Kaspıı jaǵalaýynyń týrıstik áleýetin damytý baǵytynda qandaı jumystar qolǵa alynǵan
Elbasy Nursultan Nazarbaev jýyrda Mańǵystaý oblysyna sapary barasynda Kaspıı jaǵalaýyndaǵy kýrorttyq aımaqta jańa jumys oryndarynyń qurylýy erekshe mańyzǵa ıe ekenin aıtqan bolatyn. Munaıly ólkeniń týrıstik áleýetin damytý baǵytynda qandaı jumystar qolǵa alyndy? QazAqparat tilshisi Mańǵystaý oblysy ákiminiń orynbasary Ǵalymjan Nııazovpen suqbat qurdy.
– Karantın kezinde qazaqstandyqtar úshin Kaspıı teńizi Túrkııadan kem túspedi desek te bolady. Ánshiler men blogerlerden bastap, qarapaıym halyqqa deıin Aqtaýǵa aǵylǵany ras. Oblysqa kelgen qonaqtardy ornalastyratyn qonaqúılerdiń jaǵdaıy qandaı?
– Biz Kaspıı teńizi arqyly 5 memleketpen shektesemiz. Sondyqtan aımaq óziniń týrıstik áleýetin barynsha iske asyrǵysy keledi. Kez-kelgen usynystarǵa ashyqpyz. Bizde sakraldy, etno, teńiz jaǵalaý týrızmi bar. Jalpy týrızm - ekonomıkamyzdyń basym baǵyttarynyń biri. Oblysqa kelgen qonaqtardy qabyldaıtyn 92 ornalastyrý orny bar. Tek qana Aqtaý qalasyndaǵy qonaqúılerge toqtalsam, 5 juldyzdy – 4; 4 juldyzdy – 2; 3 juldyzdy - 9 2 juldyzdy 7 qonaqúı kesheni bar. Budan bólek, irili-kishili 70 ornalastyrý orny bar. Sonymen birge qazir álemdik ataýy bar «Holiday INN Aktau» qonaqúıi kesheniniń akvaparki ashyldy. Akvapark iske qosylǵan kezde 50 jańa jumys orny ashyldy. Investıtsııa quny - 1,6 mlrd. teńge. Dostar qonaqúıi ınvestıtsııa quny 2 mlrd teńge. Osyndaı álemdik brendtterdiń qyzyǵýshylyǵyn, memlekettiń qoldaýyn sezingen jergilikti kásipkerler týrızm salasyna senip jańa jobalar iske asyrýǵa kiristi.
– Eń tanymal jáne baǵasy jaǵynan da eń qymbaty – «Rixos» qonaq úıi ekeni daýsyz. Kópshiliktiń qyzyǵýshylyǵyna ıe bolǵan keshenniń qurylysyna az aqsha bólinbegeni anyq. Joba avtorlaryna oblys ákimdigi tarapynan qandaı da bir jeńildik jasaldy ma?
– Durys aıtasyz, «Rixos Water World Aktau» kesheni oblystyń týrızm salasyndaǵy ıakorlyq jobasy bolýy anyq. Onyń mýltıplıkatıvtik áseri zor.
«Rixos Water World Aktau» kesheniniń arnaıy ekonomıkalyq aımaqta ornalasýy jobanyń sátti júzege asý»yna yqpal etti. Osylaısha, arnaıy ekonomıkalyq aımaqtyń jumysy áleýmettik-ekonomıkalyq nátıjege qol jetkizdi jáne ınvestıtsııalardy tartýǵa qolaıly alań ekenin kórsetti. Osy jobaǵa quıylǵan ınvestıtsııa kólemi - 68 mlrd. teńge. Qonaq úı ashylǵannan beri qabyldaǵan jáne qyzmet kórsetilgen adamdar sany - 43 942 adam. Onyń ishinde - 14 982 bala bar. 660 adamdy jumyspen qamtyp otyrmyz. Onyń 99% jergilikti turǵyndar. Qazaqstandyq týrkompanııalarmen 13 kelisimshart jasaldy. 140-tan astam kásipkermen kelisimshart jasap, jergilikti aýyl sharýashylyǵynyń ónimine, klınıng qyzmetine, transport jáne taǵy basqa ekonomıka salalarynyń jumysyna oń áser tıgizdi. Sonymen qatar, qonaqúıge kelgender bizdiń ólkeniń kóz tartymdy jerlerin, tabıǵatyn, tarıhı-mádenı, týrıstik jerlerin tamashalaý úshin týrıstik marshrýttardy belgiledik. Olar Qaraqııa aýdany «Bozjyra» shatqaly baǵyty, Túpqaraǵan aýdany boıynsha – «Sartas» baǵyty, Mańǵystaý aýdany boıynsha – «Kógezetnoaýly» baǵyty.
