterinjınaý júzege asyrylmaıtynyn atap ótti. Baspasózmáslıhatynda «qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatqannan keıin jeke tulǵalardyńmálimetteri qandaı da bir jerde saqtala ma?» degen saýal qoıyldy.
Óz kezeginde A.Jumaǵalıev bul sertıfıkattyń abonentter telefondaryndaǵy derekterge qoljetimdi emesekenin atap ótti.
«Adamdardyń jekemálimetteri eshkimge de berilmeıdi. Óıtkeni bul turǵyda eshkim de aqparatjınamaıdy. Qaýipsizdik sertıfıkaty tek fıltr qyzmetin ǵana atqarady,sáıkesinshe, onda aqparat jınaý eskerilmegen», - dep túsindirdi mınıstr.