Qasym-Jomart Toqaev: «ShYU formatyn» barynsha tartymdy etetin birqatar mańyzdy joba iske qosyldy
Táýelsizdik saraıynda ShYU-ǵa múshe memleketter basshylary keńesiniń otyrysy ótti. Otyrys bastalarda delegatsııa basshylary Belarýs Respýblıkasyn Uıym quramyna qabyldaý jáne oǵan ShYU-ǵa múshe memleket mártebesin berý týraly sheshimge qol qoıdy.
Memleket basshysy búginde Shanhaı yntymaqtastyq uıymy dostyq, tatý kórshilik, teńquqyqtyq jáne ózara qoldaýdyń, ıaǵnı «shanhaı rýhy» negizinde jumys isteıtin memleketaralyq qatynastardyń tıimdi tetigine aınalǵanyn atap ótti.
– ShYU keńistiginde úsh mıllıardtan astam adam turady. Uıymǵa ekonomıkasy asa iri jáne jyldam damyp kele jatqan memleketter kiredi. Álemdik jalpy ishki ónimniń úshten biri osy elderge tıesili. Bul bizdiń Uıymnyń orasan zor áleýeti men jahandyq rólin aıqyn kórsetedi. Múshe memleketterdiń daýsy men múddeleri teń dárejede eskeriletin Shanhaı yntymaqtastyq uıymy ózin biregeı alań retinde kórsetti. Dál osyndaı myzǵymas demokratııalyq negizge súıengen uzaqmerzimdi yntymaqtastyǵymyz jańa mazmunmen tolyǵa túsetinine senimdimin, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyń Uıymǵa tóraǵalyǵy aıasynda atqarylǵan jumystardyń qorytyndysy jóninde baıandady
Prezıdent ShYU-ǵa múshe memleketterdiń belsendi qoldaýynyń nátıjesinde Qazaqstannyń uıymǵa tóraǵalyǵy kezinde túrli deńgeıde 150-ge jýyq is-shara, sonyń ishinde tsıfrlyq damý, týrızm, energetıka, bıznes salalarynda forýmdar jáne ShYU jastar keńesi ótkenin málimdedi.
– Uıymnyń Sharttyq bazasy 60 jańa qujatpen tolyqtyryldy. Atap aıtqanda, Esirtkige qarsy strategııa, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq strategııasyn iske asyrý jospary, Qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy kelisim, Energetıkalyq yntymaqtastyqty damytý strategııasy jáne basqa da qujattar. ShYU seriktesteri sanalatyn halyqaralyq uıymdardyń qatary kóbeıdi. Investıtsııalar jónindegi arnaıy jumys tobynyń qyzmeti qaıta jandandy. Ulttyq valıýtamen esep aıyrysýǵa kóshý úderisi qarqyndy damı bastady, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev osy sharalardyń nátıjesinde ShYU keńistigindegi saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq qarqyndy damyp kele jatqanyna toqtaldy. Sondaı-aq Qazaqstan tóraǵalyǵy kezinde mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardy nyǵaıtýǵa erekshe nazar aýdarylǵanyn aıtty.
– «ShYU formatyn» barynsha tartymdy etetin birqatar mańyzdy joba iske qosyldy. Olardyń qatarynda «ShYU elderiniń rýhanı kıeli oryndary» jobasy men «ShYU Jibek joly» birinshi halyqaralyq mýzyka festıvali bar. Sondaı-aq birlesken jobalardy júzege asyrý úshin 10 týrıstik aýmaq anyqtaldy. Almaty qalasy ShYU-nyń mádenı jáne týrıstik astanasyna aınaldy, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, Qazaqstan ShYU tóraǵasy retinde aldyńǵy sammıtte aıtylǵan barlyq maqsat-mindetti tolyǵymen oryndady. Sondaı-aq Prezıdent elimizdiń bastamalaryn júzege asyrýǵa qoldaý kórsetip, belsendi atsalysqany úshin barlyq memleketke shynaıy rızashylyǵyn bildirdi.