– Memleket basshysy Mańǵystaý oblysy elimizdegi týrızm salasyndaǵy perspektıvaly óńirlerdiń biri ekenin aıtyp, óńirdegi týrızm salasyn damytýǵa basa kúsh salýdy tapsyrǵan bolatyn. Atalǵan baǵyttaǵy jumys nátıjeleri qandaı?
– Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń 2018 jyldyń tamyz aıynda Aqtaý zamanaýı teńiz kýrortyna aınalýy tıis degen tapsyrmasyna sáıkes, Úkimettiń 2019 jylǵy 31 mamyrdaǵy qaýlysymen, Qazaqstan Respýblıkasynyń týrızm salasyn damytýdyń 2019-2025 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Mańǵystaý oblysy Top 10 perspektıvti týrızm aımaǵy qataryna endi. 2019-2020 jyldary jyly jaǵajaıdyń ınfraqurylymyn damytýǵa 17 mlrd tenge bólinip, 31 shaqyrym jol, 10,5 shaqyrym toq, 58 shaqyrym gaz, 56 shaqyrym sý tartý qurylysy júrgizilýde. 2020 jyl Mańǵystaý úshin erekshe jyl bolyp sanalady, sebebi alǵashqy jarty jyldyń ózindeTýrızm salasy boıynsha ınvestıtsııa kólemi 68 mlrd. teńgeni qurap, 2019 jyldyń tıisti kezeńimen salystyrǵanda 79 esege ósti.
– Al aldaǵy jyldarǵa qoıǵan josparlaryńyz qandaı? Óńirde qansha demalys orny ashylady, olarǵa salynatyn ınvestıtsııa kólemi qandaı? Eń iri degen neshe joba bar?
- Óńirde 2019-2022 jyldary aralyǵynda «Jyly jaǵajaı» aýmaǵynda 30,5 mlrd. teńge bolatyn 5 týrıstik jobany júzege asyrý josparlanǵan. Nátıjesinde 800 jańa jumys orny ashylady. Atap aıtar bolsam: «Flamıngo Rezort» demalys bazasyn qaıta qurylymdaý (Investıtsııa kólemi – 12,9 mlrd. teńge. Ashylatyn jumys orny - 290), «Nur» saýyqtyrý kesheniniń» qurylysyn salý (Investıtsııa kólemi –9,5 mlrd. teńge. Ashylatyn jumys orny – 240), «Assyl Aktau» qonaqúıi kesheniniń qurylysy (Joba quny - 6 mlrd. teńge. Ashylatyn jańa jumys orny – 130), «Seaside Palace» demalys aımaǵynyń qurylysy (Investıtsııa kólemi – 2,1 mlrd. teńge. Ashylatyn jańa jumys orny – 90), «Sartas» vızıt-ortalyǵyn salý» jobasy (Investıtsııa kólemi – 248 mln. teńge. Ashylatyn turaqty jumys orny – 40. Qýattylyǵy – jylyna 35-40 myń týrıst).
– Kıeli Mańǵystaý qyry-syry ashylmaǵan tarıhı-mádenı oryndarmen, landshaftarmen qasıetti jerlerdiń alýan túrimen, atadan qalǵan salt-dástúrlerge berik ustanýymen erekshe ekeni belgili. Búginde óńirde qansha mádenı eskertkish bar?
- Óńirde memlekettik tizimde turǵan 590 eskertkish bar, onyń 20-sy Respýblıkalyq mańyzy bar tarıhı jáne mádenıet eskertkish,onyń 4-eýi qala qurylysy jáne sáýlet, 16 - ansamblder men keshender. Olardyń qatarynda Beket ata jerasty meshiti jáne kóne Beıneý qorymy, Shopan ata jerasty meshiti jáne qorymy, Sısem ata qorymy, Shaqpaq ata jerasty meshiti jáne qorymy, Masat ata jerasty meshiti jáne qorymy, Qaraman ata jerasty meshiti jáne qorymy, Qamysbaı qorymy jáne t.b. bar.
- Suqbatyńyzǵa alǵys bildiremin!