Memleket basshysy «Shanhaı ondyǵyna» kiretin elder úshin strategııalyq mańyzy bar basty baǵyttarǵa toqtaldy. Prezıdent qaýipsizdik salasyndaǵy ózara senim men yntymaqtastyqty nyǵaıtýdy birinshi mańyzdy baǵyt retinde atady.
– Qazirgi kúrdeli ahýal – negizinen halyqaralyq qatynastar júıesindegi daǵdarys saldary. Osy rette halyqaralyq quqyqtyń kemshin tustaryn túzep, geosaıası turǵydan jikke bólinýge jol bermeý maqsatymen, túptep kelgende, jahandyq aýqymdaǵy beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtý úshin ShYU óziniń turaqtandyrýshy jáne jasampazdyq rólin kúsheıtýge tıis, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, Shanhaı yntymaqtastyq uıymy búkil Eýrazııa qurlyǵyndaǵy beıbitshilik pen qaýipsizdikti qamtamasyz etýge kepil bolatyndaı aıryqsha múmkindikterge ıe. Uıymǵa múshe memleketterge «Ádil álem, kelisim jáne damý jolyndaǵy jahandyq birlik týraly» ShYU bastamasyn júzege asyrý dál osy maqsatpen usynyldy.
Prezıdent Áskerı saladaǵy senim sharalary týraly kelisimdi ázirlep, qabyldaıtyn ýaqyt kelgenin aıtty. Bul rette «Úsh zulym kúshpen» kúres máselesi árdaıym jiti nazarda bolýǵa tıis.
Qasym-Jomart Toqaev kıberqaýipsizdikti kúsheıtý Uıymǵa múshe elderge ortaq taǵy bir mańyzdy mindet ekenine nazar aýdardy. Sonymen qatar ShYU-ǵa múshe memleketterdegi aqparattyq ınfraqurylymnyń turaqty jumysyn qamtamasyz etý úshin udaıy aqparat almasýǵa, úzdik tásilder men ozyq tájirıbelerdi qoldanýǵa baǵyttalǵan arnaıy mehanızm ázirleýdi usyndy.
Qazaqstan Prezıdentiniń pikirinshe, búgin halyqaralyq aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý máseleleri boıynsha qabyldanatyn Ózara is-qımyl jospary atalǵan maqsattarǵa saı keledi.
Prezıdent saýda-ekonomıkalyq baılanystardy keńeıtý yntymaqtastyqtyń taǵy bir mańyzdy baǵyty ekenine nazar aýdardy.
– Álemdik ekonomıkada jaǵymsyz úrdister beleń ala bastady. Dúnıejúzilik banktiń málimeti boıynsha bıyl jahandyq ekonomıkanyń ósim qarqyny báseńdeıdi. Álem ekonomıkasynyń ósimine serpin beretin jańa baǵyt jáne múlde basqa damý paradıgmasy qajet ekeni anyq. Sondyqtan, bizdiń oıymyzsha, saýda-ekonomıkalyq kooperatsııany keńeıtý, kapıtal men tehnologııanyń erkin qozǵalysyna jaǵdaı jasaý, klımattyń syn-qaterlerimen kúresý – Shanhaı uıymynyń mańyzdy mindetteri. Ózara saýda-sattyqtyń artýy ShYU keńistigi úshin ortaq úrdiske aınalyp keledi. Máselen, Qazaqstannyń ShYU elderimen saýda kólemi ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha 6,5 paıyzǵa ósti. ShYU-ǵa múshe elderdiń tehnologııalyq bazasy úlken jáne ekonomıkanyń barlyq mańyzdy sektorlaryn damytý úshin orasan zor naryǵy bar. Arnaıy salyq, keden jáne kóshi-qon rejımderiniń ázirlenýi atalǵan baǵytta ilgerileýge aıtarlyqtaı septigin tıgizedi. Osy rette ShYU aıasynda Ekonomıkalyq jeńildikter bazasyn qurý týraly Qazaqstannyń usynysy ózekti bolyp qala beredi. Investıtsııalyq jobalardy talqylap, bekitý úshin biryńǵaı alań qurý qajettigi aıqyndala tústi. «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń bazasynda Jobalyq qyzmetti qarjymen qamtamasyz etý mehanızmin qurýdy usynamyz. Qytaı, Reseı, Úndistan, Ózbekstan, Qyrǵyzstan qazirdiń ózinde atalǵan alańda belsendi jumys istep jatyr. Jalpy, AHQO rezıdentteriniń 20 paıyzy – ShYU-ǵa múshe memleketterdiń kompanııalary, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy tıimdi dálizder men senimdi tasymal tizbekterin qurý arqyly kólik baılanystaryn nyǵaıtýdy yntymaqtastyqtyń kelesi baǵyty retinde atady.
– Biz Qytaıdyń «Bir beldeý, bir jol» megajobasyn, Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵdaryn jáne «Soltústik – Ońtústik», «Ortalyq Azııa – Ońtústik Azııa» baǵyttary boıynsha transeýrazııalyq dálizdi odan ári birlese damytýǵa basa mán beremiz. Bul josparlardy júzege asyrý úshin ShYU aıasynda Strategııalyq porttar men logıstıkalyq ortalyqtardyń seriktestik jelisin qurý jóninde naqty sharalar qabyldaý mańyzdy, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy Shanhaı yntymaqtastyq uıymyn reformalaý jáne jańǵyrtý qajettigine arnaıy toqtaldy.
– Qarqyndy jahandyq ózgeristerge baılanysty bizdiń aldymyzda ShYU qyzmetin odan ári jetildirýge baǵyttalǵan mańyzdy mindet tur. Uıym aıasynyń keńeıý úderisi jańa múmkindikterge jol ashyp, ony damytýǵa tyń serpin beredi. Elimiz ShYU-ǵa tóraǵa retinde Uıymdy yntymaqtastyqtyń budan da tıimdi ári kópjaqty mehanızmine aınaldyrýdy kózdeıtin teńgerimdi usynystaryn ortaǵa saldy. Atap aıtqanda, biz ShYU Hatshylyǵy men Bas hatshynyń rólin kúsheıtýdi quptaımyz, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan Prezıdenti aıtylǵan barlyq usynys ShYU-ǵa múshe elderge ortaq ıgi maqsattarǵa qol jetkizýge barynsha úles qosýǵa degen shynaıy nıetten týyndaǵanyn atap ótti.
Memleket basshysy sózin qorytyndylaı kele, qoldaǵandary úshin Uıymǵa múshe elderdiń basshylaryna rızashylyǵyn bildirdi. Sonymen qatar Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasy Sı Tszınpındi ShYU-ǵa múshe memleketter basshylarynyń keńesine tóraǵa bolýymen shyn júrekten quttyqtap, Qytaı tarapyna tabys tiledi.
Sonymen qatar sammıt barysynda Belarýs Prezıdenti Aleksandr Lýkashenko, Iran Prezıdentiniń mindetin atqarýshy Muhammed Mohber, Qytaı Tóraǵasy Sı Tszınpın, Qyrǵyzstan Prezıdenti Sadyr Japarov, Pákistan Premer-mınıstri Shahbaz Sharıf, Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtın, Tájikstan Prezıdenti Emomalı Rahmon, Ózbekstan Prezıdenti Shavkat Mırzıeev, Úndistan Syrtqy ister mınıstri Sýbramanıam Djaıshankar, ShYU Bas hatshysy Chjan Mın, ShYU Aımaqtyq terrorızmge qarsy qurylymy Atqarýshy komıtetiniń dırektory Rýslan Mırzaev sóz sóıledi